دکتر محمد حسین نجفی

پریکاردیت همان تورم و سوزش غشای کیسه مانند نازک اطراف قلب شماست. پریکاردیت اغلب باعث درد قفسه سینه و گاهی اوقات دیگرعلایم دیگر میشود.

پریکاردیت چیست؟

درد شدید قفسه سینه همراه با پریکاردیت زمانی رخ می دهد که لایه های پریکارد تحریک مخالف، با یکدیگر ساییده شوند. التهاب پرده قلب معمولا به طور ناگهانی شروع می شود اما زمان زیادی طول نمیکشد (حاد). هنگامی که علائم به تریج بیشتر یا باقی بمانند، پریکاردیت مزمن در نظر گرفته میشود.

التهاب پرده قلب در بیشتر موارد خفیف هستند و معمولا خود به خود بهبود می یابند. درمان برای موارد خیلی شدید ممکن است شامل داروها و به ندرت عمل جراحی شود. تشخیص زود هنگام و درمان ممکن است به کاهش خطر ابتلا به عوارض دراز مدت کمک کند.

f1-large

علائم  پریکاردیت

– پریکاردیت حاد معمولا کمتر از چند هفته طول می کشد. التهاب پرده قلب عود کننده مزمن دو نوع هستند، از جمله نوع پی در پی که در عرض شش هفته از پایان گرفتن درمان پزشکی برای یک دوره حاد رخ می دهد، و نوع متناوب که پس از شش هفته رخ می دهد.

– اگر شما پریکاردیت حاد دارید، شایع ترین علامت آن درد قفسه سینه، بصورت چاقوی تیزی که به قفسه سینه پشت جناغ و یا به سمت چپ قفسه سینه شما فرو می رود. با این حال، برخی از افراد با پریکاردیت حاد درد قفسه سینه خود را به عنوان، درد یا فشار خفیف مانندآن، واز شدت متفاوت توصیف می کنند.

– درد ناشی از التهاب پرده قلب  حاد ممکن است به شانه چپ و گردن شما بکشد. این درد اغلب هنگام سرفه، دراز کشیدن یا تنفس عمیق شدت می یابد. نشستن و خم شدن به جلو اغلب می تواند درد را تسکین دهد. 

در این زمان، ممکن است تشخیص درد پریکاردیت از دردی که با حمله قلبی رخ می دهد دشوار گردد.

– پریکاردیت مزمن که معمولا با التهاب مزمن همراه شده و ممکن است درنتیجه مایع اطراف قلب (افیوژن پریکارد) باشد. شایع ترین علامت پریکاردیت مزمن درد قفسه سینه است.

بسته به نوع، علائم و نشانه ها ممکن است برخی یا همه موارد زیر را شامل شود که عبارتند از:

– درد قفسه سینه تیز، سوراخ کننده بیشتر در مرکز و یا سمت چپ قفسه سینه

– تنگی نفس در هنگام خم شدن

– تپش قلب

– تب خفیف

– یک حس کلی از ضعف، خستگی و یا حس بیماری

– سرفه کردن

– ورم شکم یا ساق پا

علائم التهاب دور قلب

زمان مراجعه به پزشک

اگر شما دچار علایم جدید از درد قفسه سینه شدید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. بسیاری از علائم پریکاردیت شبیه به دیگر شرایط قلبی و ریوی هستند. هر چه زودتر ارزیابی شوید، زودتر شما می توانید تشخیص و درمان مناسب دریافت کنید. 

به عنوان مثال، اگر چه علت درد قفسه سینه حاد ممکن است پریکاردیت باشد، علت اصلی می تواند یک حمله قلبی یا یک لخته خون از ریه ها (آمبولی ریوی) بوده باشد.

علل  التهاب پرده قلب چیست؟

تحت شرایط عادی، کیسه پریکارد دو لایه است که قلب شما را احاطه کرده است و شامل مقدار کمی از مایع روان کننده میباشد. در پریکاردیت، کیسه ملتهب شده و اصطکاک ناشی از کیسه ملتهب منجر به درد قفسه سینه میشود.

تعیین علت التهاب پرده قلب اغلب دشوار است. در اغلب موارد، پزشکان هم قادر به تعیین علت (ایدیوپاتیک) نیستند و یا به عفونت ویروسی شک میکنند.

پریکاردیت همچنین می تواند در مدت کوتاهی پس از یک حمله قلبی اصلی گسترش یابد، با توجه به سوزش اساسی عضله قلب آسیب دیده است. علاوه بر این، یک شکل با تاخیر پریکاردیت ممکن است هفته ها پس از حمله قلبی یا عمل جراحی قلب رخ دهد. 

این التهاب دور قلب با تاخیر به عنوان سندرم درسلر شناخته شده است. 

سایر علل عبارتند از:

– اختلالات التهابی سیستمیک. این ممکن است شامل لوپوس و آرتریت روماتوئید شود.

– تروما ( ضربه ). آسیب به قلب یا قفسه سینه شما ممکن است به عنوان نتیجه یک تصادف با موتورسیکلت یا وسایل دیگر رخ دهد.

– سایر اختلالات سلامت. این ها ممکن است شامل نارسایی کلیه، ایدز، سل و سرطان شود.

– برخی از داروها. برخی از داروها می تواند باعث پریکاردیت شود، اگر چه این غیر معمول است.

علت پریکاردیت پیست؟

عوارض پریکاردیت

عوارض ممکن است شامل:

– پریکاردیت انقباضی

اگر چه غیر معمول است، برخی از مردم با پریکاردیت، به ویژه کسانی با التهاب طولانی مدت و عود مزمن، می تواند ضخامت دائمی، زخم و انقباض پریکارد را گسترش دهد.

در این افراد، پریکارد بسیاری از قابلیت ارتجاعی خود را از دست می دهد و شبیه به یک مورد سفت،محکم در اطراف قلب میباشد، که قلب را از کار درست نگه می دارد. این وضعیت پریکاردیت انقباضی نامیده می شود و اغلب به تورم شدید پاها و شکم، و همچنین تنگی نفس منجر می شود.

– تامپوناد قلبی

هنگامی که مایع جمع آوری شده در پریکارد بیش از حد شود، یک وضعیت خطرناک به نام تامپوناد میتواند توسعه یابد.

مایع اضافی بر قلب فشار می آورد و اجازه پرشدن درست را به آن نمیدهد. این بدان معناست که خون کمتر قلب را ترک میکند، که باعث افت چشمگیر در فشار خون میشود. تامپوناد قلبی اگر به سرعت درمان نشود می تواند کشنده باشد.

عوارض التهاب پرده قلب

انواع پریکاردیت

پریکاردیت می تواند به طور ناگهانی ایجاد شده و مدت کوتاه تری طول بکشد (حاد) و یا ادامه پیدا کند و برای مدت طولانی باقی بماند (مزمن).

انواع التهاب پرده دور قلب

تشخیص پریکاردیت چگونه است؟

پزشک ابتدا در مورد سابقه پزشکی، علائم شما، زمان شروع علائم و اینکه چه چیزی این علائم را بدتر می کند، از شما سوالاتی می پرسد. سپس یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. 

التهاب پریکارد می تواند باعث افزایش مایع بین دو لایه بافت کیسه و در نتیجه افیوژن (ورود مایع به درون حفره) شود. پزشک برای بررسی علائم ناشی از تجمع مایعات اضافی، با گوشی پزشکی به صدای قلب و ریه ها گوش می دهد. 

ممکن است نوعی صدای خش خش شنیده شود که اصطلاحا به آن فریکشن راب می گویند. این صدا زمانی تولید می شود که پریکارد به لایه بیرونی قلب ساییده می شود.

برخی از آزمایشات دیگری که برای تشخیص پریکاردیت استفاده می شوند عبارتند از:

تشخیص پریکاردیت

چه درمان هایی برای بیماران مبتلا به التهاب دور قلب وجود دارد؟

۱- درمان دارویی پریکاردیت

درمان پریکاردیت حاد می تواند شامل استفاده از داروهای ضد درد و ضد التهاب (مانند ایبوپروفن و آسپرین) باشد. بسته به علت پریکاردیت، ممکن است استفاده از داروهای آنتی بیوتیک یا داروهای ضد قارچ نیز لازم باشد.

اگر علائم شما شدید است، بیشتر از ۲ هفته طول می کشد، یا برطرف می شود و مجددا عود می کند، پزشک ممکن است یک داروی ضد التهابی به نام کلشی سین (colchicine) را نیز تجویز کند. 

این دارو می تواند به کنترل التهاب کمک نموده و تا هفته ها یا حتی ماه ها از عود مجدد پریکاردیت جلوگیری کند. با این حال، این دارو برای برخی افراد (مانند افرادی که بیماری کبدی یا کلیوی دارند) قابل استفاده نیست.

اگر نیاز به مصرف دوزهای بالای ایبوپروفن دارید، پزشک ممکن است داروهای دیگری را نیز برای کاهش علائم گوارشی شما تجویز کند. 

همچنین اگر دوزهای زیادی از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) را مصرف می‌ کنید، برای بررسی تغییر عملکرد کلیه ها و کبد خود، باید به طور مکرر چکاپ انجام دهید.

اگر پریکاردیت مزمن یا عود کننده دارید، ممکن است لازم باشد به مدت چند سال از داروهای NSAID یا کلشی سین استفاده کنید (حتی اگر احساس بهبودی داشته باشید). استفاده از داروهای دیورتیک (ادرار آور) معمولا می تواند به دفع مایعات اضافی ناشی از پریکاردیت کمک کند. 

اگر ریتم ضربان قلب شما دچار مشکلاتی شده است، حتما با پزشک خود در مورد درمان آن صحبت کنید. همچنین پزشک ممکن است در مورد درمان با داروهای استروئیدی و یا سایر داروها مانند آزاتیوپرین، ایمونوگلوبولین های انسانی تزریقی ، آناکینرا و… با شما صحبت کند.

درمان دارویی پریکاردیت

۲- درمان های غیر دارویی

بیشتر اوقات، داروها تنها درمان مورد نیاز برای بیماران مبتلا به پریکاردیت هستند. اما، اگر مایعات جمع شده در پریکارد، به قلب فشار وارد کنند، ممکن است از روشی به نام پریکاردیوسنتز استفاده شود. 

در این روش پزشک از یک لوله بلند و باریک به نام کاتتر برای تخلیه مایعات اضافی درون پریکارد استفاده می کند. کاتتر و یک سوزن استریل، با استفاده از اکوکاردیوگرافی، به سمت پریکارد هدایت می شوند. 

اگر مایع جمع شده، با سوزن قابل تخلیه نباشد، یک عمل جراحی به نام pericardial window انجام می شود.

در افراد مبتلا به پریکاردیت فشرده کننده، ممکن است نیاز باشد که بخشی از پریکارد برداشته شود. این عمل پریکاردکتومی نامیده می شود.

برای درمان بیماران مبتلا به پریکاردیت عود کننده، معمولا از عمل جراحی  استفاده نمی شود. اما در صورتی که درمان های دیگر موفقیت آمیز نباشند، متخصص قلب ممکن است در مورد انجام جراحی با شما صحبت کند.

درمان غیر دارویی التهاب پرده قلب

پیشگیری از التهاب دور قلب

هیچ روش خاصی برای پیشگیری از ابتلا به پریکاردیت وجود ندارد. با این حال، انجام برخی اقدامات برای پیشگیری از عفونت، ممکن است به کاهش خطر ابتلا به پریکاردیت نیز کمک کند. برای مثال:

۱- از تماس با افراد مبتلا به بیماری های ویروسی یا آنفولانزا، خودداری کنید. اگر علائم عفونت ویروسی دارید، سعی کنید از تماس با دیگران خودداری کنید.

۲- بهداشت فردی را رعایت کنید. شستن دستها به طور مکرر، می تواند به جلوگیری از انتشار بیماری ها کمک کند.

۳- واکسن های توصیه شده را دریافت کنید و در مورد این واکسن‌ ها (از جمله واکسن ‌های کووید-۱۹، سرخجه و آنفولانزا) و همچنین بیماری ‌هایی که می‌ توانند باعث میوکاردیت شوند، مطالعه کنید. واکسن های کووید-۱۹ به ندرت می توانند باعث پریکاردیت (التهاب پوشش خارجی اطراف قلب) و میوکاردیت (التهاب عضله قلب) شوند (به خصوص در مردان ۱۲ تا ۱۷ ساله). می توانید در مورد فواید و خطرات واکسن ها با پزشک خود صحبت کنید.

دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی در تهران

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.

۳.۶/۵ - (۲۳ امتیاز)
Picture of دکتر محمدحسین نجفی
دکتر محمدحسین نجفی

ایشان متخصص قلب و عروق و فلوشیپ آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی هستند. دیگر تخصص های ایشان شامل: درمان فشار خون، درمان واریس، انجام هولتر مانیتورینگ قلب و غیره می شود.

آیا این مطلب مفید بود؟ به اشتراک بگذارید
dr amir rasooli
از طریق ویزیت آنلاین سوال خود را بپرسید.
میخوای به صورت تلفنی سوالت رو از دکتر بپرسی؟