قلب شما یک ماشین شگفت انگیز است به طوریکه اگر از آناتومی قلب خود مانند انواع رگ های قلب، دریچه ها و حفرات را بشناسید، قطعا شگفت زده خواهید شد. اما قلب انسان چند رگ اصلی دارد؟

آیا تا به حال فیلم وال ای از پیکسیر را مشاهده کرده اید؟ در این فیلم تمام روبات ها یک وظیفه یا هدف دارند، که باید آن را بی وقفه و بدون اشتباه انجام دهند، زیرا این بخش مهمی از برنامه ریزی آن ها است.

قلب خود را با این ویژگی ها در نظر بگیرید: قلب شما یک وظیفه دارد، و آن پمپ کردن خون میباشد. درست است. دیگر اندام های بدن بیش از یک وظیفه دارند، اما قلب فقط یک وظیفه دارد و تک بعدی است.اگر قلب در انجام آن اشتباه کند، همه چیز خراب میشود.

قلب شما یک ماشین طبیعی است که به شما اجازه می دهد با حداکثر توان خود کار کنید. حال به آناتومی اجزای مختلف قلب مانند توضیح دقیق رگ های قلب نگاهی می اندازیم.

پمپ کردن خون از قلب به خارج از آن در یک مدار بسته عروقی در بدن میتواند یک امر پیچیده باشد در صورتی که بدون بی نظمی است. عروق بزرگ قلب عبور خون به شریان و از ورید ها را فراهم میکنند. در کل چهار عروق بزرگ وجود دارد (متناظر با تعداد حفرات و دریچه های قلبی) که با آنها آشنا خواهید شد.

انواع رگ های قلب

✅ آئورت

 بزرگترین شریان در بدن است. خون را از بطن چپ و از طریق دریچه ی آئورتی دریافت میکند، و به شاخه های کاروتید مشترک چپ، ساب کلاوین چپ و تنه ی براکیوسفالیک تقسیم میشود.

✅ تنه ی پولموناری

شریانی که گرش خون ریوی را از طریق حمل خون بدون اکسیژن از بطن راست به ریه برای تبادل گاز ها پشتیبانی میکند. تنه ی پولموناری و شاخه های آن تنها شریان هایی در بدن هستند که خون بدون اکسیژن را حمل میکنند.

✅ ورید اجوف فوقانی

وریدی که خون بدون اکسیژن را از نیمه ی فوقانی بدن جمع آوری میکند و آن خون توسط دهلیز راست پذیرفته میشود.

✅ ورید اجوف تحتانی

وریدی که خون بدون اکسیژن را از نیمه ی تحتانی بدن جمع آوری میکند و آن خون توسط دهلیز راست پذیرفته میشود.

عروق کرونری قلب

قلب نه تنها خون را به تمام بدن میرساند، بلکه به خودش نیز خون رسانی میکند. عروق کروناری خون را برای بافت قلب فراهم میکنند، شریان کروناری خون را به بافت قلب می رساند و ورید کروناری خون بدون اکسیژن را از بافت قلب گرفته و به دهلیز راست منتقل میکند.

انفارکتوس میوکارد قلب، یا حمله ی قلبی، زمانی اتفاق می افتد که جریان خون قلبی که توسط شریان کروناری فراهم میشود، مسدود گردد (معمولا در اثر ساخته شدن پلاک). اگر بافت اکسیژن دار نتواند یه بافت برسد، بافت می میرد، قلب ضعیف میشود و اسکار به جای می گذارد.

اگر شریان مسدود شود، ممکن است لازم به انجام جراحی بای پس کروناری شود، جراحی ای که در آن قطعه ای از عروق سالم برای ایجاد یک راه جدید استفاده میشود و یک راه جدید به جای عروق مسدود شده از عروق جدید ایجاد میشود که به خون اکسیژن دار اجازه ی جریان پیدا کردن می دهد.

سیستم هدایتی قلب در اناتومی قلب

آیا تا به حال از این که قلب شما بدون وقفه و بدون اشتباه می تپد شگفت زده شده اید؟ باید از سیتسم هدایتی قلب سپاس گذار باشیم. سیستم هدایتی قلب یکی سیستمی است که توسط سیستم عصبی خودمختار مدیریت میشود، این سیستم با رها کردن ایمپالس های الکتریکی باعث انقباض عضلات قلبی یا تپش قلب میشود. هر انقباض خون را از طریق دستگاه عروقی به سمت بیرون از رگ های قلب پمپ می کند.

سیستم هدایتی قلب از تعدادی گره و باندل های فیبری تشکیل شده است، و هر ایمپالس الکتریکی از یک راه منتقل میشود. گره سینوسی دهلیزی جایی است که ایمالس ها شروع میشوند و بعد از آن به سمت گره دهلیزی بطنی (جایی که توقف میکنند) حرکت میکنند، بعد از آن نیز به باندل هیس می روند. بین دو گره سینوسی دهلیزی و سینوسی بطنی، دهلیز منقبض میشود و خون را به درون بطن ها پمپ میکند. در طی باندل هیس، ایمپالس از طریف هر باندل به دو بطن حرکت میکند، بعد از آن به فیبر های پورکنج منتقل میشود. بین شاخه های باندل و فیبر های پورکنج، بطن منقبض ها میشوند و خون را از قلب به بیرون پمپ میکنند.

برای تکمیل چرخه ی هر ایمپالس الکتریکی حدود ۰٫۲۲ ثانیه طول میکشد. به طور میانگین، قلب حدود ۱۰۰٫۰۰۰ بار در روز میتپد. به طور متوسط در طول زندگی یک انسان قلب او بیش از ۲٫۵ میلیارد بار میتپد! الان متوجه می شوید که چرا به آن یک ماشین شگفت انگیز می گوییم و چرا رگ های قلب بسیار مکانسیم عجیب و جالبی دارند.

دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و فوق تخصص آنژیوگرافی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.