اضطراب بخشی از یک زندگی نرمال است، تجربه هر اضطراب و ترسی اختلال نیست بلکه واکنش سازگارانه یا انطباقی نسبت به واقعه است. لازم به ذکر است گاهی عدم وجود ترس و اضطراب میتواند غیر طبیعی باشد. اختلالات اضطرابی گروهی از اختلالات روانی هستند که به دو دسته ناشی از ترس و ناشی از اضطراب دسته‌بندی میشوند. در این حالت افراد ترس و اضطراب را به صورت مکرر و شدید تجربه میکنند.
🔰ترس: پاسخ فطری و تقریباً زیستی است به هشدار موقعیت خطرناک یا مهلک. ترس پاسخ به خطری معلوم، بیرونی و معین است.
🔰اضطراب: هشداری است درباره آینده و نگرانی زیاد درباره اتفاق وحشتناک که روی خواهد داد. اضطراب بیشتر مربوط به آینده و کلی است اضطراب پاسخ به تهدیدی نامعلوم، درونی و مبهم است.
اختلالات اضطرابی (anxiety disorder)
افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی در مقابل احساس های مزمن و شدید اضطراب درمانده میشوند این اضطراب به قدری نیرومند است که افراد قادر نیستند فعالیت‌های روزمره را انجام دهند به طور قابل ملاحظه‌ای افت عملکرد در حیطه ی تحصیلی، شغلی و عاطفی دارند. اختلالات اضطرابی از شایع‌ترین اختلالات روانی هستند و شدت اضطراب و ترسی که فرد تجربه میکند با میزان خطر یا احتمال رخ داد خطر متناسب نیست و فرد بر این باور است که نمیتواند اضطراب یا ترسش را کنترل کند.
همچنین اختلالات اضطرابی باعث می شوند فرد از خیلی موقعیت های خود اجتناب کند که همین اجتناب فعال از موقعیت های لذت بخش زندگی، باعث اختلال شدیدتر میشود.
عناصر ترس
1- عنصربدنی:
تغییرات داخلی و بیرونی در بدن ما هنگام ترس یا اضطراب بر اثر فعال شدن عصب سمپاتیک می باشد، مانند افزایش تعریق و ضربان قلب میباشد.
2- عنصر شناختی:
عبارت است از ترس انتظار خطری واضح به خصوص در آینده. این در حالیست که مولفه شناختی اضطراب انتظاری خطری مبهم و کلی در آینده دورتر است.
3- عنصر هیجانی:
فرد یک دلهره شدید وحشتزدگی لرزش احساس مور مور شدن را تجربه میکند ولی قابل مشاهده ثبت و اندازه گیری نیست.
4- عنصر رفتاری
عنصر رفتاری ترس و اضطراب ناشی از شرطی شدن کلاسیک و عامل است. شرطی شدن کلاسیک میتواند باعث شود یک نشانه خنثی در اثر همایندی با رویدادهای آسیب زا به عنوان محرک شرطی عمل کند، شرطی شدن عامل، شامل دو واکنش گریز و اجتناب است.
عناصر اضطراب
ناقل های عصبی موثر در اضطراب عبارتند از گابا – نوراپی نفرین و سروتونین هستند. استرس های روانی سبب افزایش تولید و آزادسازی کورتیزول می شود کورتیزول ذخایر انرژی را فعال کرده، آنها را بازسازی میکند. کورتیزول در افزایش انگیختگی گوش به زنگی، توجه متمرکز مهار رشد و دستگاه تولید مثل و محدود کردن پاسخ های ایمنی نقش دارد.
در میان انتقال دهنده های عصبی گابا، بیشترین تاثیر را در اختلالات اضطرابی دارد. اثربخشی بی‌چون و چرای بنزودیازپین ها در درمان برخی از انواع اختلالات اضطرابی، نقش گابا در این اختلال را به قویترین شکل تایید میکند. از مطالعات برآمده است که لااقل نوعی مولفه وراثت در پیدایش اختلالات اضطرابی دخیل است.
انواع اختلال اضطرابی
- اختلال فوبی خاص
- اختلال اضطراب اجتماعی
- اختلال آگورافوبیا
- اختلال پانیک
- اختلال اضطراب فراگیر
- اختلال اضطراب جدایی
- اختلال لالی انتخابی
- اختلال وسواس فکری
- اختلال احتکار
- اختلال کندن پوست
- اختلال کندن مو
- اختلال بدریخت انگاری
- اختلال استرس پس از سانحه
- اختلال استرس حاد
- اختلال سازگاری یا انطباقی
- اختلال دلبستگی واکنشی
- اختلال تعامل بی قید و شرط
فوبیا چیست؟
فوبی واکنش ترس پایداری است که به شدت با واقعیت خطر بی تناسب است باید توجه داشت که ترس بسیار شدید به معنای فوبیا میباشد، مگر اینکه خطر واقعی جزئی باشد اگر فردی در طوفان زلزله و آتشفشان دچار ترس شدید شود فوبی محسوب نمی شود، چون شدت ترس با شدت خطر متناسب است. فوبی خاص یک طبقه از فوبی هایی میباشد که به معنی ترس غیر منطقی و کاهش ناپذیر از شیء، فعالیت یا موقعیت خاص باشد. بطور مثال: ترس وحشتناک در موقعیت هایی مثل هواپیما آسانسور، فوبی خاص، فوبی از حیوانات، محیط طبیعی، خون، تزریق و جراحت است.
1_فوبی اجتماعی:
اضطراب اجتماعی ترس غیر منطقی و شدید از مورد انتقاد و تمسخر قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی است. در این شرایط افراد به غیر منطقی بودن ترس خود آگاه هستند اما قادر نیستند نگرانی خود را کنترل نمایند.
2_ آگورا فوبی:
ترس این است که نکند اتفاقی مانند حمله پنیک یا هر اتفاق دیگری برای او رخ دهد و کسی نباشد که به وی کمک کند یعنی اگر شخصی در کنار وی باشد که بخواهد و بتواند به او کمک کند شخص کاملاً آرام خواهد بود. آگورافوبیا از اضطراب اجتماعی فراگیر تر و فلج کننده تر است.
3_ اختلال پانیک یا وحشت زدگی:
فرد ناگهان و به طور غیر قابل پیش بینی احساس خفگی و تنگی نفس میکند و دچار وحشت شدید از مرگ یا جنون می شود ضربان قلب و فشار خون به سرعت بالا رفته و در عرض ده دقیقه به اوج خود می‌رسد و بعد فروکش میکند عضلات به شدت منقبض و بعد شل میشوند.
4_ اختلال اضطراب فراگیر یا اضطراب منتشر:
اختلالی است که فرد اضطراب و نگرانی مفرطی را تحمل میکند، این افراد همیشه مضطرب و به شدت نگرانند در حالت بلاتکلیفی و عدم اطمینان قرار دارند و تحریک پذیرند و معمولاً دچار مشکل در توجه و تمرکز می شوند و تنش حرکتی دارند.
به قلم خانم اقارب پرست، روان درمانگر
