بیماری عروق کرونر به وضعیتی اطلاق می شود که در آن عروق تغذیه کننده قلب دچار اختلال می شوند. این بیماری معمولا به علت آترواسکلروز یا همان تصلب شرایین رخ می دهد. در این فرآیند، پلاک های چربی در داخل شریان ها رسوب کرده و آن ها را تنگ می کند. در نتیجه خونرسانی به بافت ها دچار اختلال می شود.
بیماری عروق کرونر ریسک فاکتورهای متعددی دارد. برخی از این ریسک فاکتورها قابل کنترل بوده و برخی دیگر تغییرناپذیر اند. همچنین سیر بیماری تدریجی بوده و در نهایت به ظاهر شدن علائم قلبی مانند درد قفسه سینه منتهی می شود. تشخیص این بیماری به واسطه تست های مختلفی مانند نوار قلبی و تست ورزش انجام می شود. درمان آن نیز مشتمل است بر تغییر سبک زندگی، درمان های دارویی و گاها نیز اقدامات تهاجمی.
آناتومی عروق کرونر قلب
قلب عضله ای است که خون را در سراسر بدن، از طریق شبکه عروقی شریان ها، پمپ می کند. سمت چپ قلب، خون تازه و غنی از اکسیژن را از ریه ها دریافت و سپس آن را از طریق شریان بزرگی به نام آئورت خارج می کند. آئورت به شریان های کوچکتری منشعب شده و این شریان ها به تمامی نقاط بدن می روند. بافت های مختلف بدن اکسیژن را از این شریان ها گرفته و درنهایت خون کم اکسیژن از طریق وریدها به سمت راست قلب بازگردانده می شود. سپس سمت راست قلب این خون کهنه را به ریه ها پمپ می کند تا در آنجا خون، اکسیژنه شود. این چرخه روزانه بارها و بارها تکرار می شود.
بیماری عروق کرونر قلبی

عضله قلب مانند سایر اعضای بدن، به منبع خونی غنی از اکسیژن نیاز دارد. بدین منظور شریان هایی از آئورت منشعب و در سطح خارجی قلب پخش می شوند تا به عضله قلب اکسیژن رسانی کنند. در بیماری عروق کرونر، به علت رسوب پلاک های چربی در عروق خونرسان به قلب (آترواسکلروز) انسداد ایجاد می شود.
پلاک هایی که در شریان ها رسوب می کنند از مواد مختلفی اعم از کلسترول تشکیل شده اند. این فرآیند معمولا از سنین جوانی شروع شده و ترکیبی از عوامل ژنتیکی و سبک زندگی در به وجود آمدن آن دخیل اند. با گذشت زمان و رسوب بیشتر این پلاک ها، شریان ها رفته رفته تنگ تر شده و در نهایت، خونرسانی به قلب کاهش یافته یا متوقف می شود.
کاهش خونرسانی به قلب منجر به نوعی درد قلبی می شود که به آن آنژین می گویند. همچنین احتمال تشکیل لخته در شریان هایی که جریان خون آن ها کاهش یافته، بیشتر شده و همین اتفاق می تواند آن ها را تنگ تر از قبل کند. لازم به ذکر است بیماری عروق کرونر در نهایت می تواند به آنژین ناپایدار یا حتی حمله قلبی ختم شود.
علت ابتلا به بیماری عروق کرونری
در ابتلا به بیماری عروق کرونر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و سبک زندگی دخیل هستند. فهرست زیر به عواملی اشاره دارد که در ابتلا به بیماری عروق کرونر تاثیر داشته ولی قابل تغییر نیستند:
- سن: با افزایش سن ریسک ابتلا به بیماری های قلبی افزایش می یابد.
- جنس: مردان بالای 55 سال در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند. در زنان نیز پس از یائسگی ریسک ابتلا به بیماری های قلبی تدریجا افزایش یافته و با مردان برابر می شود.
- ژنیک: در صورتی که بستگان درجه یک شما اعم از والدین، خواهران و برادران سابقه ابتلا به بیماری های قلبی قبل از سن 55 سالگی (در بستگان مونث قبل از یائسگی) داشته باشند، خطر ابتلای شما افزایش می یابد.
- نژاد: اقوام اولیه کانادایی، مردمان آفریقایی و آسیایی تبار بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های قلبی قرار دارند.
🔔 در مقابل، ریسک فاکتورهای قابل تغییر عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- بالا بودن وزن (خصوصا دور کمر)
- دیابت
- فشار خون بالا
- کلسترول بالای خون
- کم تحرکی
- استرس زیاد
- افسردگی

علائم بیماری عروق کرونر
بیماری عروق کرونر معمولا در مراحل اولیه خود علائمی از خود نشان نمی دهد. در مراحل نهایی بیمار علائمی چون آنژین و در نهایت حمله قلبی خواهد داشت. این علائم ممکن است هم در زمان فعالیت و هم در زمان استراحت بروز پیدا کنند:
- درد یا احساس سنگینی سینه
- احساس درد در بازو، گردن و فک تحتانی
- تنگی نفس
- تعریق
- تهوع
- تپش قلب و ضربان نامنظم
- از دست دادن هوشیاری
علائم گرفتگی عروق در زنان
علائم بیماری های قلبی در زنان ممکن است خفیف تر باشد. از علائم اولیه بیماری های قلبی در زنان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1_ خستگی:
که عبارتست از تغییر غیرمعمول و قابل توجه در سطح انرژی بدن به گونه ای که چند روز به طول بیانجامد. در 70 درصد موارد، این خستگی غیرمعمول تنها علامت مربوط به بیماری قلبی زنان در طولانی مدت است.
2_ مشکلات خواب:
سخت به خواب رفتن و بیدار شدن های غیر معمول در نیمه های شب، آن هم به خاطر درد، می تواند از نشانه های بیماری قلبی باشد.
3_ تنگی نفس:
از نفس افتادن هنگام انجام فعالیت های معمول و علی الخصوص هنگام انجام ورزش می تواند نشانه خطر باشد.
4_ سوءهاضمه:
احساس سیری زودرس پس از غذا خوردن به همراه داشتن احساس درد یا سوزش در قسمت فوقانی شکم نیز از دیگر نشانه های خطر است.
5_ احساس ناراحتی در قفسه سینه:
که ممکن است خفیف بوده و مشابه ناراحتی ناشی از سوءهاضمه باشد.
6_ اضطراب:
داشتن دلشوره و اضطراب بیش از حد معمول و بدون علتی بخصوص.
🔔علائمی که در اثر حمله قلبی در زنان ایجاد می شود عبارتند از:
1_ درد قفسه سینه:
برخلاف مردان که در طی حمله قلبی معمولا احساس چاقوخوردگی دارند، بسیاری از زنان درد فشارنده ای را درسینه خود احساس می کنند.
2_ خستگی شدید و بیش از حد معمول:
که انجام فعالیت های معمولی را دشوار می کند.
3_ تنفس سخت:
بیمار در کشیدن نفس های عمیق مشکل دارد.
4_ درد راجعه:
دردی که به فک تحتانی، بازوها، شانه و پشت انتشار می یابد.

تشخیص بیماری عروق کرونر قلب
تست هایی که معمولا برای تشخیص بیماری عروق کرونر درخواست می شوند، عبارتند از:
- نوار قلب
- تست ورزش
- اسکن هسته ای قلب
- اکوکاردیوگرافی
- سی تی آنژیوگرافی عروق کرونر
- کاتتریزاسیون
درمان بیماری عروق کرونری
درمان بیماری عروق کرونر معمولا شامل تغییر سبک زندگی و درمان دارویی و گاهی اوقات نیز روش های تهاجمی و جراحی است. رژیم درمانی هر بیمار بر اساس ویژگی ها فردی او تعیین می شود.
1_ داروهای بیماری عروق کرونر
داروهای بسیاری وجود دارند که می توانند در درمان بیماری عروق کرونر موثر باشند. پزشک شما برای گرفتن بهترین نتیجه، معمولا ترکیبی از این داروها را تجویز می کند. این داروها معمولا:
- مقدار کار قلب را کاهش می دهند.
- به گشادشدن عروق کمک می کنند.
- کلسترول خون را کاهش می دهند.
- از تشکیل لخته جلوگیری می کنند.
- ریسک حمله های بعدی را کاهش می دهند.
2_ روش های تهاجمی
گاهی اوقات لازم است از آنژیوگرافی استفاده کنیم تا ببینیم آیا رگی مسدود شده یا نه و اینکه آیا علاوه بر دارودرمانی نیاز است، بیمار آنژیوپلاستی شود یا برای او استنت گذاشته شود یا خیر. برخی اوقات نیز نیاز است جراحی بای پس عروق کرونر انجام شده و از شریان ها و وریدهای جدید برای دور زدن محل انسداد استفاده شود.
3_ درمان گرفتگی عروق با تغییر سبک زندگی
برای کنترل بیماری عروق کرونر بهتر است:
- سیگار را ترک کنید؛
- کلسترول خود را به طور منظم چک کرده و در مقدار ثابتی نگه دارید.
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید و کمتز از چربی های اشباع شده، کلسترول و نمک استفاده کنید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- وزن خود را کنترل کنید؛ کاهش وزن، بار اضافی روی قلب را کاهش می دهد.
کلینیک قلب دکتر نجفی متخصص قلب و عروق