ورزش و ورزیدگی، سلامتی بدن را تامین میکند. کسی از اهمیت ورزش برای سلامتی بی خبر نیست. پس چه در شرایط سلامتی و چه در وضعیت بیماری ما موظفیم به بدن خود رسیدگی کنیم. برای کسانی که بیماری قلبی دارند، ورزش و تمرین مداوم بسیار ضروری است. فعالیت فیزیکی می‌تواند ماهیچه قلب را قوی کند و باعث تنظیم فشار و سطح کلسترول خون شود. در این مقاله ورزش های خوب و مفید برای بیماران قلبی را بررسی میکنیم.
ورزش برای بیماران قلبی
ورزش، ماهیچه قلب را تقویت میکند و باعث می‌شود بدون اینکه در قفسه سینه‌تان احساس درد داشته باشید یا علائم دیگری را تجربه کنید، راحت به فعالیت بپردازید. قبلاً افراد بر این باور بودند که ورزش شدید برای کسانی که در معرض ابتلا به بیماری قلبی هستند خطرناک است اما شواهد اخیر نشان داده که هرچه تمرین‌های ورزشی شدیدتر باشند، برای قلب فایده بیشتری دارند. گاهی یک ورزش پر جنب‌وجوش ۱۵ دقیقه‌ای (هرچند که کوتاه است)، به اندازه یک جلسه کامل دوی ماراتون برای قلب مفید است.
طبق تحقیقاتی که در مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (درآتلانتا) انجام شده، از بین هر ۱۴۵ بیمار دیابتی، سالانه یک نفر در اثر بیماری قلبی و عروقی جان می‌سپارد ولی اگر این افراد متقاعد شوند که حداقل دو ساعت در هفته پیاده‌روی کنند، می‌توان از این مرگ‌ومیر جلوگیری کرد. به گفته دکتر بیونگیل چوی، پزشک و استاد قلب‌وعروق در دانشگاه پزشکی ویسکانسین، ورزش باعث می‌شود رگ‌های خونی بزرگ‌تر شده و خون آزادانه‌تر در آن حرکت کند.
تاثیر پیاده روی بر قلب
کسانی که در هفته حدود ۵ کیلومتر پیاده‌روی می‌کنند، تا ۱۰ درصد از خطرات ناشی از بیماری‌های قلبی‌شان کاهش می‌یابد. حتی راه رفتن، بازی گلف و زدن چمن‌های حیاط خانه هم جزو ورزش‌های ملایمی به حساب می‌آیند که برای قلب مفیدند. بعضی از مطالعات نشان داده‌اند ورزش متداوم ( ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در روز) قند خون و فشار را پایین می‌آورد، سطح کلسترول خوب بدن را افزایش می‌دهد و می‌تواند پروتئین‌هایی را که باعث انعقاد خون می‌شوند، کمتر کند.
در یکی از مطالعاتی که در آلمان انجام شده به نتیجه رسیده‌اند کسانی که در طول زندگی‌شان مرتب ورزش می‌کنند، نسبت به افراد بی‌تحرک ۶۰ درصد کمتر احتمال دارد به بیماری‌های قلبی مبتلا شوند.حتی کسانی که بعد از چهل سالگی شروع به فعالیت فیزیکی می‌کنند، نسبت به کسانی که هیچوقت در زندگی‌شان فعالیتی نداشته‌اند، ۵۵ درصد کمتر احتمال دارد به بیماری قلبی دچار شوند.
ورزش های مفید برای قلب
ورزش‌های هوازی برای مدتی طولانی شش‌ها و قلبتان را به کار می‌گیرند. وقتی ورزش هوازی یا ایروبیک انجام می‌دهید، قلبتان راحت‌تر از اکسیژن استفاده میکند و جریان خون در بدنتان بیشتر می‌شود. بهتر است هر بار که ورزش می‌کنید نسبت به دفعه قبل فعالیتتان را کمی بیشتر کنید. مراقب باشید که شدت ورزش از حد توانتان بیشتر نشود. ابتدا از فعالیت‌های هوازی ملایم مانند پیاده‌روی، شنا، دوی آهسته یا دوچرخه‌سواری شروع کنید و این کار را هفته‌ای سه یا چهار بار انجام دهید. از انجام بیش از حد تمرینات کشش عضلات اجتناب کنید.
حرکات کششی مناسب برای بیماران قلبی
همیشه قبل از ورزش بدنتان را گرم کنید و برای پنج دقیقه حرکت‌های کششی انجام دهید تا ماهیچه‌ها و قلبتان کمی آماده شوند. بعد از اتمام ورزش هم باید بدن را سرد کنید. برای سرد کردن کافی است همان حرکات کششی اولیه را با سرعت کمتری انجام دهید. حتماً بین ورزش به خودتان استراحت دهید تا بیش از حد خسته نشوید. اگر احساس خستگی کردید یا علائمی مانند قلب‌درد داشتید، ورزش را متوقف کنید. همچنین باید هنگام ورزش لباس‌های راحتی بپوشید.
ورزش‌های استقامتی (تمرین با وزنه) هم می‌توانند به تقویت ماهیچه‌ها و بهتر کار کرد آن‌ها کمک کنند. این ورزش باعث می‌شود انجام فعالیت‌های روزانه برایتان آسان‌تر شود و فایده زیادی برای شما دارند. البته باید به یاد داشته باشید که این نوع تمرین‌ها به اندازه ورزش‌های هوازی به قلب کمک نمی‌کنند. قبل از شروع این فعالیت‌ها، ابتدا تمرین‌های استقامتی‌تان را با پزشک چک کنید. در ابتدا با تمرین‌های آسان شروع کنید و وزنه‌های خیلی سنگین بلند نکنید. وقتی بیماری قلبی داشته باشید، ورزش‌های ملایم نسبت به ورش‌های سنگین برایتان مناسب تر هستند.
ورزش در فصل گرما برای بیماران قلبی
در فصل گرم، هنگام صبح و بعدازظهر ورزش کنید و حواستان باشد بیش از حد لباس نپوشید. حتی می‌توانید برای پیاده‌روی به مراکز سرپوشیده و مجتمع‌های تجاری بروید تا گرما اذیتتان نکند. در فصل‌های سرد سال، هنگام ورزش بینی و دهانتان را بپوشانید و نگذارید هوای سرد بخورد. اگر بیرون از خانه خیلی سرد بود یا برف می‌آمد، باز هم می‌توانید به مراکز سرپوشیده بروید و آنجا پیاده‌روی کنید. از پزشک خود بپرسید تا مطمئن شوید راه رفتن در دمای زیر صفر برایتان ضرری نداشته باشد.
شاید لازم باشد برای این کار با یک مربی یا درمانگر فیزیکی مشورت کنید و از او بخواهید نحوه صحیح انجام تمرین‌ها را به شما نشان دهد. حواستان باشد که هنگام انجام ورزش‌های وزنه‌ای باید به‌صورت منظم نفس بکشید و بین تمرین‌ها استراحت داشته باشید. همچنین بین تمرین‌های بالاتنه و پایین‌تنه تعادل ایجاد کنید و تمرینات مربوط به یک را پشت سر هم انجام ندهید. کسانی که مبتلا به بیماری قلبی هستند، احتمال دارد واجد شرایط برنامه توانبخشی قلب باشند. به همین خاطر بهتر است با پزشکتان در این باره مشورت کنید و بپرسید برای این کار به چه کسی باید مراجعه کنید.
عوارض ورزش برای بیماران قلبی
اگر ورزش بیش از حد به قلبتان فشار بیاورد، علائمی از جمله موارد زیر را تجربه می‌کنید:
- سرگیجه یا احساس سبکی در سر
- درد در قفسه سینه
- تپس قلب یا ضربان قلب نامنظم
- کوتاه بودن فاصله نفس‌ها
- حالت تهوع
باید به این علائم توجه زیادی داشته باشید و به محض اینکه متوجه هر یک از آن‌ها شدید ورزش کردن را متوقف کرده و استراحت کنید. همچنین باید بدانید که در صورت بروز هریک از این علائم چطور باید آن‌ها را رفع کنید.
مواردی که نباید نسبت به آن بی تفاوت باشید
- اگر علائمی را در خودتان مشاهده کردید، زمان وقوع آن و حرکاتی که در آن زمان انجام می‌دادید را یادداشت کنید تا بتوانید بعداً آن را با پزشکتان در میان بگذارید. اگر این علائم خیلی شدید بودند یا بعد از توقف ورزش همچنان از بین نرفتند، فوراً با پزشک تماس بگیرید و مسئله را به او بگویید.
- علاوه بر این، بهتر است در جلسه‌های متداومی که با دکتر دارید، او را در جریان ورزش‌های روزانه‌تان بگذارید و توصیه‌های لازم را از او دریافت کنید.
- ضربان قلبتان را در زمان استراحت اندازه‌گیری کنید. همچنین از پزشکتان بپرسید ضربان قلب در حین ورزش باید تا چه حد باشد که خطری شما را تهدید نکند. سپس هنگام ورزش ضربان قلبتان را مرتب چک کنید تا ببینید با آن میزان همخوانی دارد یا خیر؛
- اگر ضربان بیش از حد زیاد بود، کمی از سرعتتان بکاهید. وقتی ورزش را تمام کردید، پس از ده دقیقه دوباره ضربان قلبتان را اندازه‌گیری کنید تا ببینید به حالت عادی برگشته یا نه.
- برای اندازه‌گیری ضربان قلب کافی است نبض داخل مچ (که دقیقاً زیر انگشت شصت قرار گرفته) را لمس کنید؛ انگشت اشاره و انگشت وسط دست راست را روی نبض دست چپتان بگذارید و تعداد دفعاتی که نبض در یک دقیقه می زند را بشمارید.
- هنگام ورزش مقدار زیادی آب بخورید و بین هر تمرین مرتب (یا هر فعالیت پرجنب‌وجوش دیگری که انجام می‌دهید) استراحت کنید.
شما نیز می توانید از طریق قسمت پرسش از دکتر سوالات خود را مطرح نمایید.
برای تعیین وقت بر روی نوبت دهی اینترنتی کلیک کنید.
دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق در تهران و فوق تخصص آنژیوپلاستی
