اکوکاردیوگرافی از راه مری (تی‌ای‌ای) یک روش بررسی و تصویربرداری از قلب است. تی‌ای‌ای از امواج صوتی با فرکانس بالا (اولتراسوند) برای تصویربرداری از قلب و رگ‌های منتهی به آن استفاده می‌کند.
در اکوکاردیوگرافی از راه مری برخلاف اکوکاردیوگرافی استاندارد، ابزار فرستنده و گیرنده‌ی امواج اولتراسوند به لوله‌ای باریک متصل می‌شود که از طریق دهان و با گذر از حلق وارد مری می‌شود. از آنجا که مری خیلی به قلب نزدیک است، تصاویر این این روش به خوبی ساختارهای قلب و دریچه‌ها را نشان می‌دهند.
اکوکاردیوگرافی از راه مری چیست؟
اکوکاردیوگرافی از راه مری (تی‌ای‌ای) روشی است که با استفاده از امواج صوتی، تصویری از عضلات و حفرات قلبی، دریچه‌ها و پوشش خارجی قلب (پریکارد) و همین طور رگ‌های خونی متصل به قلب تولید می‌کند.
- پزشک معمولا از تی‌ای‌ای برای دیدن جزئیات بیشتر قلب نسبت به اکوکاردیوگرام استاندارد استفاده می‌کند.
- امواج صوتی ارسال شده به قلب از طریق ابزاری که وارد مری شده تبدیل به تصاویری روی صفحه نمایش می‌شود.
- بعد از انجام تست ممکن است یک یا دو روز، گلودرد خفیف داشته باشید.
چرا اکوکاردیوگرافی از راه مری انجام می‌شود؟
پزشک معمولا از تی‌ای‌ای برای بررسی مشکلات ساختاری و عملکردی قلب استفاده می‌کند. تی‌ای‌ای تصاویر دقیق‌تری نسبت به اکوکاردیوگرام استاندارد از حفرات فوقانی قلب و دریچههای بین حفرات فوقانی و تحتانی قلب می‌دهد.
همچنین پزشک ممکن است از تی‌ای‌ای در مواردی استفاده کند که دیواره قفسه سینه‌ی بیمار ضخیم است، بیمار خیلی چاق است یا در بیمارستان از دستگاه ونتیلاتور برای تنفس استفاده می‌کند.
تصاویر دقیقی تولید شده با اکوکاردیوگرافی از راه مری به پزشک برای دیدن موارد زیر کمک می‌کند:
✅ اندازه‌ی قلب و ضخامت دیواره‌های آن
✅ مناسب بودن یا نبودن میزان پمپاژ خون توسط قلب
✅ وجود بافت غیرطبیعی اطراف دریچههای قلب که می‌تواند حاکی از عفونت با ویروس، باکتری یا قارچ و همین طور سرطان باشد.
✅ این که آیا خون از خلال دریچه‌ها به عقب پس می‌زند (برگشت دریچه) یا این که آیا دریچه‌ها باریک یا بسته شده‌اند (تنگی دریچه)
✅ این که آیا در حفرات قلب به ویژه حفره‌ی فوقانی یا دهلیز، مثلا بعد از حمله‌ی مغزی، لخته‌ی خون وجود دارد یا نه
خطرات اکوکاردیوگرافی از راه مری چیست؟
خطر مختصر تی‌ای‌ای مربوط به وارد کردن لوله از طریق دهان، گذراندن از حلق و وارد کردن آن به مری است. پیش از انجام اکو به شما دارو به عنوان آرامبخش و برای بی‌حس کردن گلو تجویز می‌شود. با این حال ممکن است هنوز حالت عق زدن و استفراغ پیدا کنید.
همچنین ممکن است یک یا دو روز بعد از انجام آزمایش، گلودرد مختصری داشته باشید. در موارد بسیار نادری ممکن است اکوکاردیوگرافی از راه مری باعث خونریزی مری شود.
چه آمادگی‌هایی برای انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری لازم است؟
در این باره از پزشک خود مشورت بگیرید. احتمالا از شما بخواهند از چند روز قبل از تست الکل مصرف نکنید و از 4 تا 6 ساعت پیش از انجام تی‌ای‌ای آب و غذا نخورید. چون برای آرام بودن در طول انجام اکو برای شما آرامبخش تجویز می‌شود، باید کسی شما را بعد از انجام تست تا منزل برساند.
در طول انجام اکوکاردیوگرافی از راه مری چه رخ می‌دهد؟
تی‌ای‌ای توسط پزشکانی که در این زمینه دوره دیده‌اند انجام می‌شود. این کار معمولا در بیمارستان یا کلینیک انجام می‌شود و 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد.
- تکنسین از اسپری برای بی‌حس کردن گلو و کاهش رفلکس عق زدن استفاده می‌کند. سپس روی تخت می‌خوابید.
- پرستار به شما سرم وصل می‌کند و مختصری داروی آرامبخش برایتان تجویز می‌کند.
- سپس تکنسین صفحات کوچک فلزی (الکترود) را روی قفسه سینه شما قرار می‌دهد و الکترودها را با سیم به دستگاهی وصل می‌کند که نوارقلب را ثبت می‌کند تا ضربان قلب شما تحت نظر باشد.
- سپس پزشک، یک لوله‌ی باریک انعطاف‌پذیر را از طریق دهان و از درون گلوی شما رد می‌کند. برای این کار از شما می‌خواهد که لوله را در حین پایین دادن قورت بدهید.
- دستگاهی که به انتهای لوله متصل می‌شود امواج صوتی را به قلب می‌فرستد و اکوی امواج را که برمی‌گردد جمع‌آوری می‌کند. همین امواج برگشتی تبدیل به تصاویر روی صفحه نمایش می‌شوند. این بخش از تست 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد.
- وقتی گرفتن عکس‌ها به پایان رسید، لوله، سرم و الکترودها همگی برداشته می‌شود و پرستار، شما را تا زمانی که کاملا هوشیار شوید تحت نظر دارد. معمولا بلافاصله بعد از این می‌توان بلند شد، لباس پوشید و کلینیک یا بیمارستان را ترک کرد.
بعد از اکوکاردیوگرافی از راه مری
ممکن است گلوی شما مدتی بی‌حس باشد. در این مدت چیزی نخورید و ننوشید تا احساس بی‌حسی گلو از بین برود چرا که ممکن است آن چه می‌خورید وارد مسیر تنفستان شود.
ممکن است بلافاصله بعد از تست کمی مشکل در بله داشته باشید اما این مشکا ظرف چند ساعت برطرف می‌شود.
- وجود گلودرد برای یک یا دو روز بعد از تست شایع است.
- به دلیل آرامبخشی که در زمان انجام اکو دریافت کرده‌اید حداقل یک یا دو روز الکل مصرف نکنید.
◼ در چه صورت باید نگران باشم؟
اگر گلودرد شما برطرف نشد یا بدتر شد با پزشک خود تماس بگیرید.
دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی
