خون شما توانایی لخته شدن دارد تا در صورت آسیب، خون زیادی از دست ندهید. اما زمانی که جریان خون درون رگ های خونی متوقف شود، لخته شدن خون می تواند مشکل ساز باشد. لخته خون در رگ های خونی در صورتی که درمان نشود، می تواند کشنده باشد. این شرایط می تواند منجر به مشکلاتی مانند: حمله ی قلبی، سکته یا آمبولی ریوی شود. اگر فکر می کنید ممکن است لخته خونی داشته باشید، هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید. لخته شدن خون در بدن را میتوان با آمپول هپارین یا قرص وارفارین درمان کرد.
لخته های خونی چگونه درمان می شوند؟
درمان لخته های خونی، داروهای ضدانعقاد خون (داروهای رقیق کننده خون) می باشند. این داروها از بزرگتر شدن لخته های خونی و تشکیل لخته های جدید جلوگیری می کنند. ممکن است لازم باشد چند ماه این داروها را مصرف کنید و به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات لخته های خونی با دارو یا یک رویکرد ساده درمان می شوند تا:
- لخته حل شود.
- از شکسته شدن لخته و حرکت آن به سوی ریه ها، قلب یا مغز پیشگیری شود.
اگر شما ترومبوز ورید عمقی دارید، جوراب های فشاری می توانند به درمان علائمتان کمک کنند و جریان خون در رگ ها را بهبود بخشند. اگر دچار حمله ی قلبی، سکته یا آمبولی ریوی شده اید، باید به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
انواع لخته های خونی و علائم آنها
لخته های خونی می توانند بسته به محل خود در بدن، موجب بروز مشکلات مختلفی شوند.
ترومبوز ورید عمقی (DVT)
ترومبوز ورید عمقی زمانی ایجاد می شود که یک لخته ی خون در یکی از رگهای عمیق بدن شما تشکیل می شود. ترومبوز ورید عمقی اکثراً در پاها اتفاق می افتد، اما شما در هرجایی از بدن ممکن است به آن دچار شوید. شایع ترین علامت ترومبوز ورید عمقی شامل موارد زیر می شود:
- درد و ورم در ناحیه درگیر معمولاً ساق یا ران پا
- قرمزی و گرما در اطراف لخته
- گاهی اوقات هیچ علائمی وجود ندارد.
لخته شدن خون در ریه ها
اگر لخته خونی از رگ عمقی به ریه ها برود، آمبولی ریوی نامیده می شود. علائم آمبولی ریوی عبارتند از:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- ضربان قلب سریع
- سرفه ی خونی
- احساس سرگیجه
آمبولی ریوی وسیع می تواند خطرناک باشد.
لخته ی خونی در مغز
لخته ی خونی در مغز شما می تواند موجب سکته شود. علائم سکته می تواند شامل موارد زیر باشند:
- ضعف یا افتادگی در صورت، بازو یا پاها
- مشکل در صحبت کردن یا ادراک
- سرگیجه یا عدم تعادل
- تاری دید
- مشکل در بلع
لخته ی خون در قلب
وجود لخته ی خون در رگ های خونرسان به قلب (شریان های کرونری) می تواند منجر به حمله ی قلبی شود. علائم حمله ی قلبی شامل موارد زیر می شوند:
- درد یا ناراحتی در قفسه سینه
- تنگی نفس
- احساس ضعف و سرگیجه
- حالت تهوع
- احساس اضطراب
- عرق سرد
- احساس سرگیجه
چه چیزی موجب تشکیل لخته های خونی می شود؟
لخته ی خون در رگ خونی زمانی اتفاق می افتد که:
- خون شما به راحتی لخته می شود.
- به دیواره ی رگ خونی آسیب رسیده باشد.
- تغییراتی در جریان خون اتفاق بیفتد. برای مثال: جریان خون در پاهای شما با نشستن یا دراز کشیدن به مدت طولانی آهسته تر می شود.
- اغلب اوقات، مجموعه ای از مسائل منجر به تشکیل لخته ی خون می شوند.
چه چیزی احتمال لخته ی خونی را افزایش می دهد؟
- اخیراً جراحی انجام داده اید یا در ناحیه پا دچار آسیب شده اید.
- قبلاً دچار لخته ی خونی شده اید.
- اختلال خونی یا مشکلات دیگری دارید که احتمال تشکیل لخته را بیشتر می کنند.
- سابقه ی خانوادگی لخته های خونی دارید.
- سیگاری بودن.
- به مدت طولانی بی حرکت بوده اید (برای مثال، زمانی که در هواپیما هستید)
- مشکلات التهابی
- سرطان داشتن
- بارداری یا زایمان
- مصرف انواع قرص های ضد بارداری
لخته های خونی چگونه تشخیص داده می شوند؟
اگر فکر می کنید ممکن است لخته ی خونی داشته باشید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. پزشک از شما در مورد علائمتان سؤال می پرسد و شرایط شما را بررسی می کند. آزمایش هایی که می توانند به تشخیص لخته ی خونی کمک کنند، به علائم و محل درگیر بدن شما بستگی دارند. پزشک ممکن است آزمایش های زیر را توصیه کند:
- آزمایشات خون مانند آزمایش دی دایمر
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- الکتروکاردیوگرافی
آیا می توان از لخته های خون پیشگیری کرد؟
برخی از شرایط یا فعالیت ها می توانند خطر لخته ی خون را افزایش دهند. پزشک شما ممکن است داروها یا درمان های دیگری را برای کاهش احتمال تشکیل لخته ی خونی توصیه کند. شما با اقدامات زیر می توانید احتمال خطر را کاهش دهید:
- حفظ یک وزن سالم
- فعالیت فیزیکی کافی
- سیگار نکشیدن
- عدم مصرف داروهای هورمونی ضدبارداری یا درمان جایگزینی هورمون که حاوی استروژن هستند.
- پیشگیری از تشکیل لخته ی خونی به هنگام سفر
مسافرت طولانی مدت می تواند خطر ابتلا به ترومبوز ورید عمقی را افزایش دهد. برای کاهش احتمال تشکیل لخته های خونی در طول مسافرت طولانی مدت، این نکات را امتحان کنید:
- بلند شوید و تا حد امکان راه بروید.
- برای کمک به بهبود جریان خون در پاها، تمرین های پا انجام دهید.
- مایعات فراوان بنوشید، اما از مصرف الکل خودداری کنید.
- از پزشک خود بپرسید آیا پوشیدن جوراب های فشاری به هنگام سفر می تواند ایده ی خوبی باشد.
اقدامات سبک زندگی سالم برای پیشگیری از حمله ی قلبی و سکته
برای کاهش خطر شرایطی مانند حمله ی قلبی و سکته، پزشک ممکن است اقداماتی را برای اصلاح سبک زندگی توصیه کند: این اقدامات می توانند شامل موارد زیر شوند:
- یک رژیم غذایی سالم
- حفظ یک وزن سالم
- فعالیت فیزیکی کافی
- سیگار نکشیدن
- کاهش مصرف الکل
- کاهش استرس
