ایسکمی به معنی اختلال در خونرسانی به بافت های عضلانی قلبی است. علت اصلی اختلال خونرسانی نیز عموما، انسداد عروقی در عروق قلبی (کرونری) است. بنابراین به طور کل، بیماری های ایسکمیک قلبی به بیماری هایی گفته می شود که به علت بروز انسداد در عروق کرونر قلب، خونرسانی عضله ی قلب ضعیف می شود. این ضعیف شدن خونرسانی را می توان به درختی تشبیه کرد که به مرور، میزان رسیدن آب به آن کاهش یافته است و دچار خشک شدگی می گردد. عضله ی قلبی که به آن خون نرسد نیز هم چون یک درخت خشک شده به مرور، توان و قدرت خود را از دست می دهد.
چرا عروق قلبی دچار انسداد می شوند؟
اصلی ترین عامل بروز تنگی های عروق کرونری، رسوب چربی در دیواره ی عروق است. هم چنین بیمارانی که به دیابت مبتلا هستند و یا سیگار می کشند هم، به دلیل التهاب ایجاد شده در عروقشان مستعد رسوب بیش تر پلاک های چربی هستند و احتمال تنگی های عروقی در ایشان نیز به همین طریق بالاتر می رود. بنابراین تا اینجا دانستیم که چربی بالا/قند خون بالا و مصرف سیگار، از عواملی هستند که عروق کرونر شما را مستعد رسوب چربی و التهاب و انسداد می کنند. بیمارانی که هم چنین در خانواده ی درجه اول، نظیر پدر و مادر و خواهر و برادر هم، سابقه ی ابتلای زودرس (زیر ۶۰ سال) دارند نیز، به دلایل ژنتیکی در معرض خطر قرار می گیرند.
آیا هر انسدادی مهم است؟
لازم است بدانیم که انسداد عروق کرونری، درجات و شدت های مختلف دارد. معمولا انسدادهای زیر ۵۰ درصد، مشکلی برای بیمار ایجاد نمی کنند و با درمان دارویی، قابل برطرف شدن هستند. ولی بیمارانی که به انسداد های بالای ۷۰ درصد مبتلا می شوند معمولا هم، علایمی نظیر درد سینه و تنگی نفس فعالیتی را، نشان خواهند داد، هم اینکه در معرض خطر بالایی برای بروز سکته های قلبی حاد هستند. اگر تنگی عروقی، خیلی شدید باشد علاوه بر درمان دارویی نیازمند درمان های مداخله ای نظیر، تعبیه ی استنت و یا در موارد شدید تر جراحی قلب باز خواهد بود.
بیماری های ایسکمیک قلبی چه علایمی دارند؟
مهم ترین علامت بیماری های ایسکمیک قلبی، درد های قفسه ی سینه و تنگی نفس فعالیتی، می باشد. این درد ها معمولا ماهیت فشارنده و حالت سنگینی دارند و با استراحت و یا مصرف دارو هایی نظیر نیتروگلیسرین زیر زبانی، بهبود می یابند. در موارد خیلی شدید ممکن است فرد حتی در حالت استراحت نیز دچار درد های شدید فشارنده ی قفسه ی سینه بشود. معمولا درد های نقطه ای که چند ثانیه طول می کشند و یا خیلی سریع برطرف می شوند، نشانه ی دردهای ایسکمیک قلبی نیستند.
اگر علایم فوق را داشتیم چه باید بکنیم؟
اگر درد های قفسه ی سینه یا تنگی نفس های فعالیتی دارید، مهم ترین اقدام مراجعه به متخصص قلب است تا تحت معاینه قرار بگیرید و برای شما نوار قلب و اکو انجام شود. بر اساس نتایج این بررسی اولیه، پزشک شما تشخیص خواهد داد که آیا ضروری است اقدام بیش تری انجام شود یا خیر. در صورت شک بیش تر، پس از این مرحله ی اولیه، تست های تشخیصی دیگری برای تایید، نظیر سی تی آنژیوگرافی یا اسکن هسته ای درخواست خواهد شد.
آیا بیماری های ایسکمیک قلبی قابل درمان هستند؟
بله. تقریبا در تمامی موارد، این بیماری ها قابل درمان هستند. اگر شدت تنگی های شما، خفیف تشخیص داده شود، درمان دارویی با دارو هایی نظیر آسپرین و یا دارو های کاهنده ی چربی و رعایت رژیم غذایی و سبک زندگی سالم کافی خواهد بود. اگر هم شدت تنگی های عروقی بیش تر باشد، بسته به وسعت و شدتشان، روش هایی نظیر تعبیه ی استنت و جراحی قلب باز کمک کننده خواهد بود
اگر بیماری های ایسکمیک قلبی درمان نشوند چه خطراتی دارند؟
مهم ترین خطر این بیماری ها در صورت عدم درمان، سکته های حاد قلبی است. علاوه بر خطر بروز مرگ و میر به دنبال این سکته ها، افرادی که درمان به موقع نشوند، در خطر نارسایی قلبی و افت کارکرد قلبی هستند که از ناخوشایندترین بیماری های قلبی است و درمان مشکلی هم دارد و عموما با کاهش امید به زندگی همراه خواهد بود.
برای پیش گیری از بروز بیماری های ایسکمیک قلبی چه اقدامی را باید انجام دهیم؟
قدم اول رعایت یک سبک زندگی سالم است. پیاده روی به مدت ۳۰ دقیقه روزانه، برای ۵ روز در هفته و یک رژیم غذایی سالم در کنار عدم مصرف سیگار از پایه های اصلی یک سبک زندگی سالم هستند. بیماران مبتلا به فشار خون بالا و دیابت نیز، باید سعی در کنترل فشار و دیابت به بهترین نحو ممکن داشته باشند تا از آسیب های قلبی شان جلوگیری شود. اگر هم سابقه ی فامیلی ابتلای زودرس به این بیماری ها را دارید بهتر است که از ۴۰ سالگی تحت نظر متخصص قلب باشید و تحت غربالگری قرار بگیرید. بیمارانی هم که از قبل به بیماری های قلبی مبتلا هستند باید داروهای تجویز شده توسط پزشک را، منظم و سر موقع استفاده کنند تا خطر انسداد عروقی در ایشان به حداقل برسد.
