حمله ایسکمی گذرا یا TIA مخفف (transient ischemic attack)، سکته قلبی خفیف است که علائمی مشابه سکته ایجاد می کند، اما معمولا به مدت چند دقیقه طول می کشد و منجر به آسیب های دائمی نمی شود.

حمله ایسکمی گذرا که بیشتر به نام حمله خفیف از آن یاد می شود ممکن است یک هشدار جدی باشد. در حدود ۱ نفر از ۳ نفری که حمله ایسکمی گذرا داشته اند، در کمتر از یکسال دچار سکته مغزی خواهند شد. یک حمله ایسکمی گذرا می تواند هم به عنوان یک هشدار و هم یک شانس برای بیمار باشد. هشداری برای سکته مغزی قریب الوقوع و فرصتی برای جلوگیری از مرحله های بعدی آن.

علائم سکته قلبی گذرا

حملات سکته قلبی گذرا معمولا چند دقیقه طول می کشند. و جالب اینکه بیشتر علائم و نشانه ها  ظرف یک ساعت از بین می روند. علائم و نشانه ها TIA شبیه به افرادی است که در مراحل اولیه سکته مغزی قرار دارند.از علائم  آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- ضعف، بی حسی یا فلج در صورت، بازو یا پا، به طور معمول در یک طرف از بدن

۲- بریده بریده حرف زدن یا گفتار مبهم یا مشکل در شناخت دیگران

۳- نابینایی در یک یا هر دو چشم یا دوبینی

۴- سرگیجه یا از دست دادن تعادل و هماهنگی

شما ممکن است بیش از یکی از این علایم را داشته باشید، علائم و نشانه ها ممکن است بسته به منطقه ای که مغز را درگیر می کند، شبیه یا متفاوت باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر شما مشکوک به این هستید که یک حمله ایسکمی گذرا داشته اید، فورا به پزشک مراجعه کنید. ارزیابی دقیق و شناسایی شرایط بالقوه، ممکن است به شما در جلوگیری از سکته مغزی کمک کند.

علل حمله ایسکمی گذرا

سکته قلبی گذرا منشاء یکسانی با حمله خفیف دارد، که رایج ترین نوع سکته مغزی است. در سکته ایسکمیک، لخته جریان خون بخشی از مغز شما را مسدود می نماید. در یک حمله ایسکمی گذرا، بر خلاف یک سکته مغزی، انسداد مختصر است، و هیچ آسیب دائمی وجود ندارد.

عوامل خطر حمله ایسکمی گذرا

برخی از عوامل خطر برای حمله ایسکمی گذرا و سکته مغزی تغییر ناپذیرند. ولی بقیه را شما می توانید کنترل کنید.

شما نمی توانید عوامل خطر زیر را برای حمله ایسکمی گذرا و سکته مغزی تغییر دهید. اما دانستن اینکه شما در معرض خطر هستید می تواند در شما انگیزه برای تغییر شیوه زندگی به منظور کاهش خطرات دیگر ایجاد نماید.

# سابقه خانوادگی

# سن 

# جنس (مردان احتمال کمی بالاتر از TIA و سکته مغزی دارند)

# داشتن حمله ایسکمی گذرا در گذشته

# بیماری سلول داسی شکل

# نژاد سیاه پوستان 

عوامل خطری که شما می توانید برای کنترل آن گام بردارید.

شما می توانید تعدادی از این عوامل کنترل یا درمان کنید- از جمله برخی بیماری ها و انتخاب شیوه زندگی- که خطر سکته مغزی را افزایش می دهند. داشتن یک یا چند از این عوامل خطر بدین معنا نیست که شما یک سکته مغزی خواهید داشت، اما وجود دو یا بیشتر آنها در شما خطر ابتلا را به ویژه در شما دوچندان می کند.

شرایط سلامتی

# فشار خون بالا 

# کلسترول بالا

# بیماری قلب و عروقی

# بیماری شریان کاروتید 

# بیماری عروق محیطی (PAD)

# دیابت

# سطوح بالای هموسیستئین

# اضافه وزن

– انتخاب شیوه زندگی

# سیگار کشیدن

# فعالیت بدنی

# تغذیه نامناسب به ویژه، خوردن چربی و نمک زیاد

# نوشیدن زیاد الکل

# استفاده از مواد مخدر

# استفاده از قرص های ضد بارداری

# آنچه شما می توانید هم اکنون انجام دهید.

آزمایش و تشخیص حمله ایسکمی گذرا

از آنجا که یک سکته قلبی گذرا کوتاه مدت است، پزشک شما ممکن است فقط براساس سابقه پزشکی این رویداد نسبت به هر یافته ای که در طی یک معاینه فیزیکی و عصبی معمول بدست آمده، تشخیص دهد.

– آزمایش ها و معاینه فیزیکی

پزشکتان ممکن است عوامل خطرساز سکته مغزی ارزیابی کند، از جمله فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت و بالا بودن سطح اسید آمینه هموسیستئین.پزشکتان همچنین ممکن است از یک گوشی پزشکی برای گوش دادن به صدای آشفته بیشتر شریان ها که ممکن است نشان دهنده آترواسکلروز باشد استفاده نماید. و یا پزشکتان ممکن است قطعات کلسترول و یا تکه های پلاکت (آمبولی) در عروق خونی کوچک شبکیه چشم شما در پشت چشم تان در طول معاینه چشم با استفاده از افتالموسکوپ مشاهده کند.

– سونوگرافی شریان کاروتید

یک دستگاه مبدل امواج صوتی با فرکانس بالا را به گردن شما می فرستد. سپس امواج صوتی از طریق بافت و پشت گردن شما منتقل گردیده، و پزشک شما می تواند تصاویر را بر روی یک صفحه نمایش برای بررسی میزان تنگی یا لخته شدن در شریان های کاروتید تجزیه و تحلیل کند.

– سی تی اسکن (CT)

اسکن سر نیز ممکن است به صورت یک ارزیابی غیرتهاجمی سرخرگ گردن و مغز شما مورد استفاده قرار گیرد. سی تی آنژیوگرافی از اشعه X شبیه به یک سی تی اسکن استاندارد سر استفاده می کند اما همچنین ممکن است شامل تزریق یک ماده حاجب به یک رگ خونی باشد.

– تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

این روش، با استفاده از یک میدان مغناطیسی قوی، می تواند یک نمای سه بعدی مرکب از مغز شما تولید کند.

– آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA)

این یک روش ارزیابی شریان گردن و مغز شما است. آن از یک میدان مغناطیسی قوی مشابه با MRI استفاده می کند.

– اکوکاردیوگرافی

پزشکتان ممکن است یک اکوکاردیوگرافی از طریق مری برای بررسی دقیق تر شما انتخاب کند چون لوله از پشت قلب شما عبور می کند می تواند تصاویر واضحتر از لخته های خونی بدهد که به روش سنتی اکوکاردیوگرافی قابل مشاهده نیستند.

– آرتریوگرافی

این روش تصاویری از شریان ها در مغز شما می دهد که به طور معمول در تصویربرداری اشعه ایکس دیده نمی شود. رادیولوژیست یک لوله باریک انعطاف پذیر (کاتتر) از طریق یک برش کوچک، معمولا از کشاله ران شما وارد می کند.

کاتتر از طریق شریان های اصلی شما و کاروتید یا شریان ورتبرال دستکاری شده. سپس رادیولوژیست یک رنگ از طریق کاتتر تزریق می کند تا تصاویر اشعه ایکسی از عروق در مغز شما ایجاد گردد. این روش ممکن است در برخی موارد استفاده شود.

درمان و داروها

هنگامی که پزشکتان علت حمله ایسکمی گذرا شما را تعیین کرد، هدف از درمان اصلاح ناهنجاری و جلوگیری از سکته مغزی است. بسته به علت TIA شما، پزشکتان ممکن است داروهایی برای کاهش تمایل لخته شدن خون و یا ممکن است جراحی و یا یک روش بالون (آنژیوپلاستی) توصیه کند.

– داروها

پزشکان با استفاده از چند دارو بعد از یک حمله ایسکمی گذرا احتمال سکته مغزی را کاهش می دهند. بسته به محل، علت، شدت و نوع TIA دارو انتخاب می گردد. اغلب دو نوع دارو تجویز می شود:

# داروهای ضد پلاکت

این داروها احتمال چسبندگی پلاکت های خون را، که یکی از اجزای سلول های گردشی خون هستند کاهش می دهند. هنگامی که عروق خونی آسیب می بینند، پلاکت ها بهم چسبیده و شروع به تشکیل لخته می کنند، که این فرایند توسط انعقاد پروتئین ها در پلاسمای خون تکمیل می شود.

دارو ضد پلاکتی که اغلب استفاده می شود آسپیرین است. آسپرین دارویی با حداقل هزینه و کمترین عوارض جانبی بالقوه است. یک جایگزین برای آسپرین کلوپیدوگرل داروی ضد پلاکت (پلاویکس) است.

پزشکتان همچنین ممکن است Aggrenox تجویز کند، که ترکیبی از آسپرین با دوز پایین و دی پیریدامول داروی ضد پلاکتی، برای کاهش لخته شدن خون است. دی پیریدامول کمی متفاوت از آسپرین عمل می کند.

# ضد انعقادها

این داروها شامل هپارین و وارفارین (کومادین، Jantoven) می باشد. آنها سیستم پروتئین های انعقادی به جای عملکرد پلاکت تحت تاثیر قرار می دهند. هپارین برای یک بازه زمانی کوتاه و وارفارین برای بازه طولانی تر مورد استفاده قرار می گیرد.

این داروها نیاز به نظارت دقیق دارند، اگر فیبریلاسیون دهلیزی وجود داشته باشد، پزشکتان ممکن است نوع دیگری از داروهای ضد انعقاد، (dabigatran (Pradaxa تجویز کند.

– عمل جراحی

اگر شما یک سرخرگ گردنی (کاروتید) با تنگی متوسط یا شدید داشته باشید پزشکتان ممکن است عمل اندآرترکتومی کاروتید را برای شما توصیه نماید. یک برش ایجاد شده و عروق باز می شود، پلاک ها برداشته گردیده، و شریان بسته می شود.

– آنژیوپلاستی

در موارد انتخاب شده، یک روش به نام آنژیوپلاستی کاروتید یا استنت گذاری، یک گزینه درمانی محسوب می گردد. این روش شامل استفاده از یک دستگاه بالن مانند، برای باز کردن یک شریان مسدود و قرار دادن یک لوله سیمی کوچک (استنت) در درون شریان برای باز نگه داشتن آن مورد استفاده قرار می گیرد.