لخته شدن خون در پا یا همان لخته وریدی که به نام ترومبوز سیاهرگی عمقی یا DVT شناخته می شود یکی از مشکلات وریدهای پا می باشد.

لخته شدن خون در پا نشانه چیست؟

‎DVT‏ نوعی بیماری است که در اثر لخته شدن خون در پاها به وجود آمده و جریان خون در رگ ‏های آسیب دیده را کند می کند. اغلب بیماران به دلیل ورم پا ناشی از لخته خون به دکتر واریس یا اورژانس بیمارستان مراجعه می نمایند. در نگاه اول علت لخته شدن خون در پا ممکن است مصرف قرص های ضد بارداری طی چند روز قبل یا شاید مسافرت طولانی هوایی یا ماشینی بیمار باشد.

گاهی بیماران پس از جراحی و یا سرطان نیز دچار لخته شدن خون در پا یا لخته وریدی می شوند. نکته مهم در بیماران مبتلا به لخته وریدی با ورم پا یک طرفه آنست که هر چه سریعتر به متخصص واریس پا مراجعه نمایند.

نشانه های وجود لخته خون در پا

۱- قرمزی پا

تغییر رنگ خفیف در پوست ناحیه لخته خون یکی از نخستین نشانه های ایجاد لخته خون در پا است. در صورت مشاهده وصله های قرمز رنگ پوست در پاهای خود، باید این مساله را با پزشک متخصص واریس در میان بگذارید.

۲- تورم پا

تورم دردناک ممکن است در محل لخته خون شکل بگیرد، مخصوصا اگر لخته در ناحیه قوزک یا ساق پا باشد. این نوع تورم ناشی از لخته خون به روش های درمانی مانند استفاده از کمپرس های گرم یا سرد واکنشی نشان نمی دهد.

۳- افزایش ضربان قلب

با بزرگ شدن اندازه لخته خون ، بدن تلاش خود را برای از بین بردن لخته بیشتر می کند که نتیجه آن افزایش ضربان قلب است. افزایش ضربان قلب می تواند موجب نشانه های روانی از جمله اضطراب و هراس شود.

۴- سیاهرگ های متورم (خون مردگی در ساق پا)

گاهی اوقات، یک لخته خون سرسخت خود را از طریق تورم در سیاهرگ های سطحی نشان خواهد داد. اگر چنین پدیده ای را در دیگر قسمت های بدن مشاهده نکردید، حتما باید توجه ویژه ای به این نشانه داشته باشید.

تشخیص لخته خون در پا

پزشک متخصص واریس اغلب برای تشخیص لخته شدن خون در پا یا لخته وریدی ،از سونوگرافی داپلر برای بررسی ورید پای متورم استفاده می کند.

عکس لخته خون

لخته شدن خون در ریه

بیمار دچار لخته پا در اولین اقدام از حرکت روی پای مبتلا به لخته وریدی و دچار ورم اجتناب نمایید؛ زیرا خطر حرکت لخته شدن خون در پا و شانس وارد شدن آن به ریه در بیماران دچار لخته وریدهای عمقی چندین برابر می شود. این در واقع همان چیزی است که آمبولی ریوی و یا لخته ریوی نامیده می شود و تهدید کننده حیات است.

لخته شدن خون در پا چه خطراتی دارد؟

در صورت عدم درمان لخته وریدی یا همان ترومبوز سیاهرگی عمقی ( DVT ) خطرات بالقوه لخته شدن خون در پا عبارتند از: گسترش لخته، رها شدن لخته و ورود به ریه، مشکلات پس از لخته مانند احساس خستگی و سنگینی مداوم پا و ورم پا در اثر لختگی خون و زخم های مزمن روی پا

درمان لخته شدن خون در پا

۱- بستری کردن بیمار مبتلا به لخته وریدی و شروع داروهای تزریقی و همزمان خوراکی وارفارین. در مجموع مصرف وارفارین مشکلات خاص خود را دارد؛ اول اینکه میزان وارفارین در افراد گوناگون متفاوت است. مثلا: ممکن است بیمار دچار لخته خون در پا تنها با مصرف قرص به هدف درمانی برسد ولی بیماری دیگر با مصرف روزانه ١٠ میلی گرم به دوز درمانی لخته وریدی نرسد.

مشکل دیگر وارفارین آنست که در هفته های اول بصورت هفتگی لازم است، بیمار مبتلا به لخته رگ های پا آزمایش دهد تا از تاثیر میزان دارو مطمئن شود. پس از رسیدن به دوز مناسب درمانی، تکرار ماهیانه آزمایش پی تی و ای ان آر لازم می باشد.

۲-به برکت معرفی داروهای جدید امروزه جایگزین مناسبی برای وارفارین بنام ریواروکسابان پیدا شده که برای شروع دارو نیاز به بستری بیمار دچار لخته شدن خون در پا یا همان بیماری لخته وریدی نیست. حتی لازم نیست طی دوره درمان آزمایش خاصی از بیمار گرفته شود.

در بیمارانی با لخته شدن خون در پا که بنا به دلایلی از قبل وارفارین مصرف می کنند نیز می توان به راحتی ریواروکسیبان را جایگزین نمود تا نیاز نباشد ماهیانه پی تی و ای ان آر آن ها بررسی شود.

حتی در بیمارانی که ریواروکسابان مصرف می کننند، آماده سازی ایشان برای جراحی نیز نسبت به مصرف وارفارین ساده تر است و فقط یک روز قطع دارو کافی است؛ در حالیکه وارفارین حدود پنج روز باید کنار گذاشته شود.

بیمارانی که برای آریتمی قلبی و یا بدلیل آمبولی ریوی یا سابقه لخته شدن خون در پا مکرر تحت درمان با وارفارین هستند، می توانند با متخصص قلب و عروق جهت تغییر دارو به این داروی جدید مشورت نمایند.

داروی از بین بردن لخته خون

برند اصلی داروی درمان لخته خون، زالرتو با قیمت بیش از هشت هزار تومان برای هر قرص است. اما برند ایرانی داروی درمان لخته خون قرص زالربان از شرکت عبیدی است که قیمتی مشابه با اکسابین دارد.

برای رقیق شدن خون در پا چه بخوریم؟

با افزایش سن به یک رژیم غذایی سالم اتکا کنید و وزن خود را کنترل کنید. کنترل فشار خون و نگهداری یک سیستم قلبی عروقی سالم بسیار مهم است. غذاهایی که سرشار از ویتامین K ، پتاسیم و منیزیم هستند برای تنظیم جریان خون بسیار مفیدند. سبزیجات برگ سبز، آوکادو، سیب زمینی شیرین و موز سرشار از این مواد مغذی هستند.

با این حال، در نظر داشته باشید که ویتامین K می تواند با داروهای رقیق کننده ی خون تداخل داشته باشد، بنابراین از تداخلات دارویی و غذایی اطمینان حاصل نمایید.

همچنین مطمئن شوید که آب کافی و مایعات دیگر می نوشید. فقط از نوشیدنی های حاوی قند اضافه شده و کافئین بیش از حد اجتناب کنید.

درمان خانگی لخته شدن خون در پا

بهتر است برخی از مواد و مکمل ها ی گیاهی را برای درمان یا پیشگیری از ایجاد لخته در پا و افزایش بهبودی سلامت قلبتان در رژیم غذایی بگنجانید. مواد غذایی، گیاهی و مکمل هایی که می توانند اثرات ضد انعقادی و ضد التهابی طبیعی داشته باشند عبارتند از:

– مواد غذایی با ویتامین E و ویتامین D موجود در میوه ها، سبزیجات، تخم مرغ و انواع خاصی از قارچ ها
– ادویه جات و گیاهانی مثل سیر، زردچوبه، پونه، فلفل و زنجبیل
– شکلات تلخ اصلی
– میوه هایی مانند پاپایا، انواع توت ها و آناناس
– عسل
– سرکه
– چای سبز
– روغن ماهی و اسیدهای چرب امگا ۳

درمان گیاهی لخته ی خون در پا

۱- زنجبیل

زنجبیل نقش شگفت انگیزی در درمان لخته ی خون در پا ایفا می کند. فعالیت ضد پلاکتی آن برای افرادی که از ترومبوز ورید عمقی رنج می برند یک مزیت محسوب می شود. علاوه بر این، در شکستن فیبرین که موجب بیماری می شود موثر است. زنجبیل می تواند گردش خون در عروق را افزایش دهد. می توانید چای ریشه ی زنجبیل را ۳ الی ۴ بار در روز بنوشید، و یا از زنجبیل در وعده های غذاییتان به منظور پیشگیری و درمان لخته ی خون در پا استفاده کنید.

۲- سرکه ی سیب

سرکه ی سیب یک درمان سنتی است که فواید بسیاری در درمان ترومبوز ورید عمقی دارد. سرکه ی سیب می تواند جریان خون را افزایش دهد و گردش خون را بهبود دهد. بنابراین، می تواند لخته شدن، تورم و درد پا را کاهش دهد. ۱ الی ۲ قاشق غذاخوری سرکه ی سیب را در یک لیوان آب حل کنید و دو بار در روز از آن بنوشید.

۳- چای سبز

برخی از انواع چای سبز حاوی کومارین هستند که دارای بوی خوبی است. کومارین هم به عنوان یک عنصر در عطر و هم به عنوان افزودنی های غذایی استفاده می شود . این ترکیب دارای چندین مشتق شیمیایی است که به طور طبیعی و یا سنتز شده در آزمایشگاه یافت می شود. مشتقات کومارین، آنتاگونیست های قوی ویتامین K هستند، به این معنی که اثرات ضد انعقادی خود را با تداخل در نقش ویتامین K در تشکیل لخته می گذارند. آنتاگونیست های ویتامین K برای جلوگیری از لخته های وریدی و شریانی مناسب هستند.

۴- سیر

اگر مطالعه داشته باشید، حتما می دانید که سیر مزایای بسیاری دارد. سه ترکیب موجود در سیر (آدنوزین، سولفید پارافین، و آلیسین) خواص ضد پلاکتی قوی دارند. اما، اگر دارو های ضد انعقاد مصرف می کنید بهتر است مراقب باشید که باعث خونریزی نشود.

۵- فلفل قرمز

فلفل قرمز فشار خون را متعادل و هم چنین از گردش خون در بدن پشتیبانی می کند. کاپاساسین موجود در فلفل قرمز می تواند سطح تری گلیسیرید و کلسترول در خون را کاهش دهد. این ماده می تواند از تجمع پلاکت جلوگیری کند و در نتیجه به حل شدن فیبرین در بدن که در شکل گیری لخته ی خون بسیار مهم است کمک کند. فلفل قرمز همچنین می تواند سیستم عصبی مرکزی را تحریک کند و عملکرد قلب را بهبود بخشد.

چند نمونه از لخته خون و زخم پا

۱-مرد ۳۷ ساله که در ۲۶ سالگی به دنبال تصادف دچار لخته شده است. ادامه توضیح در عکس

۲-زن ۳۵ ساله که ۳ سال قبل در موقع انجام ورزش تنیس مشکل تاندون در مچ پا پیدا کرده است. ادامه توضیح در عکس

۳-زن ۴۳ ساله که ۷ سال قبل پس از سفر هوایی لندن به باکو دچار لخته عمقی شده است. ادامه توضیح در عکس

فیلم لخته شدن خون در پا یا لخته وریدی

نویسنده دکتر محمد حسین نجفی فوق تخصص آنژیوپلاستی در تهران
اینترونشنالیست