علت تنگی نفس در شب چیست؟ دلایل مختلفی برای تنگی نفس در شب وجود دارد، تنگی نفس که دیسپنی نیز نامیده می شود، می تواند نشانه ی مشکلات مختلفی باشد. برخی از این شرایط، روی قلب و ریه ها تأثیر می گذارند، اما برخی دیگر مشکلات دیگری ایجاد می کنند. شما ممکن است به همراه تنگی نفس، مشکلاتی از قبیل آپنه خواب، آلرژی یا اضطراب را نیز تجربه کنید.
بنابراین برای حل این مشکل، ابتدا باید علت تنگی نفس شبانه خود را بدانید تا بتوانید آن را درمان کنید. در ادامه ما به برخی از این عوامل که باعث تنگی نفس در شب می شوند خواهیم پرداخت.
علائم تنگی نفس در شب
در صورتی که تنگی نفس شما با علائم زیر همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید:
- کبودی لب ها یا انگشتان
- ورم پاها
- علائم شبیه به آنفلوانزا
- خس خس سینه
- ایجاد صدای بلند به هنگام نفس کشیدن
چه چیزی موجب تنگی نفس می شود؟
شرایط زیادی موجب تنگی نفس در شب می شوند. تنگی نفس مزمن زمانی رخ می دهد که علائم آن را بیشتر از یک ماه تجربه کنید. ۸۵% شرایطی که سبب تنگی نفس مزمن می شوند، مربوط به ریه ها، قلب یا سلامت روان می باشند. اگر بدن شما نتواند به طور مؤثر اکسیژن را به خون پمپاژ کند، تنگی نفس رخ می دهد.این امکان وجود دارد که ریه ها قادر به پردازش اکسیژن دریافتی نباشند، یا قلب نتواند خون را به طور مؤثر پمپاژ کند. تنگی نفس به هنگام دراز کشیدن، ارتوپنه نامیده می شود. زمانی که علائم بعد از چند ساعت خوابیدن رخ می دهند، تنگی نفس حمله ای شبانه (PND) رخ می دهد.
مشکلات ریه
مشکلات ریه مختلفی می توانند موجب تنگی نفس شوند. برخی از آنها مزمن یا خطرناک هستند و تعدادی دیگر قابل درمان هستند.
آسم
آسم به دلیل التهاب در ریه ها رخ می دهد و منجر به مشکلات تنفسی می شود. شما ممکن است به دلایل زیر تنگی نفس شبانه مرتبط با آسم را تجربه کنید:
- وضعیت خواب به دیافراگم فشار وارد می کند.
- مخاط جمع شده در گلو موجب سرفه کردن و تلاش برای نفس کشیدن می شود.
- هورمون های شما در شب تغییر می کنند.
- محیط خواب، آسم شما را تحریک می کند.
آسم همچنین ممکن است با شرایطی مانند بیماری رفلاکس اسید معده (GERD) تحریک شود.
آمبولی ریوی
آمبولی ریوی در صورتی رخ می دهد که در ریه های شما لخته ی خون تشکیل شود. همچنین ممکن است درد قفسه سینه، سرفه و التهاب را تجربه کنید. اگر برای مدت زمان طولانی در رختخواب بمانید ممکن است دچار این شرایط شوید. اگر فکر می کنید دچار آمبولی ریوی شده اید، باید تحت مراقبت های پزشکی اورژانسی قرار بگیرید.
بیماری ریوی انسدادی مزمن (COPD)
بیماری ریوی انسدادی مزمن، موجب انسداد یا تنگی مسیرهوایی می شود و تنفس را سخت تر می کند. در این شرایط ممکن است علائمی مانند:
- خس خس سینه
- سرفه کردن
- تولید مخاط
- سفتی قفسه سینه
را تجربه کنید.
پنمونی
پنومونی ممکن است در اثر ویروس، باکتری یا قارچ رخ دهد و ریه های شما را ملتهب کند. شما ممکن است علائم شبه آنفلوانزا، درد قفسه سینه، سرفه و خستگی را تجربه کنید. اگر به همراه تنگی نفس در شب ، سرفه و تب بالا داشته باشید، باید به دنبال درمان های پزشکی باشید.
مشکلات قلبی
شرایطی که قلب را تحت تأثیر قرار می دهند، می توانند توانایی آن برای پمپاژ کردن خون را مختل کنند و منجر به تنگی نفس به هنگام دراز کشیدن یا بعد از چندین ساعت خواب شوند.
نارسایی قلبی و گرفتگی نفس در شب
شما ممکن است تنگی نفس را تجربه کنید، زیرا قلب دیگر نمی تواند خون را در یک سطح پایدار پمپاژ کند. این شرایط نارسایی قلبی نامیده می شود و به دلایل مختلفی ممکن است به آن دچار شوید. عوامل خطر آن شامل تغذیه ضعیف، دیابت، داروهای خاص، سیگار کشیدن و چاقی می شوند. بیماری شریان محیطی می تواند منجر به حمله قلبی شود. شما ممکن است بر اثر حمله قلبی، تنگی نفس و همچنین درد قفسه سینه، سفتی قفسه سینه، تعریق، حالت تهوع و خستگی را تجربه کنید. اگر فکر می کنید دچار حمله قلبی شده اید باید هرچه سریعتر تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید.
آلرژی ها
آلرژی ها می توانند در شب بدتر شده و سبب بروز تنگی نفس شوند. محیط خواب شما ممکن است مواد حساسیت زایی مانند گرد و خاک، کپک، شوره حیوانگی داشته باشد که موجب تحریک علائم شما می شوند. باز بودن پنجره نیز می تواند موجب وارد شدن مواد آلرژی زایی مانند گرده گل به اتاق شود.
آپنه خواب
آپنه خواب، شرایطی است که در طول خواب اتفاق می افتد و موجب تنگی مسیرهای تنفسی و کاهش سطح اکسیژن می شود. در این شرایط، شما قادر به نفس عمیق کشیدن در خواب نیستید و نمی توانید به اندازه کافی بخوابید. در طول شب ممکن است احساس کنید که (برای هوا) نفس نفس می زنید یا صبح روز بعد با احساس خستگی از خواب بیدار شوید.
اضطراب و حملات پانیک
سلامت روحی شما ممکن است با تنگی نفس شبانه رابطه ی مستقیم داشته باشد. احساس اضطراب می تواند موجب واکنش جنگ یا گریز در بدن شود و حملات پانیک را به وجود آورد. شما در طول حمله پانیک ممکن است به زور نفس بکشید، احساس ضعف کنید و حالت تهوع پیدا کنید.
تشخیص تنگی نفس در شب
پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد و از شما در مورد سوابق پزشکی شما و خانواده تان سؤال می کند. اغلب اوقات، پزشک فقط براساس معاینات اولیه می تواند مشکل شما را تشخیص دهد، اما برای تشخیص علت مشکل شاید نیاز باشد آزمایشات بیشتری انجام دهید. پزشک ممکن است آزمایشات زیر را توصیه کند:
- پالس اکسیمتری
- رادیوگرافی قفسه سینه
- نوار قلب
- اسپیرومتری (تست ریه)
- آزمایش استرس
- بررسی خواب
درمان این شرایط چیست؟
درمان تنگی نفس در شب با توجه به علت آن، متفاوت خواهد بود:
آسم: به برنامه ی درمانی خود پایبند باشید و با کمک بالش در سطح بالاتری بخوابید تا راه تنفسی شما باز باشد.
بیماری ریوی انسدادی مزمن. سیگار را ترک کنید و از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مضر خودداری کنید. برنامه درمانی شما ممکن است شامل استفاده از اسپری های استنشاقی، داروهای دیگر و اکسیژن درمانی باشد.
پنومونی. درمان با آنتی بیوتیک ها، داروهای ضدسرفه، مسکن ها، تب بُرها و استراحت.
نارسایی قلبی. برنامه ی درمانی پزشک خود را دنبال کنید. پزشک ممکن است داروهای خاص، اصلاح سبک زندگی و استفاده از دستگاههای خاصی را برای حفظ کارکرد مؤثر قلب توصیه کند.
آپنه خواب. اصلاح سبک زندگی با کاهش وزن و ترک سیگار می تواند به شما کمک کند. شما ممکن است برای اطمینان از باز بودن راه های تنفسی به هنگام خواب، به دستگاه های کمک تنفسی نیاز داشته باشید.
آلرژی ها. اتاق خواب خود را از مواد آلرژی زا خالی کنید و آن را مرتباً تمیز کنید. فرش پهن کردن، باز بودن پنجره، رختخواب و پنکه های سقفی می توانند موجب جمع شدن گرد و خاک و تحریک علائم آلرژی شوند شما می توانید در اتاق خواب خود از رختخواب های ضدحساسیت و تصفیه هوا استفاده کنید.اضطراب و حملات پانیک. تمرینات تنفسی، دوری از محرک ها و صبحت با روانشناس می تواند به شما در تسکین احساس اضطراب و دوری از حملات پانیک کمک کند.
تجربه ی تنگی نفس در شب می تواند به دلایل زیادی اتفاق بیفتد. شما باید با پزشک خود در مورد علائمتان صحبت کنید تا مشکل زمینه ای شما را تشخیص دهد. اگر فکر می کنید تنگی نفس شما می تواند نشانه ی یک مشکل خطرناک باشد، باید فوراً تحت مراقبت های پزشکی اورژانسی قرار بگیرید.
عوارض بی خوابی بر قلب
خواب ناکافی فقط یک واقعیت آزار دهنده از زندگی نیست. مطالعات نشان داده که کم خوابی ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد. در واقع، تاثیر خواب بر قلب، به صورت یک چرخه می باشد: خواب ناکافی به نظر می رسد در ایجاد بیماری های قلبی عروقی کمک کننده است و بیماری های قلبی عروقی ممکن است خواب شما را مختل کنند. اگر شما از این چرخه معیوب مشکلات خواب خود چشم پوشی کنید، میتواند گسترده تر شود .محرومیت از خواب می تواند به خطرات بالاتر از مشکلات سلامتی مزمن مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی، و سکته منجر شود. با توجه به مطالعات صورت گرفته در دانشکده پزشکی هاروارد، برای افراد مبتلا به فشار خون بالا، یک شب بدون خواب کافی می تواند علت فشار خون بالا در روزهای دیگر گردد.
ایا بی خوابی باعث تپش قلب میشود
محققان دریافته اند که بی خوابی موجب افزایش نامنظم ضربان قلب می شود. و این امر سبب ساز انواع اختلالات در خونرسانی به دیگر اندام های بدن می گردد! بی خوابی یا کم خوابی و تپش قلب رابطه تنگاتنگی با هم دارند. ازین رو باید برای داشتن گردش خون سالم، به خواب خود اهمیت دهیم.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
تنگی نفس ناگهانی و شدید در شب می تواند یکی از علائم بیماری های جدی باشد. در صورتی که شرایط زیر را دارید، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی بروید:
- وقتی که صاف دراز می کشید، نمی توانید به درستی نفس بکشید.
- تنگی نفس شدید یا طولانی مدتی را تجربه می کنید که از بین نمی رود یا بدتر می شود.
دکتر محمدحسین نجفی متخصص قلب و عروق و فشار خون
