کدام ماهی ها برای قلب مفید هستند؟

بسیاری از مردم نگران این مسئله هستند که جیوه و یا سایر آلاینده های موجود در ماهی، ممکن است از فواید آن بکاهد. با این وجود، زمانی که بحث در مورد سلامت قلب مطرح می شود، فواید خوردن ماهی از ریسک های احتمالی ناشی از قرار گرفتن در معرض آلاینده ها پیشی می گیرد. در ادامه ببینید که چگونه این نگرانی ها را با اضافه کردن مقادیر مجازی از ماهی به رژیم غذایی خود، می توانید به حداقل برسانید.

مقاله مرتبط: میوه های مضر برای فشار خون بالا

اسیدهای چرب امگا-۳ و سلامت قلب

ماهی حاوی اسیدهای چرب غیراشباع است که زمانی که جایگزین اسیدهای چرب اشباع موجود در غذاهایی مانند گوشت شود، باعث کاهش کلسترول می گردد. اما اصلی ترین ماده مغذی مفید موجود در ماهی به نظر اسیدهای چرب امگا-۳ است. اسیدهای چرب امگا-۳ نوعی از اسیدهای چرب غیراشباع هستند که می توانند باعث کاهش التهاب در سراسر بدن شوند. التهاب در بدن می تواند باعث آسیب به عروق خونی و در نتیجه منجر به بیماری قلبی شود.

اسیدهای چرب امگا-۳ همچنین می توانند باعث کاهش تری گلیسیرید، فشار خون، لخته شدگی، سکته، ریسک ایست قلبی و ضربان غیرعادی شده و در کودکان باعث پیشرفت در توانایی های یادگیری شوند.

خوردن حداقل ۱ تا ۲ وعده ماهی در هفته، مخصوصاً ماهیهای غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ به نظر باعث کاهش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی به خصوص ایست قلبی می شود.

مصرف چه نوع ماهی هایی برای سلامت قلب مفید است؟

ماهی های چرب مانند سالمون، قزل آلا، ستاره ماهی، ساردین و ماهی تن، حاوی مقادیر بیشتری امگا-۳ هستند و بنابراین بیشترین فایده را برای بدن دارا هستتند. اما بسیاری از غذاهای دریایی شامل مقادیر کمی از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند.

آیا ماهی تیلاپیلا برای سلامت قلب مفید است؟

بعضی ماهی ها مانند تیلاپیلا و گربه ماهی آن چنان هم برای قلب مفید نیستند. زیرا آنها شامل مقادیر زیادی از اسیدهای چرب غیر مفید هستند. به خاطر داشته باشید که هر نوع ماهی بسته به نوع طبخ آن ها می تواند برای بدن مفید باشد. به عنوان مثال کباب کردن و یا پختن ماهی انتخاب بهتری نسبت به سرخ کردن آن است.

بعضی از محققان درباره استفاده از ماهی های پرورشی به جای ماهی صید شده از طبیعت ابراز نگرانی می کنند. آنها معتقدند آنتی بیوتیک ها، آفت کش ها و بعضی مواد شیمیایی دیگر که در پرورش ماهی ها استفاده می شوند، می توانند اثرات مخرب و سوئی بر مصرف کنندگان این نوع ماهی ها داشته باشند.

برای حفظ سلامت قلب چه مقدار ماهی باید مصرف کنیم؟

برای بزرگسالان حداقل ۲ وعده در هفته، ماهی غنی از امگا-۳ توصیه می شود. حجم هر وعده غذایی ۵/۳ اونس معادل ۹۹ گرم یا در حدود سطح یک کف دست محاسبه می شود.

آیا مصرف ماهی به خانم های باردار توصیه می شود؟

خانم های باردار و یا خواهان بارداری و کودکان خردسال باید مقدار مصرف ماهی خود را محدود کنند؛ زیرا این افراد در برابر اثرات بالقوه سموم موجود در ماهی بسیار آسیب پذیرند.

یا وجود جیوه از فواید مصرف ماهی می کاهد؟

به طور کلی ریسک دریافت مقدار بیش از اندازه جیوه و یا سایر آلاینده های ناشی از خوردن ماهی نسبت به فوایدی که اسیدهای چرب امگا-۳ فراهم می کنند، از اهمیت کمتری برخوردار است.

اصلی ترین سموم موجود در ماهی عبارتند از:

جیوه، دی اکسین ها و PCB ها

مقدار سموم بستگی به نوع ماهی و محل صید آن دارد. جیوه به طور طبیعی به مقادیر کمی در محیط زیست وجود دارد؛ اما آلودگی های صنعتی نیز می توانند جیوه تولید کنند که این جیوه در دریاچه ها، رودخانه ها و اقیانوس ها روی هم انباشته شده و به غذای ماهی راه پیدا می کنند. زمانی که ماهی تغذیه میکند، جیوه در بدنش تجمع می یابد.

ماهی های بزرگ که در زنجیره غذایی در مراتب بالاتری قرار می گیرند مانند کوسه، تاج ماهی، نیزه ماهی و ماهی خالدار دارای مقادیر بلاتری جیوه نسبت به ماهی های کوچکتر هستند؛ ماهی های بزرگتر از ماهی های کوچکتر تغذیه می کنند در نتیجه حجم بیشتری از سم را دارا هستند. هر چه طول عمر ماهی بیشتر باشد، رشد آن بیشتر بوده و در نتیجه می تواند مقادیر بیشتری جیوه را جذب کند.

بسته به نوع ماهی هایی که مصرف می کنید و همچنین مقدار مصرف و سایر اطلاعات مانند مشاوره های منطقه ای توجه کنید. هر ناحیه مشاوره هایی را در زمینه مقدار صید بی خطر و مطمئن از آن منطقه منتشر می کند، که می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

آیا باید به علت نگرانی های مربوط به جیوه و سایر آلاینده ها از مصرف ماهی اجتناب کرد؟

اگر به مقدار خاصی ماهی محتوی جیوه مصرف کنید، این سهم می تواند در بدن شما تجمع پیدا کند. بدن ۱ سال و یا حتی بیشتر، زمان صرف خروج این سم می کند (به عبارتی دفع این سموم از بدن ممکن است ۱ سال و یا حتی بیشتر زمان ببرد). جیوه به شدت برای تکامل مغزی و سیستم عصبی جنین و کودکان خردسال زیان آور است. اگر چه برای اکثر بزرگسالان، جیوه به ندرت باعث بروز اختلال در سلامتی می شود.

با این وجود به پیشنهاد FDA (اداره کل دارو و تغذیه) و EPA (آژانس حفاظت از محیط زیست)، گروه های ذیل بهتر است مقادیر مصرف ماهی خود را محدود کنند:

۱) خانم های باردار و یا مایل به بارداری

۲) خانم های شیرده

۳) کودکان خردسال

این گروه از افراد می توانند همچنان از مزایای حاصل از خوردن ماهی های دارای مقادیر کمی جیوه مانند سالمون استفاده کنند.
این محدودیتها به شرح زیر است:

-مصرف در کل ۱۲ اونس یا ۳۴۵ گرم ماهی در طول هفته
-مصرف ۶ اونس یا ۱۷۵ گرم ماهی تن کنسرو شده در هفته
-هیچ گونه ماهی محتوی مقادیر بالای جیوه مصرف نشود، مانند کوسه و نیزه ماهی و خالدار.

آیا نگرانیهای دیگری در رابطه با مصرف ماهی وجود دارد؟

اخیراً مطالعات متعددی مقادیر بالای اسیدهای چرب امگا-۳ موجود در خون را با افزایش ریسک بروز سرطان پروستات مربوط دانسته اند. اما این مطالعات قطعی و نهایی نبوده و تحقیقات وسیعتری برای تایید این ارتباط لازم است. در رابطه با این ریسکهای بالقوه با پزشک خود مشورت کنید.

آیا میتوان با مصرف سایر مواد غذایی محتوی اسیدهای چرب امگا-۳ و یا مکملهای امگا-۳ همان مزایای سلامت قلبی را دریافت کرد؟

ماهیهای غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ و سایر مواد غذایی مغذی به نظر میرسد فواید قلبی بیشتری را نسبت به مکملها دارا باشند. به غیر از ماهی، سایر مواد غذایی که میتوانند محتوی بعضی از اسیدهای چرب امگا-۳ باشند، عبارتند از:دبذر کتان، روغن بذر کتان، گردو، روغن کانولا، سویا و روغن سویا.

با این وجود، مشابه مکملها، شواهد حاکی از آن است که فواید قلبی ناشی از خوردن این غذاها به اندازه خوردن ماهی قوی نیستند.

تهیه و تنظیم: دکتر پرشیا داوودی

شما نیز می توانید از طریق قسمت پرسش از دکتر سوالات خود را مطرح نمایید.

برای تعیین وقت بر روی نوبت دهی اینترنتی کلیک کنید.

دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق در تهران و فوق تخصص آنژیوپلاستی