قلب ضعیف یعنی چه؟ اگر به پزشک مراجعه کردید و به شما گفت که قلب ضعیفی دارید یعنی قلب شما صد در صدر کار نمیکند ممکن است کارایی قلب شما تا چهل درصد هم برسد میزان کارایی قلب با ازمایش هایی که می دهید مشخص می شود. قلب ضعیف در واقع همان نارسایی قلبی است. اگر قلب ضعیفی دارید، بهتر است علائم این بیماری را بشناسید، و برای پزشک خود شرح دهید تا پزشک بهترین درمان را برای شما تجویز کند.
مهم‌ترین علائم ناشی از نارسایی قلبی را می‌توان در سه دسته اصلی قرار داد:
- علائم ناشی از تجمع مایع
- علائم ناشی از اختلال ریتم قلب
- علائم ناشی از کاهش قدرت پمپ قلبی
در ادامه بیشتر راجع به هرکدام از این علائم بیماری قلب ضعیف صحبت خواهیم کرد.
علائم قلب ضعیف
تجمع مایع و احتقان ریه
متاسفانه تجمع مایع و احتقان ریه در افراد مبتلا به نارسایی قلبی شایع است و مهم‌ترین دلیل ایجاد علائم در نارسایی قلبی است. در نارسایی قلبی ، پمپ قلب نسبت به حالت طبیعی ضعیف‌تر عمل می‌کند. بدن برای این که ضعیف شدن پمپ قلب را جبران کند آب و نمک را در خود نگه می‌دارد. تجمع سدیم و آب ممکن است در ابتدا عملکرد قلبی را بهبود بخشد ولی در نهایت این تجمع بیشتر و بیشتر می شود و باعث بروز بیماری های دیگری می شود.
افزایش وزن در نارسایی قلبی
نمک و آب ممکن است باعث افزایش سریع و قابل توجه وزن شود. به همین دلیل است که پزشکان به بیماران مبتلا به نارسایی قلبی توصیه می‌کنند وزن خود را هر روز اندازه‌گیری کنند. افزایش وزن در اثر تجمع سریع آب اضافی می‌تواند نشانه مهمی از خارج شدن نارسایی قلبی از کنترل باشد که نیاز به تنظیم آن از طریق دارو یا رژیم غذایی دارد.
ادم یا تورم در نارسایی قلبی
ادم یا تورم یکی از علائم شایع نارسایی قلبی است. آب اضافه معمولا در اندام‌های تحتانی و قوزک پا جمع می‌شود. چنین ورمی ممکن است بسیار شدید و ناراحت‌کننده باشد. به علاوه ممکن است در افرادی که نارسایی قلب راست دارند آسیت (تجمع مایع در شکم) دیده شود. این مشکل معمولا با مشکلات دیگری مثل اختلال عملکرد کبد و اختلالات شدید گوارشی همراه است.
احتقان ریه
در نارسایی قلبییا قلب ضعیف داشتن، تجمع آب و نمک در بدن باعث افزایش فشار در حفرات قلب می‌شود. این فشار باعث تجمع مایع و پس زدن آن به ریه‌ها می‌شود که نتیجه‌ای جز احتقان ریه ندارد. به دلیل شیوع بالای احتقان قلب، معمولا به نارسایی قلبی، نارسایی احتقانی قلب می‌گویند. احتقان ریه باعث سخت شدن تنفس می‌شود.
تنگی نفس فعالیتی
در بیمار مبتلا به نارسایی قلبی، هم عملکرد قلبی و هم وضعیت تجمع مایع در بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرد. با وقوع چنین تغییراتی، میزان فعالیت مورد نیاز برای ایجاد تنگی نفس فرق می‌کند. پس افراد مبتلا به نارسایی قلبی باید به میزان فعالیتی که می‌توانند انجام دهند توجه کنند. توجه داشته باشید که تنگی نفس معمولا همراه با سرفه خشک است که خود می‌تواند نشانه وخیم‌تر شدن احتقان ریوی باشد.
ارتوپنه (تنگی نفس در حالت خوابیده)
این علامت بسته به شدت نارسایی قلبی ممکن است شدت و ضعف داشته باشد. یکی از علائم شایع که نشان می‌دهد احتقان قلب در حال بدتر شدن نیاز به بالش بیشتر برای خوابیدن است.
تنگی نفس گهگاهی شبانه (پی‌ان‌دی)
این مشکل هم یکی دیگر از علائم معمول نارسایی قلبی است. افراد مبتلا به آن به طور ناگهانی از خواب می‌پرند و احساس تنگی نفس شدید دارند.
ادم و تورم ریوی حاد
ادم ریوی حاد(علائم ادم ریه) در اثر احتقان سریع و ناگهانی ریه ایجاد می‌شود و باعث تنگی‌نفس و سرفه شدید در بیمار می‌شود. ادم ریوی یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود. در افراد مبتلا به نارسایی قلبی مزمن، این مشکل معمولا به دلیل تغییر ناگهانی در وضعیت قلب ایجاد می‌شود و گاهی ممکن است این مشکل به خاطر مصرف ناگهانی نمک بالا ایجاد شود.
کاهش عملکرد پمپ قلبی
مهم‌ترین کار قلب، پمپاژ خون به اندام‌های بدن است. در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی این عملکرد پمپاژ قلبی دست‌کم تا حدی کاهش پیدا می‌کند. در اغلب موارد علائم کاهش عملکرد پمپ قلبی به نسبت در مراحل نهایی نارسایی قلبی مشخص می‌شود که در این زمان عضله قلب به شدت دچار ضعف شده است. چنین افرادی با چنین علائمی، معمولا به نسبت زودتر از دیگران دچار مرگ می‌شوند.
اختلالات ریتم قلب
نارسایی قلبی به طور معمول منجر به اختلالاتی در ریتم قلبی به ویژه فیبریلاسیون دهلیزی (AF)، پی‌ای‌سی و پی‌وی‌سی. این اختلالات ریتم ایجاد علائمی از قبیل زیر می‌کنند:
- احساس تپش قلب
- سنکوپ و از دستدادن هوشیاری
- احساس سبکی سر
دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق در تهران
