علائم و نشانه های فشار بالای ریوی در مراحل اولیه ممکن است برای ماه ها یا حتی سالها قابل توجه نباشد.با پیشرفت بیماری، علائم بدتر می شوند.
علاِئم بیماری فشار بالای ریوی شامل تنگی نفس(در ابتدا هنگام فعالیت بالا و در نهایت در هنگام استراحت)، خستگی، سرگیجه یا غش کردن(سنکوپ)، فشار یا درد سینه، ادم(ورم) در قوزک پا و در نهایت شکم(آسیت)، کبود شدن لب ها و پوست(سیانوز)، تپش قلب می باشد.ممکن است فکر کنید به عمل آنژیو قلب احتیاج دارید اما این طور نیست.
علل فشار بالای ریوی
قلب انسان دو حفره بالایی(دهلیز) و دو حفره ی پایینی (بطن) دارد.هر وقت خون از قلب انسان می گذرد، بطن راست خون را توسط یک رگ بزرگ( شریان ریوی) به ریه ها پمپ می کند. در ریه های انسان خون دی اکسید کربن را رها می کند و میزان اکسیژنش را افزایش می دهد.
خون دارای اکسیژن از میان عروق ریه ی انسان(شریانها،مویرگها، وریدهای ریوی) به سمت چپ قلب جریان می یابد.معمولا خون به راحتی از میان عروق ریه ی انسان جریان می یابد. پس فشار خون همیشه در ریه های انسان خیلی کمتر است.
در فشاربالای ریوی، افزایش فشار خون به علت تغییر در سلولهای پوشاننده ی شریانهای ریوی ایجاد می شود.این تغییرات ممکن است منجر به سفت و ضخیم شدن دیواره ی شریانها شود و ممکن است بافت اضافه تشکیل شود.
هم چنین احتمال دارد رگهای خونی ملتهب و تنگ شوند.این تغییرات در شریانهای ریوی می تواند جریان خون را کاهش یا قطع کند و باعث می شود خون به سختی جریان پیدا کند و فشار خون در شریانهای ریوی افزایش پیدا کند.
طبقه بندی فشار بالای ریوی
فشار بالای ریوی براساس علت ایجاد در ۵ گروه طبقه بندی می شود:
۱– یدیوپاتیک علت ناشناخته
یدیوپاتیک علت ناشناخته که با عنوان فشار بالای شریان ریوی با علت نامعلوم شناخته می شود.
– جهش در یک ژن خاص می تواند باعث گسترش فشار بالای ریوی خانوادگی شود که تحت عنوان فشار بالای شریان ریوی ارثی نامیده می شود.
– انواع داروها (مثل انواع داروهای رژیمی یا داروهای غیرمجاز مثل متامفتامین ها یا انواع توکسین ها)
– ناهنجاری قلبی مادرزادی
– حالات دیگر مثل اختلالات بافت همبند( اسکلرودرما،لوپوس و غیره) ایدز یا بیماری کبدی مزمن (سیروز)
۲ – فشار بالای ریوی به علت مشکلات سمت چپ قلب
– مشکلات دریچه های سمت چپ قلب مثل دریچه ی میترال یا دریچه ی آئورت
– از کار افتادن حفره ی پایینی سمت چپ قلب (بطن چپ)
۳ – فشار بالای ریوی به علت مشکلات ریوی
– بیماری انسدادی مزمن ریوی مثل امفیزم
– بیماری های ریوی مثل فیبروز ریوی( وضعیتی که باعث ایجاد اسکار در بافت بینابینی کیسه های هوایی می شود)
– ایست تنفسی هنگام خواب یا مشکلات دیگر خواب
– .مدت طولانی در ارتفاع بودن برای کسانی که ممکن است ریسک بالاتری برای ابتلا به فشار بالای ریوی داشته باشند.
۴ – فشار بالای ریوی در اثر لخته خون مزمن
– لخته های خونی مزمن در ریه( آمبولی ریوی)
۵ – فشار بالای ریوی وابسته به شرایط دیگر
فشار بالای ریوی وابسته به شرایط دیگری که به دلایل نامشخص باعث افزایش فشار ریوی می شوند:
– اختلالات خونی
– اختلالاتی که بر چندین ارگان در بدن اثر می گذارند مثل سارکوئیدوز
– اختلالات متابولیک مثل glycogen storage
– تومورهایی که به شریانهای ریوی، فشار پیوسته وارد می کنند.
دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق در تهران
برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.