لَنگی یا درد پا هنگام راه رفتن دردیست که در اثر کاهش شدید جریان خون در طی مدت ورزش رخ میدهد. گاهی اوقات بعنوان لنگی متناوب نیز نامیده می شود.در این مقاله به روشهای درمان درد پا خواهیم پرداخت.

لنگی چیست

لنگی یا درد پا هنگام راه رفتن وضعیتی است که عموما رگهای خونی پا را تحت تاثیر قرار میدهد البته بازوی دست نیز میتواند از این وضعیت متاثر شود.

ابتدا ممکن است این درد فقط در هنگام راه رفتن پدیدار گردد ولی رفته رفته که وضعیت تشدید می شود درد حتی در هنگام استراحت نیز به سراغ فرد می آید.

علت درد پا

اگرچه این وضعیت غالبا یک بیماری در نظر گرفته میشود ولی اگر بطور تخصصی به این مسئله توجه کنیم لنگی یا درد پا هنگام راه رفتن علامتی از یک بیماری میباشد. اغلب لنگی علامتی از بیماری و مشکلات سرخرگهای محیطی می باشد که یک مشکل اساسی می باشداما درمان درد پا ممکن میباشد.در این مشکل سرخرگ خون رسان به پا و بازو باریک میشود.

خوشبختانه با درمان درد پا فرد میتواند سبک زندگی پر جنب و جوشی بدون درد را داشته باشد.

علائم درد پا

علائم این وضعیت شامل موارد زیر میباشد:

درد داشتن حین مدت ورزش

این عارضه میتواند سبب ایجاد درد در پا، عضله ی پشت ساق پا، ران، کشاله ی ران یا باسن شود، که محل درد بستگی به سرخرگ باریک شده یا آسیب دیده دارد. لنگی در بازوها و دستها نیز رخ میدهد اگرچه این وضعیت بسیار نادر میباشد.

درد متناوب پا

زمانی که فعالیت های سبک انجام میدهید ممکن است دردهای گذاریی به سراغتان بیایند.

درد پا در زمان استراحت

همزمان با پیشرفت بیماری احساس درد در زمان نشستن و یا دراز کشیدن نیز به سراغتان خواهد آمد.

پوست رنگ پریده و زخم شده پا

اگر جریان خون بشدت کاهش یابد، انگشتان دست و پایتان کبود شده و زمانیکه لمسشان میکنید سرد هستند. ممکن است درد به کف پا، ساق پاف بازوها و انگشتان دست و پا گسترش یابد.

علائم احتمالی دیگر

# احساس سوزش

# گرگرفتگی

# احساس

# ضعف

در زمان مراجعه به پزشک برای درمان درد پا چه مسائلی مطرح شود؟

اگر در زمان ورزش در ناحیه ی پا و دست احساس درد میکنید با پزشک خود در میان بگذارید. اگر بدون درمان درد پا از کنار این موضوع رد شوید بیماری های سرخرگ محیطی و لنگی کیفیت زندگی شما را در سطح نامطلوبی قرار خواهند داد و سبب ایجاد عوارضی میشوند که زندگی شمارا به مخاطره می اندازند.

این عارضه سبب ایجاد محدودیت در انجام فعالیت های گروهی و فعالیت هایی که دراوقات فراغت انجام میدهید میشود وسبب ایجاد خلل در انجام مسئولیت های شغلی و ورزشی نیز خواهد بود.

دلایل لنگی یا درد پا هنگام راه رفتن

این عارضه اغلب نشانه ای از بیماری سرخرگ محیطی می باشد. در این بیماری رگ خون رسان به اعضای بدن دچار آسیب میشود که یکی از عوارض آترواسکلروزیس است. آترواسکلروزیس میتواند هر رگی را متاثر سازد و به خصوص رگهای قلب را متاثر میکند. زمانیکه این آسیب ها در رگهای دست ها و پاها باشند به آن بیماری سرخرگهای محیطی میگویند.

آترواسکلروزیس رگها را باریک تر و شکننده تر میکند. این حالت ها در نتیجه ی انسداد رگ با توده ای از چربی، کلسترول و سایر عوامل که پلاک های آترواسکلروتیک هستند، ایجاد میشوند.

این پلاک ها رگها رابقدری باریک میکنند که سبب کاهش شدید جریان خون در رگها میشوند. احساس درد نیز بدلیل عدم رسیدن خون کافی سرشار از اکسیژن به ماهیچه ی پا میباشد. اکسیژن بعنوان سوخت مورد نیاز برای انقباضات عضله ی پا میباشد.

آترواسکلروزیس تنها دلیل ممکن برای علائم لنگی نمیباشد. بیماریهای دیگری که علائم مشابه این وضعیت را دارند میتوانند سبب ساز بروز این مشکل شوند که از جمله ی آنها میتوان موارد زیر را نام برد: گرفتگی مجرای ستون فقرات، نوروپاتی محیطی، شرایط ویژه ای در ماهیچه های اسکلتی و ترمبوز شدید رگها.

فاکتورهای خطر آفرین

ریسک فاکتورهای لنگی پا همانهایی هستند که در پیشرفته شدن آترواسکلروزیس موثرند، شامل:

• سیگار کشیدن
• کلسترول بالای خون
• فشار خون بالا
• چاقی ( بالاتر از ۳۰ بودن شاخص حجم بدن)
• دیابت
• سن بالای ۷۰
• سن بالای ۵۰ درصورتیکه فرد دیابت داشته باشد یا سیگار بکشد
• سابقه ی خانوادگی برای بیماریهای آترواسکلروزیس، بیماری سرخرگ محیطی یا لنگی

آزمایشات در درمان درد پا

این عارضه ممکن است تشخیص داده نشود زیرا افراد اغلب فکر میکنند که این شرایط یکی از علائم نا خوشایند ولی اجتناب ناپذیر افزایش سن میباشد، و برخی افراد تنها سعی میکنند که فعالیت های خود را کاهش دهند تا درد ایجاد نشودبر خی از رایج ترین روشهای تشخیص به شرح زیر میباشد:

– کنترل نبض در پا

– شاخص مچ پا و بازو: از این شاخص برای مقایسه ی فشار خون در مچ پا با فشار خون در بازوها استفاده میشود.

– سونوگرافی رنگی: این روش جریان خون در نواحی آسیب دیده را مشخص میکند.

– تصویر برداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری شده ( CT) و آنژیوگرافی برای مشخص کردن رگهایی که در اثر پلاک مسدود و باریک شده اند.

درد پاها میتواند بعلت شرایطی مانند مشکلات ستون مهره ها، مفاصل، یا ماهیچه ها ایجاد شود. پزشک براساس علائم و سوابق پزشکی،معاینات فیزیکی و تست های آماده سازی تشخیص را انجام میدهد.

پیشگیری

بهترین راه برای پیشگیری از لنگی دست و پا داشتن یک سبک زندگی سالم میباشد. که بدین معنیست:

• اگر سیگاری هستید استعمال دخانیات را ترک کنید.
• اگر دیابت دارید قند خونتان را کنترل کنید.
• بطور منظم ورزش کنید.
• در صورت نیاز سطح کلسترول و قند خونتان را کاهش دهید.
• غذاهایی که اسید چرب اشباع ارند کمتر مصرف کنید.
• وزن متعادلی از نظر سلامت داشته باشید.

درمان درد پا

درمان درد پا یا لنگی و بیماریهای سرخرگ محیطی میتواند از بدتر شدن بیماری جلوگیری کرده و علائم را تسکین دهد. تغییرات سبک زندگی و ترک مصرف سیگار و ورزش منظم از اولین اقدامات برای درمان درد پا بشمار می روند.

اگر علائم لنگی شما بعد از اینکه خودتان را با یک سبک زندگی سالم انطباق دادید تغییر نکردند و بهبود نیافتند پزشک راه حل های دیگری برای درمان درد پا به شما پیشنهاد خواهد کرد از جمله:

-دارو برای درمان درد پا

برای کاهش لخته ی خون مصرف آسپرین به شما پیشنهاد خواهد شد. همچنین داروهایی برای جلوگیری از لخته ی خون نیز به شما پیشنهاد میشود مانند clopidogrel(plavix), dipyridamole(persantine) و ticlopidine. همچنین داروی cilostazal(pletal) در بهبود جریان خون و کاهش علائم موثر میباشد. اگر شما نتوانستید این دارو را مصرف کنید و یا مصرف این دارو علائم شما را کاهش نداد میتوانید از داروی pentoxifylline (trental) استفاده کنید. درصورت ضرورت پزشک داروی کاهنده ی کلسترول (استاتین) راتجویز خواهد کرد.

-آنژیوپلاستی

آنژیوپلاستی زمانیکه شرایط فرد بطور جدی و نگران کننده باشدمورد استفاده قرار میگیرد. این درمان درد پا طی پروسه ای انجام میشود که در آن رگ آسیب دیده گشاد میشود که از طریق یک لوله ی باریک که از میان رگ عبور میکند و در انتهای آن بالنی وجود دارد انجام میشود، استفاده از این وسیله به جریان خون کمک میکند. زمانیکه رگ گشادتر شد پزشک یک وسیله ی لوله مانند فلزی یا پلاستیکی را در رگ قرار میدهد تا همیشه باز بماند.

-جراحی رگ

پزشک ممکن است به شما پیشنهاد جراحی رگ را بدهد که در این جراحی یک رگ سالم را جایگزین قسمت آسیب دیده میکند. این جراحی این امکان را میدهد که خون در ناحیه ای که رگ آن مسدود شده بود به جریان بیفتد.

این امکان نیز وجود دارد که فرد ترکیبی از درمانها شامل دارو برای درمان درد پا و آنژیوپلاستی را تجربه کند.

-سبک زندگی و درمان درد پا با روشهای خانگی

پلاک هایی که رگهای فرد را دچار آسیب میکنند در نتیجه ی عادتهای غلطی است که فرد در زندگی دارد. بنابراین یکی از راههای درمان درد پا کنار گذاشتن عادتهای نادرست و تطبیق یافتن با سبک زندگی سالم میباشد.

اگر دچار این عارضه هستید باید موارد زیر را مد نظر بگیرید:

– سیگار نکشید

سیگار از مهمترین عوامل خطرساز وتشدید کننده بیماری های سرخرگ محیطی میباشد. استعمال دخانیات سبب افزایش احتمال مرگ و یا قطع یکی از عضوهای بدن میشود. از دود سیگار که از طریق هم نشینی با افراد سیگاری وارد بدن شما میشود نیز اجتناب کنید.

-ورزش

شما ممکن است از خودتان بپرسید که چگونه ورزش میتواند در درمان درد پا موثر و کمک کننده باشد درحالیکه موجب درد پا در هنگام را رفتن میشود.در واقع ورزش به بهبود شرایط ماهیچه های شما کمک میکند و ماهیچه ها از اکسیژن به نحو کار آمدتری استفاده میکنند. بنابراین حتی اگر اکسیژن کافی به ماهیچه ها نرسد آنها سعی میکنند از همین مقدار کم به نحو موثرتری بهره ببرند. دراینصورت حتی در اثر ورزش های سخت درد کمتری مشاهده خواهد شد.تیم مراقبتی شما میتواند برنامه ی ورزشی حرفه ای را تدارک ببیند که به شما کمک کند تا به آرامی مسافتی را که در پیاده روی بدون درد طی میکنید و فعالیت های کلیتان را افزایش دهید.

– سطح کلسترول خونتان را بدانید و آن را کنترل کنید.

اگر سطح کلسترول خونتان در سطح متعادلی نیست پزشک به شما داروهای متعادل کننده سطح کلسترول را تجویز خواهد کرد. برنامه ی غذایی که در ان از غذاهای کم چرب، بخصوص سبزیجات، میوه ها،غلات و حبوبات نیز میتوانند در کاهش میزان کلسترول و در تعادل بودن سطح آن کمک کننده باشند. ورزش بهمراه رژیم غذایی سالم میتوانند در کاهش فشار خون و تنظیم سطح کلسترول خون که هر دو عوامل دخیل در ایجاد آترواسکلروز هستند، موثر میباشند.

– از داروهای خاص پرهیز کنید.

از داروهای منقبض کننده رگها استفاده نکنید. داروهای عفونت سینوسی و سرماخوردگی که بدون تجویز فروخته میشوند حاوی پزودوفدرین هستند که بعنوان منقبض کننده عروق شناخته میشوند. در مورد سایر داروها که نتایج مشابهی دارند ازطریق پزشکتان مطلع شوید.

– از ایجاد جراحت روی پاها اجتناب کنید.

کاهش جریان خون سبب افزایش عوارض ناشی از جراحات میشود. از کفش های مناسب استفاده کنید تا از بروز صدمه در هنگام ورزش یا انجام فعالیت هایی که احتمال بروز صدمات را افزایش میدهند، جلوگیری کنند.

– در هنگام خواب پاهایتان را پایینتراز قلب قرار دهید.

این امر سبب میشود تا جریان خون در پاهای شما بهترشود برای اینکه جریان و گردش خون در پاها بهبود یابد بهتر است بالش خود را ۴ تا۶ اینچ بالاتر از سایر قسمت های بدن تنظیم کنید.

-داروهای جایگزین برای درمان درد پا

هیچ داروی جایگزینی که برای درمان درد پا وجود ندارد.

برخی از درمانها نتایج ترکیبی داشتند که مفید بودنشان در برخی مطالعات ثابت شده است اما بعدها در سایر افراد نتایج مورد انتظار حاصل نشد. این درمانها شامل موارد زیرهستند: درخت ژینکگو Ginkgo، پروپیونیل ال کارنی تین.

از سایر درمانها میتوان ال آرژنین را نام برد که برای تسکین علائم این عارضه بکار میروند.ویتامین E و اسیدچرب امگا ۳ نیز بعنوان درمان درد پا پبشنهاد شده اند اما در طی مطالعات بالینی نشان داده شد که این موارد نقشی در کاهش و تسکین علائم ندارند.

-کنار آمدن با بیماری و آشنایی با گروههای حمایت کننده

اگر فرد بداند که بیماری او در اثر گرفتگی رگهایش میباشد ممکن است دچار ترس و استرس شود. اگر در مورد علت ایجاد گرفتگی رگ، فرد موارد لازم را آموزش ببیند بهتر میتواند شرایط خود را درک کرده و خود را کنترل کند حتی بهتر میتواند تشخیص دهد که چه مراحلی برای کاهش درد نیاز دارد.

اغلب افراد مبتلا تصور دارند ارتباط با افرادیکه شرایط آنها را تجربه کرده اند برایشان مفید خواهد بود. گروههای حمایتی به فرد مبتلا پندهای لازم، تشویق ها و حتی همراهانی برای ورزش به او پیشنهاد میکنند. از پزشک خود درباره وجود چنین گروههای حمایتی در منطقه ی زندگیتان پرس و جو کنید.

دکتر محمد حسین نجفی متخصص فشار خون و قلب و عروق و متخصص عروق پا در تهران