ورزش‌های بازتوانی قلب با هدف کاهش عوارض در افرادی که بیماری قلبی دارند انجام می‌شود. این کار به صورت برنامه‌ای ورزشی برای بیمار قلبی است که توسط تیم پزشکی نظارت می‌شود.
هدف از آن:
- پیشگیری از مشکلات بیشتر
- کاهش نیاز در مراجعه به بیمارستان برای مشکلات قلبی
- بهبود وضعیت سلامت و کیفیت زندگی فرد
برنامه بازتوانی قلب شامل ترکیبی از تمرینات ورزشی ، آموزش‌ها و مشاوره است. این کار در کلینیک قلب، بیمارستان یا کلینیک بازتوانی انجام می‌شود.
پرسنل مختلف بهداشتی و درمانی در این برنامه نقش دارند که شامل پرستار، متخصص طب ورزشی، متخصص تعذیه و پزشک متخصص قلبی است که بر این برنامه نظارت دارد. اعضای خانواده و دوستان هم در این کار نقش حمایتی مهمی دارند.
چه کسی نیاز به باز توانی قلبی دارد؟
پزشک به افرادی که سابقه مشکلات زیر را دارند ممکن است بازتوانی قلب را توصیه کند:
همچنین اگر فرد مشکل قلبی مزمنی مانند بیماری عروق کرونر با آنژین صدری پایدار داشته باشد ممکن است در برنامه بازتوانی قلبی شرکت کند.
اکتازی عروق کرونر
آیا برنامه بازتوانی قلبی ضروری است؟
مزیت‌های واضحی برای بازتوانی قلبی وجود دارد ولی این برنامه اجباری نیست.
حضور در برنامه‌های بازتوانی قلبی از عوارض بعدی مشکلات قلبی می‌تواند جلوگیری کند.
عوارضی که بر اساس توصیه‌های انجمن قلب آمریکا گاهی ممکن است کشنده باشد. همچنین بازتوانی قلبی به افراد کمک می‌کند به روال معمول زندگی خود در دوران نقاهت پس از مشکل قلبی بازگردند.
حتی در شرایطی که برنامه بازتوانی قلبی فقط 3 دقیقه طول بکشد فواید آن ممکن است تا سال‌ها باقی بماند. در بازتوانی قلبی، فرد درباره تغذیه مناسب، مدیریت وزن و مدیریت استرس خود توصیه‌های دریافت می‌کند.
اگر فرد تصمیم بگیرد که در برنامه شرکت نکند به رحال خوب است که چنین توصیه‌هایی از سوی پزشک برای او انجام شود.
برنامه بازتوانی قلب شامل چه قسمت‌هایی است؟
معمولا بازتوانی قلبی در کلینیک بازتوانی یا بیمارستان انجام می‌شود و تیمی از پزشکان و پرسنل بهداشتی درمانی در آن نقش دارند. این برنامه سه قسمت اصلی دارد:
- تمرین‌های ورزشی و مشاوره: فعالیت بدنی باعث می‌شود تمام سیستم قلبی‌عروقی فعالیت کند و برای حفظ سلامت قلب ضروری است.
- آموزش زندگی سالم: این قسمت شامل کنترل عوامل خطر مانند ترک سیگار و تغذیه مناسب است.
- مشاوره: هدف از این بخش، کاهش استرس‌هایی است که می‌تواند تأثیر منفی روی سلامت قلب داشته باشد.
برنامه بازتوانی قلب
این برنامه ممکن است به مدت 12 هفته ادامه داشته باشد و تا 36 جلسه تحت نظارت تیم درمانی انجام شود. هر جلسه بسته به نیازهای فرد ممکن است متفاوت باشد. در طول این برنامه، پرستار یا یکی از پرسنل بهداشتی درمانی علائم بیمار و تغییرات آن را زیر نظر دارد، از او نوار قلب می‌گیرد و ضربان قلب و فشارخون وی را اندازه‌گیری می‌کند.
جلسات بازتوانی قلب
طی اولین جلسه، پزشک و متخصص فیزیولوژی ورزشی برای فرد یک برنامه بازتوانی طراحی می‌کنند که این برنامه بر اساس سابقه فرد و نتایج معاینات و تست‌های سلامت و نتایج تصویربرداری‌های قلبی تنظیم می‌شود. بر این مبنا یک برنامه ورزشی منظم طراحی می‌شود.
بعضی از افراد با یک فعالیت سبک کارشان را شروع می‌کنند و به مرور به روال معمول فعالیت زندگی خود بازمی‌گردند.
ممکن است در یک جلسه بازتوانی از دوچرخه، پیاده‌روی یا دویدن روی تردمیل یا وسایل ورزشی مختلف استفاده شود. هدف این است که فرد به آمادگی کامل بدنی برسد و به تدریج سلامت قلب خود را بهبود بخشد.
پرسنل بهداشت و درمان علائم حیاتی بیمار از جمله ضربان قلب و فشارخون فرد را طی فعالیت بدنی ارزیابی می‌کنند. تیمی شامل پرستار، فیزیوتراپ و متخصص طب ورزشی نیز برای مواردی که نیاز به کمک باشد حضور دارند.
در اغلب جلسات، آموزش‌هایی متناسب با فرد نیز به او داده می‌شود که شامل رژیم غذایی، مدیریت استرس و فعالیت ورزشی ایمن است. به بعضی افراد نیز مشاوره‌های خاص ایشان ارائه می‌شود. گاهی اعضای خانواده یا دوستان هم می‌توانند در برنامه بازتوانی قلبی شرکت داشته باشند
بازتوانی قلبی را از کجا شروع کنیم؟
فردی که نیاز به بازتوانی قلبی دارد از سوی پزشک برای بازتوانی قلبی ارجاع داده می‌شود. اگر پزشک چنین توصیه‌ای نداشته باشد شما می‌تواند برای این موضوع به متخصص طب فیزیکی و ورزشی مراجعه کنید و از او درباره ورزش‌های بازتوانی قلب راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
دکتر محمد حسین نجفی فوق تخصص قلب و عروق در تهران
