واریس در دوران بارداری بصورت پف کردن پاها نمود پیدا می کند و احتمال ترکیدن رگ های نزدیک سطح پوست را دارد. این ترکیدن چهره ی آبی یا بنفشی دارد که گاها شکل پر پیچ و تاب از رگها به احتمال زیاد در پاها پدیدار می شود. واریس در دوارن بارداری می تواند در دستگاه تناسلی مادر و سایر قسمت های بدن نیز دیده شود. پوست اطراف رگ های واریسی ممکن است حالت خارش، گزگز کردن، یا احساس سوزش داشته باشد. احتمالا در اواخر روز، علائم تشدید می شوند؛ بویژه زمانیکه زیاد سر پا بایستید. رگ های واریسی یک بخش شایع و معمولاً بی ضرر بارداری برای برخی از زنان است. آنها زمانی اتفاق می‌افتند که رحم به ورید بزرگی که خون را از پاها و ساق‌های شما به قلب برمی‌گرداند فشار وارد میکند.
درمان خانگی واریس پا در بارداری
۵ درمان خانگی و راحت واریس برای بارداری شامل:
- در حدی که میتوانید و پزشک شما اجازه میدهد در بارداری ورزش کنید.
- از کفش های پاشنه بلند استفاده نکنید. سعی کنید از کتونی یا کفش های بدون پاشنه و راحت استفاده کنید.
- اگر در ناحیه ساق پا درد دارید میتوانید از جوراب های فشاری یا همان جوراب واریس استفاده کنید.
- بعد از ایستادن های طولانی مدت دراز بکشید و سعی کنید پاهای خود را بالاتر از سطح بدن نگهدارید.
- مصرف نمک خود را به شدت کنترل کنید و سعی کنید آب زیادی بنوشید.
علت واریس در دوران بارداری
اغلب زنان متوجه میشوند که در طول بارداری علائمشان تشدید می شود و بیماریشان در حال گسترش است. با بزرگ شدن رحم فشار روی رگ بزرگ سمت راست افزایش می یابد ( بزرگ سیاهرگ زیرین)، که سبب افزایش فشار در رگ های پا می شود. سیاهرگ ها، رگهای خونی هستند که خون را از دورترین نقاط بدن به قلب میفرستند، بنابراین سیاهرگ های پا در خلاف جهت گرانش زمین عمل می کنند. در زمان بارداری مقدار خون بدنتان افزیش می یابد در واقع بار اضافی بر سیاهرگ های بدن وارد می شود. میزان پروژسترون نیز افزایش می یابد که سبب می شود دیواره ی رگ ها درحالت ریلکس باشند.
اگر این عارضه در سایر افراد خانواده وجود داشته است، به احتمال زیادتری شما را درگیر می کند. در زنان به احتمال بیشتری نسبت به مردان این شرایط بوجود خواهد آمد. همچنین بارداری های پیاپی و پیری نیز سبب تشدید این عارضه می شوند. اضافه وزن داشتن، بارداری دوقلو یا چند قلو و سرپا بودن برای مدت طولانی احتمال بروز این عارضه را افزایش می دهد. خوشبختانه بعداز تولد کودک، واریس رو به بهبودی می گذارد ولی اگر چنین چیزی رخ نداد، راه های متنوعی برای درمان واریس پا وجود دارد.
علایم واریس در دوران بارداری
فرد مبتلا احتمالا متوجه رگ های کوچک در نزدیک سطح پوست، بخصوص درناحیه ی مچ پا، ساق پا یا صورت می شود که به این ها سیاهرگ های عنکبوتی می گویند؛ زیرا بصورت تار عنکبوت یا انشعاب دار از مرکز به بیرون می باشند ( اگرچه گاهی اوقات شبیه شاخه های درختان هستند و گاهی بصورت خط های باریک جدا و بدون الگوی مشخصی دیده می شوند). این عارضه ناراحتی خاصی ایجاد نمی کند و معمولا بعداز زایمان بهبود می بابد.
عوارض واریس در دوران بارداری
واریس در دوران بارداری می تواند دردناک یا خارش داشته باشد و شاید ظاهر نا زیبایی ایجاد کند؛ اما عموما در کوتاه مدت بدون درد بوده و بنابراین درمان در صورت نیاز می تواند تا بعد از زایمان به تاخیر بیفتد.
خطرات واریس در دوران بارداری
درصد کمی از افراد مبتلا به واریس در دوارن بارداری دچار عارضه ی لخته ی خون در نزدیکی رگ های سطحی می شوند؛ شرایطی که ترومبوز رگ های سطحی نام دارد. زمانیکه این نوع از لخته بزرگتر شود، سیاهرگ سفت و طناب مانند خواهد شد. محل مورد نظر نیز قرمز، دردناک، گرم، ضعیف و شکننده خواهد شد. این لخته ها مشکل جدی نیستند اما در صورت بروز، این مسئله را با پزشک خود درمیان بگذارید. گاهی محل لخته عفونت می کند و فرد در این حالت دچار تب و سرماخوردگی خفیف خواهد شد. حتی ممکن است به درمان سریع با آنتی بیوتیک ها نیز نیاز باشد. ترمبوز سطحی رگ را با شرایط خطرناک ترومبوز عمیق سیاهرگی (DVT) اشتباه نگیرید،عکس لخته خون در بارداری با DVT یکی نیست.
DVTشرایطیست که در آن لخته ها در سیاهرگ های عمیق بخصوص در پاها بزرگتر می شوند. بارداری احتمال ایجاد DVT را چه فرد واریس داشته باشد، چه نداشته باشد، افزایش می دهد؛ اما مشکل رایجی نیست. شانس ابتلا به این عارضه در دوران بارداری یا هفته های بعد از آن تقریبا ۱ در۱۰۰۰ می باشد( زنانیکه ناهنجاری های انعقاد خون دارند یا مدت طولانی استراحت کرده اند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند). افراد با این عارضه یا علائمی ندارند و یا بطور ناگهانی تورم دردناک در پاها، مچ پا و ران را حس خواهند کرد. اگر هرکدام از این علائم به سراغتان آمد فورا به متخصص واریس پا مراجعه کنید.
اگر برای وجود لخته مشکوک باشید، ارزیابی سونوگرافی ویژه ای برای بررسی ناحیه ی مورد نظر انجام دهید. اگر لخته ای وجود داشته باشد نیاز به بستری شدن و درمان دارویی برای رقیق سازی خون خواهید داشت.اگر لخته ها را بدون درمان رها کنید، به سایر قسمت های بدن از جمله ریه ها حرکت کرده و شرایط سختی بنام آمبولی ریه ایجاد خواهد کرد که از علائمش می توان به نفس های کوتاه و دردناک، سرفه و گاهی سرفه های خونی، سرگیجه و افزایش ضربان قلب اشاره کرد. بیشتر بیماران همیشه میپرسند که آیا آمبولی ریه درمان قطعی دارد برای درمان میتوانید ازقویترین باز کننده عروق پا استفاده کنید
گرفتگی عضلات پا در بارداری
گرفتگی عضلات پا در حاملگی شامل دردهایی است که ناگهانی و شدید بوده و معمولا در ماهیچه های پشت ساق پا، کف پا و بخصوص شب هنگام رایج ترند.دلیل ایجاد گرفتگی عضلات مشخص نمی باشد ولی گمان می رود که دلیل ایجاد آن در زنان باردار، وزن اضافی باشد که فرد متحمل می شود و این وزن اضافی سبب فشار و کشیدگی عضلات خواهد شد.
درمان گرفتگی عضلات پا در حاملگی
ورزش سبک ومنظم، بخصوص ورزش های ناحیه ی پا و مچ پا سبب بهبود گردش خون و جلوگیری از بروز گرفتگی عضلات خواهد شد. ورزش های زیر که مخصوص پا است را انجام دهید:
- ۳۰ مرتبه حرکت خم شدن و کشیدگی پا را به سمت بالا و پایین انجام دهید.
- ۸بار پا را به یک سمت و۸ بار به سمت دیگر بچرخانید.
- این حرکات را با پای دیگری نیز انجام دهید.
- برای تسکین گرفتگی عضلات انگشتان پایتان را محکم به سمت مچ بکشید یا ماهیچه ی پا را خوب مالش دهید.
علت ورم دست در بارداری
مچ، پا و دست ها در زمان بارداری اندکی متورم می شوند و دلیلش این امر می باشد که بدن فرد بیشتر از قبل مایعات دارد. در اواخر روز و بخصوص اگر فرد زیاد سر پا بوده باشد، این مایعات تمایل به جمع شدن در پایین ترین نواحی بدن دارند. تورم ملایم برای کودک و مادر مضر نمی باشد فقط ایجاد ناراحتی کرده مثلا سبب می شود کفش های فرد برایش تنگ باشند. راهکارهایی برای جلوگیری از ورم انگشتان دست و یا ورم پا در بارداری وجود دارد که برای تسکین ناراحتی ناشی از این آماس نیز موثرند. موارد زیر را رعایت کنید:
- اجتناب از ایستادن به مدت طولانی
- پایتان را هرچقدر می توانید بالا نگه دارید. برای مثل وقتی روی مبل دراز کشیده اید یک کوسن زیر پایتان بگذارید.
- کفش های راحت بپوشید و از کمربندهای تنگ و یا هر چیزی که ممکن است درصورت تورم فشاری ایجاد کند، استفاده نکنید.
اگر ورم صورت در بارداری ،پا یا دستهایتان ناگهانی و بیشتر از حدی بود که قبلا تجربه کرده اید، ممکن است به دارو درمانی نیاز داشته باشید. این مورد حتی می تواند نشانه ای از پره کلمپسی ( فشار خون بالای ناشی از بارداری ) باشد. اگر چنین اتفاقی برای شما رخ داد فورا با ماما، پزشک تماس بگیرید. برای احتیاط، درمان اورژانسی فشار خون بالا در بارداری را بدانید. در صورت وقوع این رخداد شما حتما باید تحت بررسی های بیش تر قرار بگیرید زیرا این شرایط میتواند برای شما و کودکتان خطر ساز باشد.
دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق
برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.
