داشتن فشار خون طبیعی برای زنده ماندن ضروری است. بدون فشار خون، جریان خون در بدن گردش نکرده و اکسیژن و مواد مغذی از طریق شریان ها به اندام های مختلف بدن نمی رسند. با این حال، افزایش یا پایین اوردن فشار خون بالا می تواند خطرناک باشد. در این مطلب قصد داریم در ارتباط با فشار خون نرمال صحبت کنیم.
مقدار فشار خون نرمال چند است؟
به گفته سازمان ملی بهداشت و انجمن قلب آمریکا اعداد فشار خون نرمال به فشار خون سیستولیک کمتر از ۱۲۰ و فشار خون دیاستولیک کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه گفته می شود. البته، فشار خون می تواند به طور طبیعی و بنا بر دلایل متعدد تغییر کند.
سن | فشار خون سیستولیک | فشار خون دیاستولیک |
نوزاد تا یک ماهگی | ۶۰-90mmHg | ۲۰-60mmHg |
نوزاد | ۸۷-105mmHg | ۵۳-66mmHg |
کودک نوپا | ۹۵-105mmHg | ۵۳-66mmHg |
کودک پیش دبستانی | ۹۵-110mmHg | ۵۶-70mmHg |
کودک در سن مدرسه | ۹۷-112mmHg | ۵۷-71mmHg |
نوجوانی | ۱۱۲-128mmHg | ۶۶-80mmHg |
-برای سن ۱۸ تا ۳۹ سال فشار خون برای خانم ها ۱۱۰/۶۸ و برای آقایان ۱۱۹/۷۰ است.
–برای سن ۴۰ تا ۵۹ سال فشار خون برای خانم ها ۱۲۲/۷۴ و برای آقایان ۱۲۴/۷۷ است.
–برای سن بالای ۶۰ سال فشار خون برای خانم ها ۱۳۹/۶۸ و برای آقایان ۱۳۳/۶۹ است.
عدد فشار خون معمولا به صورت ۸۰/۱۲۰ میلی متر جیوه نوشته می شود. مطالعات بیان دارند که هر ۱۰/۲۰ میلی متر جیوه افزایش در عدد فشار خون خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی رو دو برابر می کند.
انجمن قلب آمریکا به تازگی بیان داشته که افراد دارای فشار خون ۸۰/۱۳۰ میلی متر جیوه باید تحت درمان قرار گیرند. این عدد در گذشته ۹۰/۱۴۰ میلی متر جیوه اعلام شده بود. در جدول زیر اعداد فشار خون و دسته مربوط به هر کدام بیان شده است:
دسته فشار خون | فشار خون سیستولیک و یا دیاستولیک |
فشار خون طبیعی | سیستولیک کمتر از ۱۲۰ و دیاستولیک کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه |
پیش فشار خون یا در معرض خطر | سیستولیک ۱۲۰ تا ۱۲۹ و دیاستولیک بالا تر از ۸۰ میلی متر جیوه |
سطح اول فشار خون بالا | سیستولیک ۱۳۰ تا ۱۳۹ یا دیاستولیک ۸۰ تا ۸۹ میلی متر جیوه |
سطح دوم فشار خون بالا | سیستولیک بالا تر از ۱۴۰ یا دیاستولیک بالا تر از ۹۰ میلی متر جیوه |
بحران فشار خون (شرایط اورژانسی) | سیستولیک بالا تر از ۱۸۰ و یا دیاستولیک بالا تر از ۱۲۰ میلی متر جیوه |
انجمن قلب آمریکا در دستور العمل های جدید خود توصیه می کند که پزشکان تنها در صورت وجود سابقه حمله قلبی یا سکته مغزی و عوامل خطر ابتلا به این بیماری ها اقدام به تجویز دارو کنند. سن، دیابت و بیماری مزمن کلیوی از جمله عوامل خطر یاد شده هستند. مراحل اولیه فشار خون بالا باید به جای مصرف دارو از طریق تغییر در سبک زندگی درمان شوند.
عملکرد فشار خون در بدن
گردش خون و عروق بسیار شبیه به سیستم لوله کشی ساختمان ها بوده و خون و شریان ها به ترتیب نقش آب و لوله ها را دارند. هر دوی این مجموعه ها از قوانین فیزیک پیروی کرده و مایع موجود در آن ها به دلیل اختلاف فشار از محل پر فشار به محل کم فشار جاری می شود. جریان خون در هنگام خروج از قلب و ورود به شریان آئورت بیشترین فشار را داشته و در انتهای سفر خود با رسیدن به شاخه های فرعی شریان ها به تدریج فشار خود را از دست می دهد.
تنگ شدن شریان ها همانند استفاده از لوله های باریک تر در لوله کشی ساختمانی بوده و در هر دوی آن ها فشار مایع افزایش خواهد یافت. دیواره شریان های خونی دارای خاصیت ارتجاعی است و بدون وجود آن خون پس از خروج از قلب فشار خود را به سرعت از دست خواهد داد.
در حالی که قلب بیشترین فشار را ایجاد می کند، ویژگی یاد شده در شریان ها سبب حفظ آن فشار و گردش خون در سرتاسر بدن می شود. بیمار شدن شریان ها بر فشار و جریان خون اثر گذاشته و تنگی آن ها می تواند در نهایت سبب انسداد جریان خون شود. انسداد جریان خون عامل بروز شرایط خطرناکی همچون سکته مغزی و حمله قلبی است.
سنجش فشار خون
سنجش فشار خون به وسیله دستگاه فشار سنج انجام می شود. این دستگاه دارای یک بازو بند (کاف) است که با دست یا خود دستگاه باد می شود. پس از آن که بازو بند به فشار کافی برای قطع جریان خون رسید، عدد به دست آمده به صورت چشمی یا دستگاهی خوانده می شود. واحد سنجش فشار خون میلی متر جیوه است. سنجش فشار معمولا با هیچ گونه درد و ناراحتی همراه نبوده و فرد تنها مقداری فشار موقت را در ناحیه بازو تجربه خواهد کرد.
خواندن اعداد فشار خون
پزشک با استفاده از یک گوشی پزشکی (استتوسکوپ) محل دقیق بازگشت صدای ضربان را تشخیص داده و فشار بازو بند را به آرامی کاهش می دهد. در سنجش فشار خون دو نقطه حساس وجود دارد که بر اساس آن ها اعداد فشار خون سیستولیک (بزرگ تر) و دیاستولیک (کوچک تر) تعیین می شوند.
عدد فشار خون به صورت ۱۲۰ بر ۸۰ خوانده می شود. فشار سیستولیک در اثر انقباض قلب و فشار خون دیاستولیک در اثر حالت ارتجاعی ورید ها در هنگام استراحت قلب به وجود می آید.
آشنایی با اعداد فشار خون : عدد فشار خون شما به چه معناست؟
توجه: تشخیص فشارخون بالا باید توسط یک پزشک متخصص تأیید شود. پزشک همچنین باید فشار خون پایین غیرطبیعی را بررسی کند.
دسته بندی فشار خون
مطابق با انجمن قلب آمریکا، ۵ محدوده فشار خون وجود دارد که به این ترتیب هستند:
طبیعی
اعداد فشار خون کمتر از ۸۰/۱۲۰ در محدوده ی فشار خون طبیعی قرار دارند. اگر نتیجه فشار خون شما در این دسته قرار بگیرد، انجام راهکارهای مناسب برای سلامت قلب مانند یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم می تواند به شما کمک کند.
مرحله پیش از فشار خون بالا
این فشار خون زمانی ایجاد می شود که عدد فشار خون به طور مداوم بین ۱۲۹-۱۲۰ میلی متر جیوه سیستولیک و کمتر از ۸۰ میلی متر جیوه دیاستولیک باشد. افراد مبتلا به پیش پُر فشاری خون، در صورتی که این شرایط را کنترل نکنند دچار فشار خون بالا می شوند.
فشارخون بالا مرحله ۱
پرفشاری خون مرحله ۱ زمانی ایجاد می شود که فشار خون به طور ثابت در بین محدوده ۱۳۹-۱۳۰ سیستولیک یا ۸۰-۸۹ دیاستولیک باشد. در این مرحله، پزشکان تغییرات سبک زندگی را توصیه می کنند و ممکن است با توجه به احتمال بیماری های قلبی عروقی مانند حمله قلبی یا سکته، داروی فشار خون برای شما تجویز کنند.
فشار خون بالا مرحله ۲
این مرحله از فشار خون زمانی رخ می دهد که فشار خون به طور مداوم در محدوده ی ۹۰/۱۴۰ میلی متر جیوه یا بالاتر باشد. در این مرحله از فشار خون بالا، پزشکان به احتمال زیاد دارو و تغییر در سبک زندگی را تجویز می کنند.
فشار خون بالای بحرانی
این مرحله از فشار خون بالا نیاز به مراقبت پزشکی دارد. اگر عدد فشار خون شما به طور ناگهانی از ۱۲۰/۱۸۰ میلی متر جیوه بیشتر شود، ۵ دقیقه صبر کنید و دوباره فشار خون خود را چک کنید. اگر عدد فشار خون شما هنوز به طور غیرطبیعی بالا باشد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. شما ممکن است در حال تجربه ی بحران پرفشاری خون باشید. اگر فشار خون شما بیشتر از ۱۲۰/۱۸۰ میلی متر جیوه باشد و علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس، کمر درد، بی حسی/ضعف، تغییر در دید یا مشکلات گفتاری دارید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
اعداد فشار خون و معنای آنها
فشار خون شما به صورت دو عدد نشان داده می شود:
فشار خون سیستولیک (عدد اول): این عدد مقدار فشاری را نشان می دهد که خون با هر ضربان قلب به دیواره ی شریان ها وارد می کند.
فشار خون دیاستولیک (عدد دوم): این عدد مقدار فشاری را نشان می دهد که خون به هنگام استراحت قلب بین ضربان ها، به دیواره شریان ها وارد می کند.
کدام عدد مهمتر است؟
معمولاً فشار خون سیستولیک به عنوان یک عامل خطر عمده برای بیماری قلبی در افراد بالای ۵۰ سال، بیشتر مورد توجه است. در اکثر افراد، با بالارفتن سن بعلت افزایش سفتی شریان های بزرگ، تجمع طولانی مدت پلاک ها و افزایش احتمال بیماری قلبی عروقی، مقدار فشار خون سیستولیک افزایش پیدا می کند. گرچه، برای تشخیص فشار خون بالا، هم از فشارخون سیستولیک و هم از فشار خون دیاستولیک استفاده می شود. مطابق با مطالعات اخیر، با هر ۲۰ میلی متر جیوه افزایش سیستولیک یا ۱۰ میلی متر جیوه افزایش دیاستولیک در بین افراد ۴۰ تا ۹ ساله ، احتمال مرگ بر اثر بیماری قلبی ایسکمی و سکته دوبرابر می شود.
چرا فشار خون با میلی متر جیوه اندازه گیری می شود؟
یکای mm Hg به معنای میلی متر جیوه می باشد. در گذشته، از جیوه در فشار سنج های اولیه استفاده می شد و امروزه هنوز هم به عنوان یک واحد استاندارد برای اندازه گیری فشار خون به کار می رود.
مقایسه گرفتن نبض با بررسی فشار خون
با اینکه فشار خون و ضربان قلب (نبض)، هر دو نشانه ی سلامتی هستند، اما دو روش اندازه گیری مجزا محسوب می شوند.
نکاتی جهت پیشگیری از فشار خون بالا
انجمن قلب آمریکا جهت داشتن فشار خونی طبیعی و فشار خون نرمال نکاتی از جمله موارد زیر را به افراد توصیه می کند:
۱- وزن مناسب خود را حفظ کرده و از توصیه پزشک در این زمینه پیروی کنید.
۲- یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از سبزیجات و میوه ها داشته باشید.
۳- مصرف سدیم یا نمک را کاهش دهید.
۴- در صورت امکان، در اغلب روز های هفته حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت جسمانی همچون پیاده روی سریع داشته باشید.
۵- استرس خود را کنترل کنید.
۶- مصرف الکل خود را مدیریت کنید: مردان باید روزانه کمتر از ۲ نوشیدنی الکلی مصرف کنند. زنان و مردان دارای وزن پایین باید به حداکثر یک نوشیدنی الکلی در روز بسنده کنند.
۷- مصرف سیگار را ترک کنید.
۸- جهت هماهنگی و عدم تداخل دارو های تجویزی خود با پزشک مشورت کنید.
انجام این اقدامات می تواند خطر ابتلا به بیماری ها را کاهش دهد.
نگرانی های مرتبط با فشار خون پایین
فشار خون پایین معمولا به شدت فشار خون بالا نگران کننده نیست. با این حال، این وضعیت می تواند بیانگر وجود مشکلات زمینه ای باشد. در صورتی که اعداد فشار خون به کمتر از ۶۰/۹۰ برسند، فشار خون پایین در فرد تشخیص داده می شود.
در صورتی که افت فشار خون با علائم دیگری همراه نباشد، پزشکان آن را به عنوان یک مشکل در نظر نمی گیرند. از جمله مشکلات زمینه ای افت فشار خون می توان به خونریزی داخلی، بیماری قلبی، بارداری و مصرف برخی دارو ها اشاره کرد.
در صورت تجربه علائم دیگر به همراه فشار خون پایین باید جهت درمان مشکلات زمینه ای به پزشک مراجعه کرد.
نتیجه گیری
وجود فشار خون برای بدن ضروری بوده اما مقدار آن می تواند بسیار بالا یا پایین رود. افزایش یا کاهش بیش از حد فشار خون می تواند سبب بروز طیفی از مشکلات سلامتی شود که به همین دلیل افراد مبتلا باید تحت پایش پزشک قرار گیرند.برای ارتباط با دکتر فشار خون کلیک کنید.
فشار خون بالا را مخصوصا در مراحل اولیه می توان به کمک مداخله زود هنگام و تغییر در سبک زندگی کنترل کرد.
منبع:
https://www.medicalnewstoday.com/articles/270644#takeaway
دکتر محمدحسین نجفی متخصص قلب و عروق و فشار خون