وریدهای واریسی به وریدهای پیچ‌خورده و متورم گفته می‌شود. بیشترین درگیری واریس در وریدهای پا دیده می‌شود چرا که ایستادن و راه‌رفتن فشار درون وریدهای تحتانی بدن را بالا می‌برد.
برای بسیاری از افراد، وریدهای واریسی و عنکبوتی – که نوع شایع و خفیف واریس هستند – فقط یک مشکل زیبایی به حساب می‌آید. اما برای دیگران واریس ممکن است دردناک و ناراحت‌کننده باشد. گاهی وریدهای واریسی ممکن است عوارض جدی داشته باشند. درمان واریس شامل اقدامات مراقبت از خود یا مداخلات پزشکی برای بستن یا برداشتن ورید واریسی است.
علائم واریس
واریس ممکن است بدون علامت باشد یا:
- وریدها به رنگ ارغوانی یا آبی تیره درآیند.
- وریدها به حالت پیچ‌خورده و متورم درآیند.
اگر واریس دردناک شود ممکن است:
- احساس درد یا سنگینی در پا ایجاد کند.
- احساس سوزش، خارش، گرفتگی عضلانی و حالت تورم در پا ایجاد کند.
- دردها بعد از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت تشدید شود.
- رنگ پوست در اطراف وریدها تغییر کند.
وریدهای عنکبوتی هم مشابه وریدهای واریسی هستند با این تفاوت که کوچک‌ترند. این وریدها سطحی‌ترند و معمولا قرمز یا آبی‌رنگ هستند. معمولا وریدهای عنکبوتی در پا ایجاد می‌شوند ولی حتی در صورت هم ممکن است دیده شوند. اندازه‌ی آن‌ها متفاوت است و اغلب شبیه تار عنکبوت به نظر می‌رسند.
دلایل واریس
دریچه‌های ضعیف یا آسیب‌دیده می‌توانند منجر به وریدهای واریسی شوند. شریان‌ها خون را از قلب شما به اندام‌ها می‌برند و وریدها این خون را از سرتاسر بدن به قلب برمی‌گردانند تا دوباره به گردش درآید. برای بازگرداندن خون به قلب، وریدهای پای شما باید خلاف جهت جاذبه عمل کنند.
ممکن است اختلالات دریچه قلب سبب ایجاد وریدهای واریسی شوند. برای اطلاع از این موضوع بر روی دکمه زیر کلیک کنید.
انقباض‌های عضلات پا به صورت پمپ عمل می‌کند و دیواره‌ی ارتجاعی وریدها کمک می‌کند که خون به قلب بازگردد. دریچه‌های درون وریدها با حرکت خون به سمت قلب، باز می‌شوند و سپس برای جلوگیری از برگشت خون بسته می‌شوند. اگر این دریچه‌های ضعیف یا آسیب‌دیده باشند خون به عقب پس می‌زند و در وریدها جمع می‌شود که باعث اتساع و پیچ خوردن وریدها می‌شود.
عوامل خطر ایجاد واریس
فاکتورهای زیر، خطر ایجاد وریدهای واریسی را بالا می‌برند:
سن
هر چه سن بالاتر رود، خطر ایجاد واریس بیشتر است. افزایش سن باعث فرسوده شدن دریچه‌های وریدی می‌شود. در نتیجه خون از خلال دریچه پس می‌زند و به جای برگشتن به قلب در وریدها جمع می‌شود.
جنسیت
احتمال واریس در خانم‌ها بیشتر است. تغییرات هورمونی در دوران بارداری و پیش از قاعدگی یا یائسگی ممکن است یکی از عوامل باشد چرا که هورمون‌های زنانه نقش گشادکنندگی برای وریدها دارند. درمان هورمونی مانند مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری ممکن است خطر ایجاد واریس را بیشتر کند.
بارداری
طی بارداری، حجم خون بدن بیشتر می‌شود تا به رشد جنین کمک کند. همین افزایش حجم خون ممکن است باعث عارضه‌ی ناخواسته‌ی تورم وریدها شود. به علاوه، تغییرات هورمونی دوران بارداری هم ممکن است در ایجاد واریس نقش داشته باشد.
سابقه‌ی خانوادگی
اگر اعضای دیگر خانواده واریس داشته باشند، احتمال ایجاد آن برای شما بیشتر است.
چاقی مفرط
چاقی باعث ایجاد فشار مضاعف روی وریدها می‌شود.
ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت
اگر برای مدت طولانی در یک حالت ثابت ایستاده یا نشسته باشید، خون در پاهای شما به خوبی جریان پیدا نخواهد کرد.
عوارض واریس
عوارض واریس، هرچند نادر است شامل موارد زیر می‌شود:
زخم
ممکن است روی پوست و در نزدیکی وریدهای واریسی به ویژه در ناحیه قوزک پا، زخم‌های دردناکی ایجاد شود. معمولا قبل از ایجاد زخم، آن ناحیه از پوست، تغییررنگ می‌دهد. در صورت مشاهده‌ی چنین عارضه‌ای فورا به پزشک مراجعه کنید.
لخته‌ی خون
گاهی وریدهای عمقی پاها متسع می‌شوند. در چنین شرایطی ممکن است پا دردناک و متورم شود. هرگونه درد یا تورم پا نیاز به مراجعه به پزشک دارد چرا که ممکن است به خاطر ایجاد لخته و شرایطی باشد که به آن در پزشکی، ترومبوفلبیت گفته می‌شود.
خونریزی
گاهی، وریدهای خیلی نزدیک به سطح پوست ممکن است پاره شوند که معمولا باعث خونریزی مختصری می‌شود. با این حال، هرگونه خونریزی وریدی نیازمند مراجعه به پزشک است.
برای آشنایی با درمان خانگی واریس پا بر روی دکمه زیر کلیک کنید.
پیشگیری از واریس
راهی برای پیشگیری کامل از ایجاد واریس وجود ندارد. اما بهبود گردش خون و قدرت عضلات اندام‌ها ممکن است خطر ایجاد واریس یا تشدید آن را کم کند:
- ورزش
- حفظ وزن مناسب
- رژیم پرفیبر و کم‌نمک
- اجتناب از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند و جوراب‌های ساق‌بلند خیلی سفت
- بالا نگه‌داشتن پاها
- تغییر مداوم وضعیت نشسته یا ایستاده
چه وقت به پزشک مراجعه کنم؟
مراقبت از خود – از جمله ورزش، بالا نگه داشتن پاها یا پوشیدن جوراب‌های فشاری – به کاهش درد وریدهای واریسی کمک می‌کند و می‌تواند جلوی بدتر شدن آن‌ها را بگیرد. اما اگر ظاهر آن‌ها را دوست ندارید یا فکر می‌کند اقدامات مراقبت از خود نمی‌تواند جلوی بدتر شدن آن را بگیرد به پزشک مراجعه کنید. در صورت بروز هر یک از علائم واریس یا نگرانی از ظاهر واریس می‌توانید به کلینیک‌های ورید مراجعه کنید.
