سندرم زجر تنفسی یا دیسترس تنفسی حاد (ARDS)، آسیب التهابی ریه است که باعث کاهش خطرناک سطح اکسیژنی در خون به نام هیپوکسی می گردد. سندرم زجر تنفسی می تواند به تعدادی از مشکلات جدی منجر شود که تهدید کننده زندگی است؛ بنابراین توجه فوری به آن ضرورت دارد.

سندرم زجر تنفسی چگونه ایجاد می شود؟

بسیاری از علل سندرم زجر تنفسی شناسایی شده اند. شایع ترین علت عفونت است که عفونت خونی عمدتا در بیمارستان رخ می دهد. به نظر می رسد استفاده از الکل خطر ابتلا به سندرم زجر تنفسی نسبت به عفونت بیشتر افزایش می دهد. آسپیراسیون ( برگشتن ) محتویات معده به ریه ها یک عامل خطر در بیماران بستری می باشد که یک لوله قرار داده شده در ریه های خود برای مدیریت راه های هوایی دارند. این نوع لوله گذاری یا انتوباسیون نامیده می شود. انتقال یا تزریق خون گسترده و پانکراتیت حاد می تواند خطر دیسترس تنفسی حاد را افزایش دهد.

خارج از بیمارستان، پنومونی اکتسابی، شایع ترین علت سندرم زجر تنفسی است. ضربه شدید و آسیب بافت همچنین می تواند به دیسترس تنفسی منجر شود.

افرادی که مصرف بیش از حد داروهایی از قبیل کوکائین، مخدرها و داروهای ضدافسردگی دارند، در معرض خطر ابتلا به ARDS می باشند.

علائم و نشانه های سندرم زجر تنفسی چیست؟

علائم ARDS عبارتند از:

• تنگی نفس ناگهانی
• تنفس سریع
• سرگیجه
• ضربان قلب سریع
• تعرق مفرط

این علائم در نتیجه انباشته شدن مایعات در آلوئول ریه هاست که تبادل گازها را برعهده دارند. سرفه و درد قفسه سینه نیز ممکن است وجود داشته باشد.

اگر سندرم زجر تنفسی ناشی از عفونت، مانند سپتیس باشد،  علائم و نشانه های عفونت همچنین با تب و فشار خون پایین همراه خواهند بود.

با چه سرعتی سندرم زجر تنفسی می تواند گسترش یابد؟

سندرم زجر تنفسی ظرف ۴۸ ساعت از وقوع علت ایجاد کننده آن گسترش می یابد که می تواند به سرعت بدتر شود.

چه آزمایشاتی برای تشخیص سندرم زجر تنفسی انجام می شود؟

اگر پزشک به وجود سندرم زجر تنفسی شک کرد، عکس رادیوگرافی از قفسه سینه معمولا انجام می شود که برای مشاهده مایعات متشکل از بقایای سلولی است که آلوئول ها را پر کرده اند. اگر این نفوذ وجود داشته باشد، آنها توانایی ریه ها در جمع آوری و توزیع اکسیژن به سلول ها را تحت تاثیر قرار می دهند. در نتیجه ریه ها سفت شده، منجر به تنگی نفس شدید می گردد . توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن نیز نفوذ به ریه ها را نشان می دهد.

برای حذف علل دیگر علائم شما، پزشک ممکن است اکوکاردیوگرافی و نمونه برداری از بافت دستگاه تنفسی زیرین از طریق یک لوله برای کشت و آنالیز در زیر میکروسکوپ را توصیه نماید.

عوارضی سندرم زجر تنفسی چیست؟

برخی عوارض دیسترس تنفسی حاد می تواند تهدید کننده زندگی باشند و برخی از آنها به بودن در بخش مراقبت های ویژه مرتبط می شوند. شایع ترین علایم سندروم تنفسی عبارتند از:

-عفونت در بیمارستان، به علت بودن درزیر دستگاه ونتیلاتور یا قرار گرفتن یک کاتتر مرکزی وریدی

-پنوموتوراکس یا روی هم خوابیدن ریه ها ( کلابه شدن ) ناشی از فشار اعمال شده توسط دستگاه ونتیلاتور برای سفت کردن ریه ها

-ترومبوز ورید عمقی ( DVT ) ناشی از بستری طولانی مدت در بیمارستان

-زخم ریه

درمان سندرم زجر تنفسی چگونه است؟

مراقبت های حمایتی با تهویه مکانیکی (کمک به حرکت هوا در داخل و خارج از ریه ها از طریق استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی یا ونتیلاتور) روش معمول برای درمان دیسترس تنفسی است. هیچ درمان دارویی به منظور بهبود بقا درسندرم زجر تنفسی دیده نشده است. محققان همچنان به دنبال یافتن درمانی برای ARDS هستند.

مراقبت های لازم در بیماری سندرم زجر تنفسی چیست؟

اگر چه سندرم زجر تنفسی می تواند کشنده باشد، مراقبت بهتر و بهبود درمان تهویه ای خطرات آن را کمتر می سازد. بیشتر مردم امروزه نسبت به گذشته با ARDS زنده می مانند. بسیاری از بیماران می توانند به عنوان بالا بردن سطح اکسیژن خون و بهبود عملکرد ریه ها از دستگاه تهویه مصنوعی استفاده کنند. دیگر بیماران مبتلا به کاهش میزان اکسیژن خون باید در دستگاه تنفس مصنوعی برای مدت زمان طولانی تری باقی بمانند .

برخی از افراد که زنده مانده اند می توانند بطور کامل بهبود یابند. در افراد دیگر مشکلات مزمن ریه گسترش یافته و ممکن است برای سال ها کمی خستگی داشته باشند. علاوه بر این ممکن است درآنها افسردگی و اضطراب نیز دیده شود. با این حال اکثر مردم در نهایت می توانند به کار و زندگی روزمره خود بازگردند.

دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی در تهران

برای تعیین وقت بر روی نوبت دهی اینترنتی کلیک کنید.