آنژیوپلاستی کرونری که مداخله ی پوستی کرونری نیز نامیده می شود روشی است که برای باز کردن شریان های مسدود شده ی قلب به کار می رود. 

آنژیوپلاستی یا استنت گذاری چیست؟

به طور کل دو اصطلاح در مورد اقدامات تشخیصی انچام شده در عروق کرونری وجود دارد. آنژیوگرافی به حالتی اطلاق می شود که پزشک با ابزار مخصوص به مشاهده ی عروق قلب شما می پردازد. به عبارت دیگر آنژیوگرافی روشی تشخیصی است و در این روش هیچ گرفتگی باز نمی شود. اما آنژیوپلاستی به حالتی اطلاق می شود که پزشک با روش های مخصوص از جمله تعبیه ی استنت یا بالن زدن، گرفتگی عروق شما را باز می کند. در واقع آنژیوپلاستی روشی است که در آن با تعبیه ی استنت برای بیماران نیازمند، مداخله ی عروقی صورت می گیرد.

مراقبت ها و داروهای بعد از آنژیوگرافی؟

مهم ترین مراقبت پس از تعبیه ی استنت در افرادی که آنژیوپلاستی می شوند، مصرف منظم و به موقع داروهای تجویز شده به خصوص آسپرین و قرص پلاویکس می باشد. این دو دارو مگر با نظر پزشک معالج در هیچ حالتی نباید قطع شوند. هم چنین داروهای کاهنده ی چربی نظیر آتورواستاتین یا روزواستاتین نیز باید استفاده شوند. در مورد فعالیت فیزیکی پس از تعبیه ی استنت، بهتر است از متخصص قلب خود سوال کنید ولی معمولا نه تنها منعی برای فعالیت فیزیکی وجود ندارد بلکه توصیه می شود بیماران حتما پیاده روی روزانه در حد ۳۰ دقیقه را داشته باشند.

استنت قلب چند سال کار میکند؟

در مورد طول عمر استنت های قلبی باید بدانیم که این استنت ها از موادی ساخته می شوند که در صورتی که بیمار داروی خود را به طور منظم استفاده کند و توصیه های پزشکی را رعایت کند مادام العمر در بدن باقی می مانند. به عبارت دیگر نیازی به تعویض استنت یا جایگزینی آن بعد از یک دوره ی زمانی مشخص نمی باشد. البته همه ی اینها در صورتی است که فرد دچار گرفتگی مجدد عروق داخل استنت نشود زیرا در این حالت نیاز است تا مجددا گرفتگی رفع شود

تفاوت آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی

در آنژیوگرافی متخصص قلب یک کاتتر را از طریق کشاله ران و یا دست به سمت عروق قلب شما می فرستد. حال یک لوله پلاستیکی کوچک، داخل شریان شما قرار داده می شود که کاتتر از داخل آن عبور کرده و به سمت قلب هدایت می شود. پزشک از طریق آنژیوگرافی وضعیت گرفتگی رگ های شما را بررسی می کند.

در آنژیوپلاستی همین عمل انجام می شود با این تفاوت که دکتر قلب بعد از بررسی شرایط رگ های قلب شما، در صورت نیاز یک بالن را به سمت رگ های بسته ارسال و آن را باد می کند تا گرفتگی برطرف شده و جریان خون بتواند به خوبی در میان رگ ها عبور کند.

چرا آنژیوپلاستی انجام می شود؟

آنژیوپلاستی برای درمان نوعی از بیماری های قلبی به نام آترواسکلروزیس ( تصلب شرایین ) استفاده می شود. تصلب شرایین ساخته شدن آهسته پلاک های چربی در رگ های خونی قلب شماست. پزشک شما ممکن است آنژیوپلاستی را به عنوان گزینه ی درمانی زمانیکه داروها یا تغییرات شیوه ی زندگی برای بهبود قلب شما کافی نیستند یا اگر شما یک حمله ی قلبی داشتید یا درد قفسه سینه بدتر شد (آنژین صدری) یا سایر علائم پیشنهاد کند.

آنژیوپلاستی برای همه بیماران قابل استفاده نیست. اگر شریان اصلی که خون را به سمت چپ قلب شما می آورد تنگ است، اگر عضله ی قلب شما ضعیف است یا اگر شما بیماری عروقی متعدد دارید، جراحی بای پس شریان کرونر می تواند گزینه ی بهتری نسبت به آنژیوپلاستی باشد. در جراحی بای پس شریان کرونری، رگ خونی از جای دیگری از بدن شما برای کنار گذاشتن قسمت های مسدود شده ی شریان شما استفاده می شود.

اگر شما دیابت یا گرفتگی های متعدد دارید، ممکن است پزشک شما جراحی بای پس کرونری را پیشنهاد کند. انتخاب آنژیوپلاستی در مقابل جراحی بای پس بستگی به وسعت بیماری قلبی و کلیه ی شرایط پزشکی دارد.

ریسک و خطرهای آنژیوپلاستی

هر چند آنژیوپلاستی روش کم تهاجمی برای باز کردن شریان های مسدود شده نسبت به جراحی بای پس است اما این روش هنوز هم ریسک هایی به همراه دارد.

متداول ترین خطرات آنژیوپلاستی عبارتند از:

-تنگی مجدد شریان (ری استنوزیس)

با آنژیوپلاستی به تنهایی، بدون جایگذاری استنت حدود ۳۰ درصد موارد تنگی مجدد اتفاق می افتد. استنت ها به منظور کاهش تنگی مجدد استفاده میشوند. استنت فلزی برهنه شانس تنگی مجدد را حدود ۲۰ درصد  و استفاده از استنت آغشته به دارو این ریسک را به کمتر از ۱۰ درصد کاهش می دهد.

-لخته ی خون

لخته های خون می توانند حتی بعد از عمل داخل استنت شکل بگیرند. این لخته ها می توانند شریان را بسته و منجر به سکته قلبی شوند. مهم است که از آسپرین، کلوپیدوگرل ( پلاویکس )، پراسوگرل ( افینت ) یا داروهای دیگر برای کاهش خطر لخته ی خون همانطور که تجویز شده استفاده شود تا شانس تشکیل لخته در استنت شما را کاهش دهد. با پزشک خود درباره ی اینکه چه مدت نیاز به مصرف این داروها خواهید داشت صحبت کنید. هرگز بدون مشورت با پزشک خود این داروها را قطع نکنید.

-خونریزی

شما ممکن است در پا (ران) یا دست (باند) خود در جاییکه کاتتر قرار داده شده بود خونریزی داشته باشید. این معمولا به یک کبودی ساده ختم می شود اما گاهی خونریزی جدی اتفاق می افتد که ممکن است نیاز به تزریق خون یا عمل جراحی داشته باشد.

خطرات نادر دیگر آنژیوپلاستی عبارتند از:

-حمله قلبی

هر چند نادر شما ممکن است در طول عمل حمله قلبی داشته باشید.

-آسیب شریان کرونری

در طول عمل شریان کرونری شما ممکن است پاره یا گسسته شود. این عوارض ممکن است نیاز به جراحی بای پس اورژانسی داشته باشد.

-مشکلات کلیوی

ماده ی حاجب استفاده شده در آنژیوپلاستی و جایگذاری استنت قلب می تواند منجر به آسیب کلیوی شود ،خصوصا در افرادی که در حال حاضر مشکل کلیوی دارند. اگر شما در ریسک بالایی قرار دارید پزشک شما اقداماتی در جهت حفاظت کلیه های شما انجام خواهد داد مانند: محدود کردن مقدار ماده ی حاجب و اطمینان از اینکه شما در طول عمل به خوبی هیدراته خواهید بود.

– سکته مغزی

در طول آنژیوپلاستی سکته مغزی ممکن است اتفاق بیفتد. اگر هنگامیکه کاتتر در حال حرکت درون آئورت است پلاک ها رها شوند. لخته های خون، همچنین می توانند در کاتتر تشکیل شده  و به مغز مهاجرت کنند. سکته از عوارض بسیار نادر در آنژیوپلاستی کرونری است و رقیق کننده های خون در طول عمل برای کاهش خطر استفاده می شوند.

– ریتم غیر طبیعی قلب

در طول عمل، قلب ممکن است خیلی تند یا خیلی کند بتپد. این مشکلات ریتم قلبی معمولا کوتاه مدت اند اما گاهی دارو درمانی یا دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب ( ضربان ساز) موقتی لازم است.

قبل از آنژیوپلاستی چه بخوریم؟

روش انجام آنژیوپلاستی یا جایگذاری استنت قلب چگونه است؟

 بدن شما بریده و باز نخواهد شد. به جز یک برش خیلی کوچک روی پوست  پا، بازو یا مچ که یک لوله ی کوچک و باریک ( کاتتر ) از خلال آن کار گذاشته می شود و عمل انجام می شود. آنژیوپلاستی بسته به میزان سختی و تعداد انسدادها و اینکه هر گونه عارضه ای رخ دهد می تواند از ۳۰ دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.

آنژیوپلاستی توسط یک فوق تخصص قلب (اینترونشنیست کاردیولوژیست) و تیمی از پرستاران متخصص قلب و عروق و تکنسین ها در اتاق عمل مخصوص به نام آزمایشگاه کاتتریزاسیون قلبی انجام می شود. این اتاق cat lab نیز نامیده می شود.

آنژیوپلاستی معمولا از طریق شریانی در کشاله ران (فمورال) انجام می شودولی  ممکن است از طریق شریانی در بازو یا ناحیه ی مچ انجام شود. قبل از عمل، آن ناحیه با محلول ضدعفونی کننده آماده شدهو یک منطقه ی استریل روی بدن شما قرار داده میشود. یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن ناحیه ای که کاتتر قرار داده خواهد شد، تزریق می شود.

پدهای کوچک الکترودهای روی قفسه سینه شما قرار داده می شود تا در طول عمل قلب شما را مانیتورکند. بیهوشی عمومی لازم نیست. شما در طول عمل تسکین یافته ولی بیدار خواهید بود. شما مایعات، داروهایی برای آرام شدنتان و داروهای رقیق کننده خون ( ضد انعقاد ) از طریق کاتتر وریدی دریافت خواهید کردو سپس عمل شروع می شود.

بعد از بی حس کردن ناحیه ی برش، سوزن کوچکی برای دسترسی به شریان در پا یا بازوی شما استفاده می شود و برش کوچکی در پوست ایجاد می شود.

پزشک شما یک سیستم هدایتی نازک که به وسیله ی یک کاتتر دنبال می شود را درون شریان قرار داده و از ناحیه ی برش داده شده به سمت بالا تا انسداد درون قلب شما حرکت می دهد.

ممکن است شما در ناحیه ای که کاتتر قرار داده شده احساس فشار کنید. اما نباید درد زیادی حس کنید. اگر دردی حس کردید به پزشک خود بگویید. همچنین شما کاتتر را درون بدن خود حس نخواهید کرد.

مقدار کمی ماده ی حاجب از طریق کاتتر تزریق می شود. این به پزشک شما کمک می کند که به انسداد درون تصویر اشعه x به نام آنژیوگرام نگاه کند.

بالن کوچکی که در انتهای استنت باد می شود که شریان مسدود شده را باز نماید. بعد از اینکه شریان باز شد باد بالن خالی شده و برداشته می شود. پزشک شما ممکن است چندین بار بالن را قبل از برداشتن از باد پر و خالی کند تا شریان هر بار اندکی بیشتر متسع شود.

اگر شما چندین گرفتگی داشته باشید عمل ممکن است برای هر گرفتگی تکرار شود. چون بالن موقتا جریان خون را به بخشی از قلب شما مسدود می کند عادی است که در زمانیکه باد می شود درد قفسه سینه را تجربه کنید.

بعد از آنژیوپلاستی چه اتفاقی رخ می دهد؟

دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق در تهران و فوق تخصص آنژیوپلاستی

شما نیز می توانید از طریق قسمت پرسش از دکتر سوالات خود را مطرح نمایید.