چرا باید به دنبال راهکاری برای درمان اورژانسی چربی خون بالا باشیم؟ کلسترول بالا، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و حمله قلبی را افزایش می دهد. استفاده از برخی داروها، می تواند به درمان اورژانسی چربی خون بالا کمک کند. اما برخی افراد ترجیح می دهند که برای بهبود چربی خون بالا، ابتدا در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد کنند. و میخواهند بدانند برای کاهش سریع چربی خون چه بخوریم؟، در افرادی که دارو مصرف می کنند نیز، این تغییرات می تواند تاثیر داروها را افزایش دهد. در این مقاله، به تعدادی از این تغییرات سالم و کمک کننده اشاره می کنیم.
پایین آوردن چربی خون سریع
همین ابتدا بهتر است بدانید که هیچ راه فوری و یک روزه ای وجود ندارد که چربی خون شما را به سرعت کاهش دهد، اگر چربی خون شما، بالا باشد مثلا چربی خون ۲۳۰ باشد و از محدود ی سالم خارج باشد پزشک در ابتدا برای شما دارو تجویز میکند و از شما میخواهد که تغییرات مثبتی در لایف استایل و خورد وخوراک روزانه ی خود انجام بدهید. یا حتی ممکن از شما میخواد که روزی نیم ساعت پیاده روی کنید. در ادامه به یکسری از نکاتی که برای درمان چرب خون به آن نیاز دارید را برای شما قید کردیم.
۱- از مواد غذایی سالم و مفید برای قلب استفاه کنید.
با ایجاد چند تغییر در رژیم غذایی خود، می توانید کلسترول بالا و در نتیجه چربی خون بالا را کاهش دهید و سلامت قلب خود را بهبود بخشید. برای مثال:
۱- مصرف چربی های اشباع شده را کاهش دهید.
چربی های اشباع که عمدتا در گوشت قرمز و لبنیات پرچرب یافت می شوند، کلسترول کل (توتال) را افزایش می دهند. کاهش مصرف این چربی ها، می تواند سطح کلسترول LDL (کلسرول بد) را کاهش دهد.
۲- چربی های ترانس را رژیم غذایی خود حذف کنید.
چربی های ترانس که در برچسب های مواد غذایی تحت عنوان “روغن گیاهی نیمه هیدروژنه” ذکر می شوند، اغلب در مارگارین، کیک ها، کلوچه ها، بیسکوئیت و… استفاده می شوند. چربی های ترانس، سطح کلی کلسترول خون را افزایش می دهند. سازمان غذا و دارو (FDA) استفاده از روغن های گیاهی نیمه هیدروژنه در مواد غذایی را ممنوع کرده است.
۳- از مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ استفاده کنید.
اسیدهای چرب امگا ۳، بر کلسترول LDL تاثیری ندارند. اما مصرف آن ها فواید دیگری برای سلامت قلب دارد (از جمله کاهش فشار خون). برخی مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ عبارتند از: ماهی سالمون، ماهی خال مخالی، شاه ماهی، گردو و تخم کتان.
۴- مصرف فیبرهای محلول را افزایش دهید.
فیبر محلول می تواند جذب کلسترول را کاهش دهد. فیبر محلول در مواد غذایی مانند اوت میل (جو دوسر پرک)، لوبیا قرمز، کلم بروکسل، سیب و گلابی یافت می شود.
۵- از پروتئین وی استفاده کنید.
پروتئین وی یکی از اشکال پروتئین است که در محصولات لبنی یافت می شود. این پروتئین می تواند بسیاری از فواید لبنیات را داشته باشد. برخی مطالعات نشان می دهد پروتئین وی که به عنوان نوعی مکمل مصرف می شود، کلسترول LDL، کلسترول توتال و همچنین فشار خون را کاهش می دهد.
۲- چند روز در هفته ورزش کنید و فعالیت بدنی خود را افزایش دهید.
ورزش می تواند به بهبود چربی و کلسترول بالا کمک کند و فعالیت بدنی متعادل، سطح کلسترول HDL (کلسترول خوب) را افزایش می دهد. در صورت موافقت پزشک، ۵ بار در هفته به مدت حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید و یا ۳ بار در هفته، به مدت ۲۰ دقیقه فعالیت هوازی شدید داشته باشید. فعالیت بدنی بیشتر، حتی در بازه های زمانی کوتاه، می تواند به کاهش وزن شما کمک کند. به عنوان مثال می توانید فعالیت های زیر را در نظر بگیرید:
- یک پیاده روی سریع روزانه (در زمان ناهار) داشته باشید.
- برای رفتن به به محل کار خود از دوچرخه استفاده کنید.
- ورزش های مورد علاقه تان را انجام دهید.
برای حفظ انگیزه خود، می توانید یک شریک ورزشی پیدا کنید یا به یک گروه ورزشی بپیوندید.
۳- سیگار را ترک کنید.
ترک سیگار باعث کاهش سطح کلسترول HDL (کلسترول بد) می شود و فواید آن به سرعت ایجاد می شوند. به طوری که در عرض ۲۰ دقیقه بعد از ترک سیگار، فشار خون و ضربان قلب شما بهبود می یابد. سه ماه بعد از ترک سیگار، گردش خون و عملکرد ریه ها شروع به بهبود یافتن می کند و یک سال بعد از ترک سیگار نیز، خطر ابتلا به بیماری های قلبی نصف می شود.
۴- اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کاهش دهید.
حتی چند کیلوگرم اضافه وزن، می تواند باعث بالا رفتن سطح کلسترول خون شود. ایجاد برخی تغییرات کوچک هم می تواند موثر باشد. برای مثال، به جای مصرف نوشیدنی های حاوی قند، آب بنوشید. به جای خوردن تنقلات و هله هوله ها، از پاپ کورن یا چوب شور استفاده کنید (البته باید به کالری آن توجه کنید). اگر میل زیادی به خوردن شیرینی جات دارید، از شیرینی های کم چرب یا بدون چربی استفاده کنید. به دنبال راه هایی برای افزایش فعالیت روزانه خود باشید. برای مثال می توانید به جای آسانسور، از پله ها استفاده کنید و یا در جایی دورتر از محل کار خود پارک کنید. می توانید در زمان استراحت در محل کار خود، کمی پیاده روی کنید. سعی کنید فعالیت های ایستاده (مانند آشپزی کردن، جارو زدن یا باغبانی و…) را افزایش دهید.
۵- از نوشیدن الکل اجتناب کنید.
مصرف نوشیدنی های الکلی، با سطوح بالای کلسترول HDL (کلسترول بد) مرتبط است. اگر الکل می نوشید، از این کار خودداری کنید و یا آن را در حد اعتدال مصرف کنید. نوشیدن بیش از حد الکل می تواند منجر به بیماری ها و مشکلات جدی مانند فشار خون بالا، نارسایی قلبی و سکته مغزی شود.
درمان چربی خون با دارو
اولین خط دفاعی برای مبارزه با کلسترول بالا، ایجاد تغییراتی در سبک زندگی (برای مثال ورزش و رژیم غذایی سالم) است. اگر این تغییرات را در سبک زندگی خود ایجاد کرده اید اما چربی شما همچنان بالاست، پزشک ممکن است استفاده از برخی داروها را به شما توصیه کند. اینکه پزشک چه دارو یا داروهایی را تجویز کند، به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله: عوامل خطر شامل: سن، وضعیت کلی سلامت، عوارض احتمالی داروبرخی از داروهای رایج برای درمان کلسترول بالا عبارتند از:
۱- استاتین ها
استاتین، ماده ای که کبد برای ساخت کلسترول به آن نیاز دارد را مسدود می کند. این امر باعث می شود کبد شما کلسترول را از خون برداشت کند.
داروهای خانواده استاتین شامل آتورواستاتین (Lipitor)، فلوواستاتین (Lescol)، لوواستاتین (Altoprev)، پیتاواستاتین (Livalo)، پراواستاتین (Pravachol)، روزوواستاتین (Crestor) و سیمواستاتین (Zocor) می باشد.
۲- مهارکننده های جذب کلسترول
در روده کوچک، کلسترول از مواد غذایی جذب شده و به جریان خون وارد می شود. داروی ازتیمایب (Zetia) با محدود کردن جذب کلسترول از مواد غذایی، به کاهش کلسترول خون کمک می کند. این دارو را می توان با داروهای استاتین نیز استفاده نمود.
۳- بمپدوئیک اسید (Bempedoic acid)
این داروی جدید، تقریبا مانند استاتین ها عمل می کند. اما احتمال ایجاد دردهای عضلانی در اثر مصرف آن، کمتر از استاتین ها است. استفاده از بمپدوئیک اسید (Nexletol) به همراه حداکثر دوز استاتین، می تواند باعث کاهش چشمگیر سطح کلسترول LDL شود. همچنین، یک قرص ترکیبی حاوی بمپدوئیک اسید و ازتیمایب در داروخانه ها موجود می باشد.
۴- رزین های متصل شونده به اسیدهای صفراوی
کبد برای ساخت اسیدهای صفراوی، از کلسترول استفاده می کند. این اسیدها برای هضم غذا لازم هستند. داروهای کلستیرامین (Prevalite)، کولسولام (Welchol) و کلستیپول (Colestid) با اتصال به اسیدهای صفراوی، به طور غیرمستقیم کلسترول خون را کاهش می دهند.
به این صورت که باعث می شوند کبد برای تولید اسیدهای صفراوی بیشتر، از کلسترول اضافی خون استفاده کند. در نتیجه، سطح کلسترول خون کاهش می یابد.
۵- مهارکننده های PCSK9
این داروها می توانند به کبد کمک کنند تا کلسترول LDL بیشتری جذب کند. به این ترتیب میزان کلسترول موجود در گردش خون کاهش می یابد. داروهای آلیروکوماب (Praluent) و اولوکوماب (Repatha) ممکن است برای افراد زیر تجویز شوند:
- افرادی که نوعی بیماری ژنتیکی دارند (این بیماری باعث می شود که سطح کلسترول LDL بسیار بالا برود)
- افرادی با سابقه بیماری عروق کرونر که نمی توانند استاتین ها یا سایر داروهای کلسترول را تحمل کنند.
داروهای مذکور هر چند هفته یکبار زیر پوست تزریق می شوند و گران هستند.
داروهای مورد استفاده برای افرادی که تری گلیسیرید بالا دارند
اگر علاوه بر کلسترول بالا، تری گلیسیرید بالا هم دارید، پزشک ممکن است داروهای زیر را برای شما تجویز کند:
۶- فیبرات ها
داروهای فنوفیبرات (Tricor, Fenoglide و…) و جم فیبروزیل (Lopid) تولید کلسترول VLDL (لیپوپروتئین با چگالی بسیار پایین) در کبد را کاهش می دهند. این داروها سرعت برداشت تری گلیسیرید از خون را نیز افزایش می دهند. کلسترول VLDL، بیشتر حاوی تری گلیسیرید است. استفاده از فیبرات ها به همراه استاتین، می تواند خطر بروز عوارض جانبی استاتین را افزایش دهد.
۷- نیاسین
نیاسین توانایی کبد برای تولید کلسترول LDL و VLDL را محدود می کند، اما فواید بیشتری نسبت به استاتین ها ندارد. نیاسین با آسیب کبدی و سکته مغزی نیز مرتبط است. بنابراین بیشتر پزشکان نیاسین را فقط برای افرادی که نمی توانند استاتین مصرف کنند، تجویز می کنند.
۸- مکمل های اسید چرب امگا ۳
مکمل های امگا ۳ می توانند به کاهش تری گلیسیرید کمک کنند. این مکمل ها، با نسخه یا بدون نسخه در دسترس هستند. اگر می خواهید از مکمل های بدون نسخه استفاده کنید، باید ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. زیرا مکمل های اسید چرب امگا ۳ می توانند بر سایر داروهایی که مصرف می کنید، تاثیر بگذارند.
دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فشار خون
منبع: mayoclinic
