در اختلال اضطراب فراگیر نگرانی فرد زیاد است و عملاً کنترل نگرانی از دست شخص خارج می شود. سوال مهم این است مگر میشود نگران نبود! در واقع این افراد در شرایطی که نگران کننده هم نیست و شرایط اضطراب زایی وجود ندارد، نگران میشوند، دلهره دارند و منتظر یک خبر بد هستند.
همه ما در زندگی، در شرایط اضطراب و استرس قرار میگیریم و این فشارها به قلب، ریه، پوست، گوارش و سایر قسمت های بدنمان آسیب می زند، اما این افراد معمولاً در حالتهای عادی هم شدت اضطراب و استرس بالایی را تجربه میکنند، به این اضطراب، اضطراب منتشر یا اضطراب فراگیر هم می گویند.
اختلال اضطراب فراگیر محدود به موضوع خاصی نیست و فرد هر موضوع سادهای را، به یک نگرانی شدید و طولانی تبدیل میکند. فشار نگرانی و اضطراب باعث میشود شخص در عضلات بدن خود احساس گرفتگی و انقباض کند، که در قفسه سینه مشخصاً در قلب شدت بیشتری دارد.
تپش قلب و نفس نفس زدن، سرگیجه، بیقراری، سردرد و دردهای عضلانی از جمله علائم اختلال اضطراب فراگیر هستند، نکته مهم دیگر اینکه این اختلال در بخشهای مهم زندگی نیز تاثیرگذار است و عملکرد فرد را در جنبههای اجتماعی، شغلی، تحصیلی و موارد دیگر تحت تاثیر قرار میدهد، البته عملکرد افرادی که دارای این مشکل هستن را باید نسبت به عملکرد قبلی خودشان سنجید نه عملکرد دیگران.
علت ابتلا به اختلال اضطراب فراگیر چیست؟
گروهی از محققان، ژنتیک را موثر در این بیماری میدانند و گروهی دیگر، فعل و انفعالات شیمیایی مغز را عامل این مشکل معرفی می کنند. در واقع عملکرد غیر طبیعی برخی از مسیرهای سلولهای عصبی در این بیماری دخیل است.
اما اکثریت پژوهشگران عوامل محیطی و عدم مدیریت اضطراب و استرس را علت اصلی میدانند، اتفاقات ناگوار در کنار افراد و تکرار آنها، میتواند گوش به زنگی مفرط در فرد ایجاد کند و عامل و مسبب این اختلال باشد، مرگ یکی از عزیزان و اعضای خانواده طلاق، تغییر شغل، مدرسه و یا سایر فشارهای عصبی دیگر، میتواند باعث شدت اختلال شود.
گوش بزنگی مفرط به چه معناست؟
افراد بر اثر فشارهای روانی، تروما یا حتی مشکلات زیاد جسمانی، درحالت خودآگاه مدام در انتظار وقوع خطر هستند، درنتیجه حس های آنها در وضعیت هشدار بالا به سر میبرند و آماده پاسخگویی به هر نوع خطر احتمالی هستند.
موقعیتهایی که افراد ممکن است تلاش در تاکید بر آنها داشته باشند، عبارتند از:
- خطرات فیزیکی
- تکرار اتفاقات آسیب زننده
- وجود مسایل اشتباه در روابط …
در واقع افراد طوری احساس و عمل میکنند که گویی مدام خطری متوجه آنهاست و گویی خطری در گوشهای کمین کرده است.
به طور معمول آنها در حال واکنش نشان دادن نسبت به خطر واقعی نیستند، در واقع فرمانی به مغز آنها داده می شود که وضعیت را بیش از حد برآورد میکنند و بیش از حد واکنش نشان میدهند.
نشانههای فیزیکی علایم گوش بزنگی
- بالارفتن سرعت تنفس
- تعریق
- فشار به قلب، گوارش…
- بیقرار بودن در طول روز
- بالارفتن ضربان قلب
با توجه به شرایط جامعه، جمعیت این گروه رو به افزایش است و درصد بالایی از مراجعان به مراکز کلینیک سلامت را مبتلایان اضطراب فراگیر تشکیل می دهند.
این افراد تحت تاثیر افکار منفی و بدبینانه نسبت به خود و محیط هستند و فرد بین عوامل ایجاد استرس و واکنش استرس آمیز خود نوعی رابطه ایجاد کرده است.
بهتر است بگوییم رفتار اضطرابی فرد به نوعی شرطی شده است. یعنی به شرط بودن محرک های ناراحت کننده، اضطراب و نگرانی خود را نشان میدهد، یکی از مشکلات این افراد عدم کنترل و مدیریت درست هیجان، ابراز هیجانات ناخوشایند و منفی بیشتر، نسبت به افراد عادی است.
خشم و از کوره در رفتن، ترس و استرس دائمی، از جمله احساسات ناراحت کننده این افراد است، نکته دیگر اینکه اضطراب فراگیر در هر سنی و هر مرحله‌ای از زندگی ممکن است اتفاق بیفتد.
نوجوانان و بزرگسالان،گروه هایی با خطر ابتلا بیشتر به GAD هستند و این مسئله در کل دنیا در زنان، دو برابر مردان دیده شده است. همچنین این اختلال جزء بیماریهایی هست که با سایر اختلالات روانپزشکی، افسردگی، اضطراب اجتماعی، فوبیا، سوء مصرف مواد و اختلالات شخصیت وابسته و اجتنابی، همراه است.
کمبود مهارتهای زندگی مدیریت هیجان در تداوم و ایجاد اختلال اضطراب فراگیر نقش کلیدی دارد، مشکلات خواب در این افراد متفاوت از سایر اختلالات است، این افراد در به خواب رفتن و خواب مستمر مشکل دارند و در شب چند بار از خواب می‌پرند.
درمان اختلال اضطراب فراگیر
باید دقت کنیم تشخیص اضطراب فراگیر به عهده روانشناس میباشد در Dsm5 بیان شده که خانم ها دو برابر آقایان در کل جهان دچار این اختلال هستند، خوشبختانه این اختلال قابل درمان و کنترل است و درمان آن به عهده روانشناس است. در صورت پیشرفت اختلال اضطراب فراگیر مراجعه به روانپزشک ضروری می باشد.
هیچگاه افراد عادی اجازه ندارند اگر فردی را پریشان و نگران در یک موقعیت مشاهده کردند به او برچسب اختلال اضطراب فراگیر بزنند. معمولاً برای درمان، از درمان شناختی و گاهی دارو استفاده میشود. یکی از نکات مورد توجه در این افراد روابط ضعیفی است که با دیگران دارند و در شناسایی موضوع و ایجاد شیوه موثر تفکر برای حل مسأله، توانایی لازم را ندارند.
درمانگر معمولاً به حل مسأله شناخت و تقویت روابط، تمرینات ذهن آگاهی و آرمیدگی این افراد، کمک میکند. درمانگر به آنها کمک میکند با مواجه صحیح با ترسهایشان، موقعیتهای درست و نحوه حل مسأله را بیاموزند و افکار نادرستی که معمولاً باعث پریشانی آنها میشود را مورد بررسی قرار می دهند.
هیچگاه بدون نسخه روانپزشک اجازه استفاده از دارو، قطع یا تمدید دارو را نداریم.
داروهایی که معمولاً تجویز میشوند عبارتند از:
- بازدارندههای اختصاصی با جذب سروتونین، فلوکستین و پاروکستین
- بازدارندههای اختصاصی با جذب نوراپی نفرین، دولوکستین و نلافاکسین
- بنزودیازپینها دیازپام، اگزاسپام، آلپرازولام و زولپیدوم
