شاید شما هم شنیده باشید که فردی به افتادگی دریچه میترال مبتلاست. یا شاید هم به خود شما گفته شده است که شما افتادگی دریچه میترال یا پرولاپس میترال دارید. رابطه بین افتادگی دریچه میترال و استرس چیست؟ اما این بیماری که نسبتن شایع نیز می باشد واقعاً بیماری خطرناکی است؟
اگر به این بیماری مبتلا شدید چه کارهایی باید انجام دهید؟ آیا داروی خاصی نیاز است؟ آیا استرس باعث تشدید شدن بیماری پرولاپس دریچه میترال می شود؟ در این نوشتار سعی می کنیم به طور مختصر توضیحاتی در مورد این بیماری بدهیم و در مورد اقدامات لازم درمانی آن و رابطه آن با استرس نیز صحبت خواهیم کرد.
افتادگی دریچه میترال چیست؟
قبل از توضیح در مورد افتادگی دریچه میترال لازم است که اندکی در مورد ساختار خود دریچه میترال توضیح بدهیم تا بهتر بتوان مکانیسم این بیماری را درک کرد. دریچه میترال دریچه ای با دو لت است که دهلیز چپ را به بطن چپ متصل می کند و جریان خون اکسیژن دار ریه ها وقتی وارد قلب می شود باید ابتدا از این دریچه عبور کند تا وارد بطن چپ شود و سپس به داخل گردش خون عمومی پمپ گردد.
این دریچه با ساختارهایی شبیه طناب به داخل بطن چپ متصل شده است. در بیماری افتادگی دریچه یا پرولاپس اتفاقی که می افتد این است که این طناب ها مقداری شل می شوند و در نتیجه دریچه به جای آنکه در مکان خود محکم و استوار قرار گرفته باشد کمی به داخل دهلیز بر می گردد.
بین افتادگی دریچه میترال و استرس چه رابطه‌ای وجود دارد؟
به طور کل رابطه مستقیمی بین استرس و افتادگی دریچه میترال وجود ندارد. یعنی صرف ابتلا به استرس و اضطراب بالا باعث نمی شود که فردی دچار پرولاپس میترال بشود. اما گاهی فرد با شنیدن اینکه به افتادگی دریچه میترال مبتلاست دچار وحشت و ترس فراوان می شود. ولی لازم است بدانیم که این بیماری هیچ خطری ندارد و نباید صرف شنیدن ابتلا به این بیماری عامل نگرانی و وسواس زیاد فرد باشد.
آیا افتادگی دریچه میترال بیماری خطرناکی است؟
با اینکه استرس و افتادگی دریچه میترال رابطه مستقیم دارد، اما آنچه مهم است در مورد این بیماری بدانیم این است که افتادگی میترال به هیچ وجه بیماری خطرناکی نیست.
در واقع این اختلال هیچ مشکلی برای کارکرد درست قلب ایجاد نمی کند و نه به سکته های قلبی و نه به ایست قلبی و نه به نارسایی قلبی منجر می شود. در واقع این اختلال یک اختلال خوش خیم است که عمومن در افراد جوان دیده می شود و تشخیص آن هیچ جای نگرانی ندارد.
افتادگی دریچه میترال چه علایمی دارد؟
این بیماری به طور کل علامت چندانی ندارد زیرا همان طور که گفتیم اختلال کارکرد قلب ایجاد نمی‌کند. گاهی برخی افراد با شکایت‌هایی نظیر تیر کشیدن قلب یا دردهای نقطه ای قفسه سینه مراجعه می کنند و در اکوی ایشان این بیماری تشخیص داده می شود. نکته مهم در این موارد این است که به طور کل این نوع دردها منشا قلبی ندارند و ارتباط مستقیمی هم با پرولاپس دریچه وجود ندارد.
اگر افتادگی دریچه میترال تشخیص داده شد قدم بعدی چیست؟
قدم اول این است که به هیچ عنوان نگران نشوید. برخی مواقع اضطراب و استرس زیاد خود عامل مهمی برای دردهای غیرقلبی قفسه سینه است. گاهی در بیمارانی که دردهای غیرقلبی با مشخصاتی که در بند قبلی گفته شد دارند استفاده از داروه
ای آرام کننده قلب نظیر پروپرانولول یا داروهای آرام بخشی مثل کلردیازپوکساید می تواند به کاهش این علایم کمک کند.
یک نکته مهم در این بیماران این است که تنها برای پیگیری بیماری و اینکه آیا شدت این افتادگی کم تر یا بیش تر شده است بهتر است هر سه تا پنج سال یک بار تحت اکوکاردیوگرافی قرار بگیرند. در درصد اندکی از افراد ممکن است به خاطر برخی بیماری های مادرزادی بافت همبندی افتادگی دریچه به مرور زمان پیش رفت کند و به نارسایی دریچه تبدیل شود. این موارد بسیار کم هستند و حتی موارد خفیف نارسایی دریچه میترال که در افراد زیادی دیده می شوند نیز مورد خطرناکی نیست.
ورزش منظم و هوازی در بسیاری افراد با دردهای قفسه سینه غیرقلبی و هم چنین ابتلا به پرولاپس میترال می تواند هم از پیش رفت بیماری جلوگیری کند و هم به کاهش این علایم استرس و افتادگی دریچه میترل و علائم غیر قلبی کمک شایانی کند.
جمع بندی
دانستیم که پرولاپس یا افتادگی یا شلی دریچه میترال بیماری نسبتن شایعی است که بیش تر در افراد جوان دیده می شود. این بیماری هیچ خطر مهمی ندارد و احتمال پیش رفت آن و تبدیلش به موارد مهمی مثل نارسایی های شدید میترال ناچیز است.
اگر استرس و اضطراب بالایی دارید بدانید که این مساله باعث نمی شود که به افتادگی دریچه میترال مبتلا شوید یا افتادگی و نارسایی شما تشدید شود و هم چنین شنیدن این خبر که دچار افتادگی دریچه میترال هستید نباید باعث شود که به استرس و اضطراب بالا دچار شوید زیرا این بیماری بی خطر است. در واقع آنچه در بسیاری افراد با افتادگی میترال باعث احساس ناراحتی های قلبی نظیر درد یا طپش قلب می شود نه خود افتادگی دریچه میترال که اضطراب و استرس و وسواس های فکری است.
می توان برای درمان علایم این بیماران از داروهایی مثل قرص پروپرانولول یا کلردیازپوکساید استفاده کرد. انجام ورزش های منظم و رعایت رژیم غذایی سالم و هم چنین تلاش برای کاهش اضطراب و استرس می تواند کمک بسیار زیادی به بهبود علایم این دسته از بیماران بکند. تنها برای پیگیری وضعیت دریچه دچار افتادگی لازم است که هر سه تا پنج سال فرد تحت اکوکاردیوگرافی منظم قرار بگیرد.
دکتر محمد حسین نجفی، فوق تخصص قلب در تهران
