احتمالا شنیده اید که در بیماران مبتلا به سکته های قلبی حاد شایع ترین علت فوت زودهنگام بروز برخی آریتمی های قلبی می باشد. مهم ترین این آریتمی ها را با نام ونتریکولار تاکی کاردی/تاکی کاردی بطنی/ وی تک قلبی و یا VT می شناسیم. اما این آریتمی چیست؟ چرا و در چه شرایطی رخ می دهد؟ برای مقابله با آن چه راهی وجود دارد؟ خطر این آریتمی چقدر است؟ در نوشتار پیش رو سعی می کنیم با زبانی ساده به این سوالات پاسخ بدهیم.
وی تک قلبی چیست؟
این بیماری به طور کل در دسته ی آریتمی های قلبی تقسیم بندی می شود. به این معنی که به خاطر بروز برخی تغییرات در بافت قلبی ضربان قلب از حالت طبیعی خود خارج می شود. این تبدیل از حالت طبیعی به حالت غیرنرمال می تواند باعث بروز تغییراتی در قلب شود.
به دنبال این حالت و افزایش ضربان بالا حتی نزدیک به ۱۷۰ تا ۲۰۰ عدد در دقیقه (ضربان قلب طبیعی بین ۶۰ تا ۱۰۰ عدد است) علایمی نظیر موارد زیر را فرد حس می کند:
- سیاهی رفتن چشم ها
- سرگیجه
- حالت خفگی
- ضربان بالا
در صورت ادامه یافتن این حالت با توجه به اینکه قلب توانایی تپش مناسب و تخلیه ی طبیعی خون را از دست داده است فرد دچار از دست رفتن هوشیاری می شود و در صورت ادامه ی این حالت و عدم درمان مناسب و حتی در مواردی خاص امکان مرگ بیمار نیز وجود دارد.
وی تک قلبی یا VT چرا رخ میدهد؟
بروز این بیماری علت های مختلفی دارد اما شایعترین علت ان می تواند سکته ی قلبی باشد. در این حالت به خاطر مسدود شدن عروق کرونری بیمار و بسته شدن جریان خون بافت قلب آسیب دیده و به دنبال این آسیب است که عضلات آسیب دیده برخلاف بافت سالم شروع به تولید جریان های آریتمی می کنند. بروز بیماری VT پس از سکته قلبی می تواند بسیار خطرناک باشد و اگر به موقع درمان نشود معمولا به مرگ بیمار منجر می گردد.
شایع ترین علت مرگ های زود هنگام (یک ساعت اول) پس از سکته ی قلبی وی تک قلبیست. در موارد دیگر به جز سکته قلب وی تک قلبی میتواند در اثر برخی بیماری های مادرزادی نظیر کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک یا ARVD نیز این اتفاق افتد. هم چنین برخی بیماری های دریچه ای نظیر تنگی های شدید دریچه ی آئورت در صورت عدم درمان به موقع ممکن است در مراحل پایانی خود به بروز بیماری VT قلبی منجر شوند.
VT قلبی تا چه حد خطرناک است؟
واقعیت این است که VT بیماری خطرناک و بسیار جدی است. در صورت بروز این بیماری معمولا بیمار ظرف یک تا دو دقیقه هوشیاری خود را از دست می دهد و اگر درمان به موقع ظرف چند دقیقه ی آینده انجام نشود متاسفانه ایست قلبی و فوت رخ می دهد. البته این اتفاق در تمامی VT های قلبی صورت نمی گیرد. برخی از انواع این بیماری بسیار کوتاه بوده و ظرف سی ثانیه تا یک دقیقه خود به خود رفع می شوند ولی مواردی هم هستند که آریتمی بیش تر طول می کشد و در نتیجه ی این اتفاق وقایع تلخی رخ می دهد.
درمان vt قلبی
نباید فراموش کنیم که در صورت بروز این بیماری هر ثانیه برای بیمار اهمیتی ویژه دارد. تشخیص این بیمار برای افراد غیرپزشک مشکل است و معمولا نیاز به بررسی نبض و هم چنین ارزیابی وضعیت ضربان قلب بیمار بر روی مانیتور دارد. معمولا در مواردی که این اتفاق در بیمارستان صورت می گیرد تشخیص بسیار ساده است و توسط تیم پزشکی و پرستاری صورت می گیرد.
ابتدا بگذارید در مورد درمان این بیماری صحبت کنیم. حتما در فیلم ها دیده اید که به برخی بیماران با دستگاه شوک وارد می کنند. در واقع این شوک الکتریکی وظیفه ی برگرداندن ضربان قلب نامنظم بیمار در بیماری VT قلبی، به حالت طبیعی را بر عهده دارد. پس از این وسیله در مواردی که بیمار دچار این مشکل باشد استفاده می شود.
اما اگر در خیابان با چنین حالتی رو به رو شدیم چه؟ اگر فردی به طور ناگهانی دچار سقوط و زمین خوردن و از دست رفتن هوشیاری شود باید تشخیص اول را بروز این آریتمی برای وی بدانیم. در این حالت است که از دستگاه های الکتروشوک برای درمان بیمار استفاده می شود. در برخی کشورهای غربی این دستگاه ها در مکان های عمومی نظیر مترو و فرودگاه و مراکز خرید وجود دارد تا در صورتی که فردی دچار مشکل شد افراد عادی حاضر در خیابان بتوانند به این وسیله دسترسی داشته باشند و به بیمار دچار مشکل شوک بدهند و جانش را نجات دهند.
آیا وی تک قلبی درمان قطعی دارد؟
درمان قطعی این بیماری بستگی به این دارد که به چه علتی رخ داده باشد. در موارد سکته ی قلبی حاد قدم اول باز کردن شریان های کرونری بسته ی بیمار به وسیله ی آنژیوپلاستی است تا جریان خون برقرار شود و بافت قلب از حالت آسیب پذیر خود خارج شود. در برخی بیماری های مادرزادی نیز کانون های آریتمی در داخل قلب وجود دارند که مکررا تولید VT می کنند. در چنین افرادی معمولا متخصصین الکتروفیزیولوژی با کمک روش های پیش رفته ی ابلیشن (سوزاندن رگ اضافی در اصطلاح عامه) این کانون ها را پیدا کرده و از بین می برند تا بیماری درمان قطعی شود.
تصاویر آنژیوگرافی قلب
در زیر تصویر آنژیوگرافی عروق کرونر نشان داده شده است. (الف) شریان کرونر چپ (LCA). (ب) شریان کرونری راست (RCA). (C) تنگی ناچیز در بخش
چند بار میتوان عمل قلب باز انجام داد
عمل قلب باز یکی از مهم ترین و حیاتی ترین جراحی هایی است که امروزه برای طیف وسیعی از بیماری های قلبی انجام می شود.
