آنوریسم آئورت شکمی چیست؟

آنوریسم آئورت شکمی بزرگ شدن بخش پایین تر آئورت می باشد که درمیان ناحیه شکمی گسترش میابد (در این زمان، بخش بالایی آئورت در قفسه سینه می تواند بزرگ شود).

آئورت یک رگ خونی اصلی است که خون را از قلب به سایر نقاط بدن حمل میکند. مانند بسیاری از شریان ها، آئورت الاستیک است، که اجازه می دهد آن با خون تحت فشار بالا پر شود.

آنوریسم آئورت شکمی زمانی توسعه میابد که دیوار شریان مانند یک بادکنک ضعیف و متسع می شود. آنوریسم آئورت شکمی ها معمولا قبل از تولید علائم آنها، مانند درد پشت کشف میگردند، اما مانند یک لوله آب ضعیف اند، و اگر بیش از حد بزرگ گردند ممکن است پاره شوند.

از آنجا که یک آنوریسم آئورت شکمی پاره شده بسیار خطرناک است و می تواند باعث خونریزی های تهدید کننده حیات شود، پس قبل از اینکه این اتفاق بیفتد آنوریسم آئورت شکمی میتواند به بهترین نحو با یک جراحی اصلاح شود.

برخی عوامل مستعد کننده آنوریسم آئورت شکمی

– سیگار کشیدن

– وراثت

– نقصهای مادرزادی، مانند ضعف به ارث برده در دیواره رگ های خونی. به عنوان مثال، سندرم مارفان

– صدمه

– عفونت

– فشار خون بالا (هایپرتانسیون). که آسیب به دیواره رگ های خونی سرعت میبخشد.

– تصلب شرایین (آترواسکلروز نیز نامیده می شود). زمانی اتفاق می افتد که پوشش طبیعی شریان ها تخریب میشود و دیواره ی عروق ضخیم شده، و تجمع چربی و پلاک جریان خون از طریق سرخرگ ها را مسدود مینماید. همکاری بین تصلب شرایین با گسترش آنوریسم آئورت شکمی بحث برانگیز است.

– کلسترول بالا

چه کسانی باید برای آنوریسم آئورت شکمی غربالگری شوند؟

آنوریسم آئورت شکمی (AAA) یک خطر بزرگ سلامتیست که ممکن است تا زمانی که یک رویداد تهدید کننده زندگی مانند پارگی آنوریسم رخ نداده، علائم مرتبط با آن وجود نداشته باشد. سونوگرافی شکم یک ابزار غربالگری برای پیشگیری است که می تواند برای شناسایی یک AAA مورد استفاده قرار گیرد به طوری که می تواند درمان های سریع قبل از پارگی آنوریسم ارائه دهد.

دستورالعمل های غربالگری اضافی

انجمن جراحان عروق (SVS) و انجمن پزشکان عروق و زیست شناسان (SVMB) سونوگرافی شکم برای غربالگری AAA، برای بیماران مبتلا به آنوریسم آئورت شکمی توصیه میکنند :

– همه مردان ۶۵ ساله یا مسن تر و مردان در اوایل ۵۵ سالگی با یک سابقه خانوادگی از AAA.

– همه زنان ۶۵ ساله یا مسن تر با یک سابقه خانوادگی از AAA و یا کسانی که سیگار می کشند.

علائم و نشانه های آنوریسم آئورت شکمی

اکثر مردم از داشتن آنوریسم آئورت شکمیشان بی اطلاع هستند چرا که در بسیاری از موارد،هیچ گونه علائم آنوریسم آئورت شکمی ندارند. با این حال، به عنوان آنوریسم آئورت شکمی رشد می کنند، این علائم عبارتند از:

– بزرگ شدن ضربان دار و یا احساس یک توده دردناک توسط یک پزشک به هنگام انجام یک معاینه فیزیکی

– درد در پشت، شکم، و یا کشاله ران که ممکن است طولانی مدت بوده و با تغییر موقعیت یا داروهای ضد درد تسکین نیابد.

یک آنوریسم آئورت شکمی پاره شده معمولا درد ناگهانی و شدید و سایر علائمی مانند از دست دادن هوشیاری یا شوک، بسته به محل آنوریسم آئورت شکمی و میزان خونریزی تولید می کند. آنوریسم آئورت شکمی پاره شده نیاز به درمان اورژانسی دارد.

تشخیص آنوریسم آئورت شکمی

آنوریسم آئورت شکمی در طول یک معاینه فیزیکی معمول یا درطی یک تصویر برداری اشعه ایکس هنگامی که برای دیگر نگرانی های سلامتی آزمایش میشوید تشخیص داده میشود.

هنگامی که به وجود یک آنوریسم آئورت شکمی گمانه زنی میشود، آزمایشهای زیر ممکن است برای تعیین اندازه، محل آنوریسم آئورت شکمی، و گزینه های درمانی مورد استفاده قرار گیرند :

– سونوگرافی

امواج صوتی با فرکانس بالا، که برای گوش انسان نامفهوم میباشند، از طریق بافت های بدن منتقل می شوند. پژواک حاصل از امواج صوتی ثبت و به تصاویر ویدئویی یا عکس تبدیل میشود.

– سی تی اسکن

توموگرافی کامپیوتری، که معمولا به عنوان یک CT اسکن شناخته میشود، با استفاده از اشعه X و کامپیوتر تصاویر مقطعی از بدن تولید میکند.

– تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

امواج مغناطیسی، امواج رادیویی، و یک کامپیوتر برای تولید تصاویر روشنی از بدن استفاده می شوند. این روش شامل استفاده از امواج اشعه ایکس نمیشود.

– آنژیوگرام

آزمایشی که در آن یک لوله نازک (کاتتر) به یک رگ خونی وارد شده و ماده حاجب برای قابل مشاهده شدن رگ های خونی درزیر اشعه ایکس تزریق میگردد. این روش به ندرت برای تشخیص آنوریسم آئورت شکمی استفاده می شود اما ممکن است به درمان آنوریسم کمک کنند.

درمان آنوریسم آئورت شکمی

آنوریسم آئورت شکمی بسیار بزرگ و یا علامت دار نیاز به درمان دارند. بهترین روش برای ترمیم هر آنوریسم به عوامل مختلفی، از جمله محل و شکل آنوریسم و همچنین شرایط فیزیکی بیمار بستگی دارد. دو نوع از درمان های جراحی برای آنوریسم های بزرگ وجود دارد.

– ترمیم آنوریسم آئورت شکمی به روش جراحی باز

که شامل یک برشی است که جراح برای دسترسی به آنوریسم آئورت شکمی ایجاد میکند. بخش های بیمارشده آئورت با یک پیوند جایگزین میگردند که به عنوان یک رگ خونی جایگزین عمل می کنند.

این بخش از آئورت بالا و پایین بخش برآمده آئورت کلمپ ( بسته ) شده و بخش آنوریسم باز میگردد. لوله های ساخته شده از مواد مصنوعی مانند پلی استر، در داخل عروق قرار میگیرند و به بالای آئورت و پایین آنوریسم دوخته میشوند. که جایگزین ضروری بخش آنوریسم آئورت با یک نوع مصنوعی است.

جراحی باز یک روش اثبات شده است که دارای یک سابقه خوب و خطرات قابل قبول جهت آنوریسم آئورت شکمی میباشد. اما آن شامل یک دوره بهبودی طولانی است.

میانگین دوره بستری شدن از در حدود ۵ تا ۸ روز است. زمان تا بازگشت به فعالیت های عادی حدودا از ۶ هفته تا ۳ ماه میباشد. همانطور که با هر عملی، خطر عوارضی وجود دارد جراحی ترمیمی باز نیز اینگونه است. شما میتوانید در این مورد به طور کامل با پزشک خود صحبت کنید.

– ترمیم کم تهاجمی : ترمیم اندوواسکولار

“اندوواسکولار” به معنای “داخل و یا در داخل یک رگ خونی” است و این دقیقا همان یک لوله شبیه به بافت کوچک میباشد که استنت های فلزی به بافت متصل شده، و استنت پیوندی نامیده میشود، به بدن شما وارد شده و در محل مورد نظر قرار میگیرد. شما ممکن است واجد شرایط برای پیوند استنت اندوواسکولار باشید درصورتیکه آنوریسم آئورت شکمی شما پاره نشده و آنوریسم پنج سانتی متر و یا اندازه ی بزرگتر دارد.

اول، برش کوچکی در هر کشاله ران ایجاد میگردد تا به شریانی برسند که خون را از آئورت حمل میکند. جراح سپس استنت پیوندی از طریق این شریان حرکت میدهد تا جایی که در درون بخش های بیمارشده آئورت را باز کند.

استنت پیوندی قسمت های ضعیف شده از داخل تقویت کرده و یک کانال جدید برای جریان خون ایجاد، و خطر پارگی از بین میبرد. این روش معمولا ۱ تا ۳ ساعت طول می کشد و بیماران معمولا بیمارستان ۱ تا ۲ روز بعد ترک میکنند.

بازگشت به محدوده فعالیت طبیعی از ۲ تا ۶ هفته است. مانند هر روش پزشکی، ترمیم اندوواسکولار با خطرعوارضی همراه میباشد. و آن همچنین شامل پیگیری منظم ویزیت پزشکی برای ارزیابی استنت پیوندی میباشد. این پیگیری منظم بسیار مهم است و نیازمند CT خواهد بود.

– معاینات آنوریسم آئورت شکمی

اگر شما یک آنوریسم آئورت شکمی کوچک دارید، پزشک از شما می خواهد هر ۶ تا ۱۲ ماه برای انجام یک CT و یا سونوگرافی برای اندازه گیری اندازه آنوریسم خود و برای بررسی هر علائم دیگری ممکن است شما داشته باشید چکاب شوید. اگر عمل جراحی توصیه می شود، شما به یک ارزیابی جامع پزشکی قبل از عمل خود نیاز دارید. که ممکن است شامل یک تست استرس و چکاب قلب و عروق گردد.

 دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی در تهران

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.