ضخیم شدن دیواره ی قلب یا کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM) نوعی بیماری ژنتیکی است که در اثر تغییر یا جهش یک یا چند ژن رخ می دهد. این بیماری غالباً موروثی بوده و در اعضای یک خانواده دیده می شود. فرزند یک فرد مبتلا به بیماری ضخیم شدن دیواره قلب، درصد بیشتر از سایرین در خطر ابتلا به این بیماری ژنتیکی قرار دارد. حدود یک نفر از هر 500 بریتانیایی به این بیماری مبتلا هستند. بیشتر مبتلایان به HCM هیچ علائمی ندارند، یا علائم و عوارض بسیار کمی را تجربه کرده و می توانند یک زندگی عادی داشته باشند.
درمان قطعی ضخیم شدن دیواره قلب
تاثیر ضخیم شدن دیواره یا HCM روی قلب
اگر به بیماری ضخیم شدن دیواره قلب مبتلا هستید، دیواره ی عضلانی قلب شما (میوکارد) ضخیم تر شده و ماهیچه ی قلب شما سفت می شود. این امر پمپاژ خون و خون رسانی به اندام های بدن را دشوار خواهد کرد. اینکه عضله قلب شما چقدر ضخیم می شود و چه میزان از ماهیچه ی شما تحت تأثیر HCM قرار می گیرد، به شرایط خود شما بستگی دارد. HCM روی افراد مختلف، شدت عوارض متفاوتی از خود نشان می دهد. تقریباً در تمامی موارد ابتلا به بیماری ژنتیکی HCM بطن چپ (محفظه ی پمپاژ خون اصلی قلب) درگیر می شود. سپتوم (دیواره ی عضلانی بین سمت راست و چپ قلب) نیز ممکن است تحت تأثیر این بیماری قرار بگیرد.
علائم ضخیم شدن دیواره قلب چیست؟
علائم رایج تر HCM شامل موارد زیر می باشد:
- درد در قفسه ی سینه
- سر گیجه و غش
- تپش قلب
- تنگی نفس
بیشتر مبتلایان به بیماری کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک یا HCM هیچ علائمی را تجربه نکرده و بیماری آنها در طول زندگیشان شدت نمی گیرد (استیبل می ماند). البته، برخی از بیماران ممکن است علائمی را تجربه کنند. زیرا ماهیچه ی قلب این افراد به مرور زمان ضخیم تر و سفت تر شده و در نتیجه، عمل پمپاژ خون از قلب سخت تر خواهد شد. بروز و شدت علائم شما به مواردی مثل نواحی عضلانی قلب که تحت تأثیر HCM قرار می گیرند و میزان ضخیم شدگی یا سفت شدگی عضلانی بستگی دارد.
عوارض جانبی احتمالی ناشی از HCM چیست؟
ضربان قلب نامنظم یا آریتمی، مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا بلوک قلبی می تواند در نتیجه ی ابتلا به بیماری ضخیم شدن دیواره قلب اتفاق بی افتد. همچنین، در برخی موارد مبتلایان به HCM ممکن است اندوکاردیت را تجربه کنند. اندوکاردیت نوعی عفونت در ناحیه داخلی دیواره ی قلب است. در موارد نادر، احتمال بروز ناهنجاری های ریتم قلب با خطر جانی بالا (مثل ایست قلبی و مرگ ناگهانی) برای بیماران HCM وجود دارد. به همین دلیل برای تشخيص به موقع HCM باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
اما نگران نباشید درمان قطعی آریتمی قلبی با مراجعه به متخصص قلب و عروق امکان پذیر است.
تشخیص بیماری ضخیم شدن قلب
رایج ترین آزمایش های تشخیصی برای HCM عبارت اند از:
- نوار قلب یا ECG: فعالیت الکتریکی قلب شما را ثبت می کند.
- اکوکاردیوگرافی یا تست اکو: یک آزمایش تصویر برداری است که ساختار قلب و عمل پمپاژ خون توسط آن را نشان می دهد.
- تست ورزش: در این آزمایش زمانی که روی تردمیل یا دوچرخه ی ثابت فعالیت دارید، تست نوار قلب از شما گرفته می شود تا کیفیت و عملکرد قلب حین فعالیت مورد بررسی قرار گیرد.
- عکس برداری MRI: در این تست، عکس هایی با جزئیات بالا از قلب شما تهیه می شود.
همانطور که پیش از این گفتیم، HCM غالباً یک بیماری قلبی ارثی می باشد. به این معنا که فرزندان والدین مبتلا به HCM ممکن است به این بیماری ژنتیکی مبتلا شوند. اگر پزشک شما HCM را تشخیص داد، ممکن است برای پیدا کردن ژن معیوب یک آزمایش ژنتیک نیز برای شما تجویز شود. پزشک متخصص شما در صورت یافتن ژن معیوب ممکن است یک جلسه معاینه و صحبت با خانواده ی شما (والدین، برادر و خواهر و فرزندان) نیز تنظیم کند تا احتمال ابتلای این افراد به مشکل ضخیم شدگی دیواره ی قلب یا HCM در اثر همان ژن را مورد بررسی قرار دهد.اگر یکی از بستگان درجه یک شما مبتلا به کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک است، توصیه می شود که حتماً برای معاینه، مشاوره و تجویز تست ژنتیک به یک کلینیک تخصصی بیماری های قلبی مراجعه کنید.
HCM چگونه درمان می شود؟
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای ضخیم شدن دیواره قلب وجود ندارد؛ اما درمان هایی برای کمک به کنترل علائم ناشی از کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک و پیشگیری از عوارض جانبی احتمالی آن در دسترس می باشد. درمان های ارائه شده در هر مورد با توجه به تأثیر HCM روی قلب بیمار و علائم فرد، متفاوت است.
روش های درمانی HCM شامل موارد زیر می شود:
- دارو ها: برای کاهش میزان فعالیت قلب، کنترل فشار خون، کنترل ضربان قلب نامنظم و علائم دیگر.
- ضربان ساز: برای کنترل ضربان قلب.
- آی سی دی: اگر در معرض خطر ریتم غیرطبیعی قلب با خطر جانی بالا قرار دارید ممکن است ICD برایتان تجویز شود.
ابتلا به HCM چه تأثیری روی من می گذارد؟
یکی از انواع کاردیومیوپاتی کاریومیوپاتی هیپرتروفیک است که، بسیاری از مبتلایان به این کاردیومیوپاتی هیچ علائم آزار دهنده ای ندارند (یا علائم خفیف و کمی را تجربه می کنند). افرادی که دچار علائم هستند نیز با کنترل علائم بیماری از طریق درمان های ذکر شده کیفیت زندگی بالایی دارند. البته، علائم برخی از افراد با گذر زمان شدت می گیرد. در صورت شدت گرفتن علائم، حتماً این موضوع را با پزشک عمومی یا متخصص خود در میان بگذارید.
افراد مبتلا به HCM ممکن است نیاز به اعمال چند تغییر کوچک در سبک زندگی خود داشته باشند؛ از جمله ی این تغییرات می توان به پرهیز از ورزش های رقابتی و سنگین اشاره کرد. اما مطمئن باشید برای ادامه ی فعالیت های عادی و کار کردن مشکلی برای شما پیش نخواهد آمد. البته، شاید نیاز باشد که از انجام مشاغل سنگین جسمی که شامل فعالیت های طاقت فرسا هستند نیز دوری کنید.
