بروز ایست قلبی در خواب و مرگ ناگهانی از تجربه های دردناک و در عین حال ترسناکی است که شاید در اطرافیان و آشنایان شما هم رخ داده باشد. چنین تجربه ای در بازماندگان و کسانی که خبر چنین حادثه ای را می شنوند این سوال را ایجاد می کند که چرا چنین واقعه ای رخ داده است و آیا در افراد دیگر هم ممکن است این ایست های قلبی رخ بدهد؟ در این نوشتار نگاهی می کنیم به مهم ترین علل بروز ایست های قلبی و مرگ های ناگهانی در خواب و مروری کوتاه می کنیم بر اقداماتی که شما باید انجام بدهید تا از بروز این عارضه پیش گیری کنید.
مکانیسم ایست قلبی در خواب
معمولن چگونگی بروز این ایست های قلبی به دو دسته ی کلی آریتمی های سریع (تاکی آریتمی) و آریتمی های کند (برادی آریتمی و آسیستول) تقسیم می شود. به عبارت ساده تر در حالت اول به دلیل بروز آریتمی های سریع قلب مبتلا عملکرد طبیعی خود را از دست می دهد و در حالت دوم به علت افت ضربان قلب است که قلب از طپش می ایستد. هر بیماری زمینه ای معمولن از یکی از این دو حالت باعث بروز ایست قلبی و مرگ می شود. در ادامه مروری می کنیم بر علل این وقایع.
۱. گرفتگی های عروق قلبی
بیماری هایی که باعث گرفتگی عروق قلبی می شوند از طریق کاهش خونرسانی بافت قلب این عضو مهم را در معرض سکته های قلبی و به دنبال آن آریتمی های مرگ بار قرار می دهند. در واقع یکی از مهم ترین علل بروز ایست های قلبی و مرگ در خواب به خصوص در افراد مسن سکته های قلبی ناشی از گرفتگی های عروقی است.
این حالت هم افرادی می تواند رخ بدهد که پیش از این پزشک برای ایشان تشخیص بیماری قلبی را مطرح کرده و هم در برخی حالات در افرادی رخ می دهد که تا به حال مراجعه ی پزشکی نداشته اند. مهم ترین علامت هشداردهنده ی بروز تنگی های عروق کرونری قلب بروز دردهای قفسه ی سینه با تیرکشیدن به دست چپ است که در حین فعالیت تشدید می شود و با استراحت بهتر می شود. در صورت داشتن هرگونه درد سینه بهتر است یک بار نزد متخصص قلب ویزیت شوید تا هر گونه مشکل احتمالی بررسی شود.
۲. نارسایی های قلبی پیش رفته
در بیمارانی که پیش از این دچار سکته های قلبی شده باشند یکی از مهم ترین مشکلاتی که رخ می دهد آسیب های شدید بافت قلبی و به دنبال آن افت عملکرد قلبی است. در این حالت که به آن نارسایی قلبی گفته می شود عضله ی قلب توان کافی برای انقباض مناسب ندارد و همین باعث مستعد شدن فرد مبتلا به بروز آریتمی های مرگ بار قلبی می شود.
معمولاً این حالت در موارد خیلی پیش رفته بیماری رخ می‌دهد و مورد شایعی نیست ولی از نظر سلامت فرد مبتلا دارای اهمیت است. به همین خاطر هم در بیماران با نارسایی های قلبی پیش رفته از برخی دستگاه های شوک دهنده (با نام ICD) استفاده می شود تا در صورت بروز آریتمی بتوان این مشکل را برطرف کرد و فرد را نجات داد. بیماران با نارسایی های قلبی بهتر است در مورد این دستگاه از پزشک خود سوال کنند و همیشه داروهای تجویزی را منظم استفاده کنند.
۳. بیماری های مادرزادی و ژنتیکی قلبی
در مقایسه با دو مورد قبلی این حالت کمتر رخ می دهد و بیش تر در افراد جوان دیده می شود. معمولن در این حالت به خاطر اختلالات ژنتیکی سلولی در بافت قلبی فرد مبتلا مستعد بروز آریتمی می گردد که یکی از مهم ترین مواقع بروز آن در خواب است.
البته همان طور که گفته شد این حالات کم رخ می‌دهند و موارد شایعی نیستند ولی بهتر است افرادی که در خانواده شان سابقه ای از مرگ های ناگهانی در افراد جوان دارند یا پیش از این سابقه ی طپش های قلب و کاهش سطح هوشیاری (سنکوپ) داشته اند یک بار نزد متخصص قلب بررسی شامل نوارقلب و اکو انجام بدهند.
۴. آمبولی ریه
آمبولی ریه بیماری است که در طی آن فرد دچار تشکیل لخته در داخل عروق بزرگ ریوی اش می شود. علل بروز این مشکل مختلف است و در نوشتارهای پیشین به طور مفصل به آن پرداخته شده است. معمولن آمبولی های کوچک خطری را ایجاد نمی کنند ولی آمبولی های بزرگ به خاطر توانایی در بستن کامل شریان های ریوی و مسدود کردن مسیر انتقال خون به قلب قابلیت ایجاد ایست های قلبی را دارند. توصیه می شود در صورتی که اخیرا جراحی بزرگی داشته اید یا به هر دلیلی بی حرکتی در بستر وجود داشته است یا سفرهای طولانی مدت داشته اید یا اینکه به بیماری هایی نظیر سرطان مبتلا هستید حتمن در صورت بروز تنگی نفس یا تورم پا با یک متخصص قلب مشورت کنید
۵. سایر بیماری ها
بیماری های این دسته معمولن بیماری های طب داخلی هستند. عفونت های شدید و منتشر در خون (سپسیس) یا نارسایی های پیش رفته ی کبدی و کلیوی و هم چنین خونریزی های شدید گوارشی و در برخی موارد سکته های مغزی (به خصوص در ناحیه ی مخچه یا سکته های مغزی شدید) هم می توانند همگی به ایست های قلبی در خواب منجر شوند. در چنین مواردی معمولن علت بروز ایست قلبی در خود قلب یا سیستم عروقی نیست بلکه به علت پیش رفت بیماری در عضو دیگری به مرور قلب تضعیف شده و در نتیجه از طپش می ایستد. متاسفانه در این حالات معمولن پیش آگهی خوبی نیز برای بیمار نمی توان متصور بود.
جمع بندی
پس به طور کل به برخی از مهم ترین علل بروز ایست های قلبی در خواب اشاره کردیم. بهترین کار برای جلوگیری از بروز این عوارض توجه به علایم است. در صورتی که دردقفسه ی سینه یا تنگی نفس دارید یا اینکه در خانواده فردی با سابقه ی ایست قلب در خواب را دارید توصیه می کنیم حداقل یک بار توسط متخصص قلب ویزیت شوید.
دکتر محمد حسین نجفی، فوق تخصص قلب و عروق در تهران
کاوه
چهارشنبه ۹ اسفند ۹۶( 6 سال پیش)
تعداد بازدید: 140
مشاهده پرسش
