آیا پایین بودن پلاکت خون خطرناک است؟

پایین بودن پلاکت ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد، اما این اتفاق اغلب در بیماران سرطانی (به دلیل پرتو درمانی یا شیمی درمانی) رخ می دهد. پلاکت خون پایین که بیشتر تحت عنوان ترومبوسیتوپنی شناخته می شود، باعث اختلال در توانایی بدن برای تشکیل لخته خون می شود. 

زیرا پلاکت ها در لخته شدن خون نقش مهمی دارند. برخی از علل احتمالی دیگر ترومبوسیتوپنی عبارتند از مصرف برخی داروها و یا آسیب شدیدی که باعث از دست دادن خون می شود. خطرات ناشی از کاهش پلاکت خون می تواند شامل موارد زیر باشد:

1- خونریزی داخلی

مغز و دستگاه گوارش، دو محل شایع خونریزی داخلی ناشی از سطوح پایین پلاکت خون هستند. برای تشخیص این خونریزی‌ ها لازم است آزمایشات تشخیصی انجام شود. اما ممکن است قبل از اینکه نتیجه آزمایشات مشخص شود، خونریزی پیشرفت کند و منجر به عوارض جدی شود. 

مدفوع تیره و قیری رنگ، نشان دهنده وجود خون در مجرای روده است. اما انجام آزمایش مدفوع برای تشخیص قطعی لازم است. سردرد ناگهانی و شدید، حالت تهوع و استفراغ نیز می تواند نشان دهنده خونریزی مغزی باشد. 

با این حال، انجام  MRIیا CT اسکن برای تایید آن لازم است. این شرایط در صورت درمان نشدن، ممکن است باعث آریتمی قلبی (ضربان قلب نامنظم) شوند.

2- جوش های پوستی

با کاهش سطح پلاکت خون، تعداد پتشی ها (لکه های کوچک مسطح و قرمز رنگ) بر روی پوست افزایش می یابد. همچنین ممکن است قرنیه‌ چشم ها قرمز و برافروخته شود و احتمال ایجاد تاول ‌های خونی (به‌ خصوص در دهان) افزایش یابد. 

با افت سطح پلاکت ها، خون دماغ شدن و خونریزی از لثه ها نیز ممکن است به طور مکرر رخ دهد. در صورت خونریزی از بینی که بیش از 10 دقیقه طول بکشد و یا خونریزی از لثه حتما به پزشک مراجعه کنید. درمان علائم اولیه ترومبوسیتوپنی، می تواند از بروز عوارض جدی تر آن جلوگیری کند.

3- تامپوناد قلبی

در صورتی که کاهش سطح پلاکت ها به دلیل مصرف داروهای رقیق کننده خون (مانند هپارین) رخ دهد، تامپوناد قلبی ممکن است ایجاد شود. از آنجایی که مصرف هپارین باعث رقیق شدن خون و کاهش پلاکت ها می شود، تجمع مایعات در پوشش اطراف قلب رخ می دهد. 

زیرا عضله قلب قابلیت پمپاژ خود را از دست می دهد. تجمع مایع در اطراف قلب، به قلب و حفره های آن فشار وارد می کند. علائم تامپوناد قلبی می تواند شامل درد قفسه سینه، مشکلات تنفسی، اضطراب و گیجی باشد.

4- طولانی شدن زمان خونریزی

در صورت بروز جراحت یا بریدگی، پلاکت ها خونریزی را متوقف می کنند. وقتی تعداد پلاکت های خون پایین باشد، خونریزی ناشی از جراحت های کوچک (مانند بریدگی با کاغذ) که باید در لحظه متوقف شود، ممکن است چند دقیقه طول بکشد. 

اگر پایین بودن پلاکت خون درمان نشود، بریدگی و جراحت ‌های بزرگ ‌تر و آسیب‌زاتر می‌ توانند حتی منجر به مرگ شوند. در صورتی که سطح پلاکت ها خیلی پایین باشد، پزشک ممکن است تزریق پلاکت را درخواست بدهد.