سندرم حاد عروق کرونر یا بیماری acs واژه ای فراگیر است که در دل خود آنژین و آنفارکتوس میوکارد را گنجانده است. آنفارکتوس حاد میوکارد خود به دو نوع مختلف STEMI و NSTEMI بروز پیدا می کند. علت بروز STEMI در اثر انسداد یکی از عروق اصلی کرونر است. سندرم حاد عروق کرونر از تشکیل پلاک اترواسکلروتیک در عروق کرونر ناشی می شود. شاه علامت اصلی ACS , درد قفسه سینه است. با این وجود ۲۰ درصد افراد بی علامت هستند( silent MI).
تشخیص سندرم حاد عروق کرونر
روش رایج تشخیص سندرم حاد عروق کرونر از طریق الکتروکاردیوگرام صورت می گیرد. روش تشخیصی دیگر، ردیابی آنزیم های حاصل از انفارکتوس میوکارد است.
(منظور تروپونین و کراتین کیناز است که تروپونین برای این تشخیص اختصاصی تر تلقی می شود)
درمان سندرم کرونری حاد
طبق گایدلاین های ACC و AHA اقدامات اولیه شامل
- اکسیژن (چنانچه غلظت اشباع اکسیژن کم تر از ۹۰ درصد باشد)
- نیتروگریسیرن زیرزبانی
- آسپیرین یا پلاویکس
- ملین
- بتا بلاکر
- استاتین
- آنتی کواگولانت
است. درمان سندرم حاد عروق کرونر بر برقراری پرفیوژن قلب استوار است که با استراتژی های مختلفی مثل:
- آنژیوپلاستی
- تجویز داروهای ترومبولیتیک
- آنتی کواگولانت و ضد پلاکتی
???? درمان غیر دارویی شامل PCI و جراحی CABG است.
درمان STEMI و NSTEMI
اهداف درمان در STEMI و NSTEMI شامل مواردی همچون:
۱_ برقراری خون رسانی به شریان مربوطه و کاهش نیاز قلب به اکسیژن
۲_ تسکین علایم بیمار
۳_ در بیمار مبتلا به STEMI می بایست ظرف کم تر از ۳۰ دقیقه پس از پذیرش و تجویز داروی ترومبولیتیک ، خونرسانی به قلب برقرار شده باشد . چنانچه بیمار نیازمند PCI است ، می بایست ظرف ۹۰ دقیقه از بروز علایم اقدام شود.
درمان STEMI
درمان STEMI یک اورژانس پزشکی تلقی می شود:
۱_ تجویز اکسیژن ، نیتروگریسیرن ( زیرزبانی یا وریدی ) ، اسپیرین یا کلپپیدوگرل ( اگر اسپیرین تحمل نشه ، کلپپیدوگرل ) و مورفین
۲_ بسته به این که چقدر از واقعه گذشته باشد ، رویکرد درمان متفاوت است.
حالت اول ، کم تر از ۱۲ ساعت از واقعه گذشته باشد . در صورت عدم دسترسی زودهنگام به مرکز دارای PCI فیبرینولیتیک داده میشود و در این حالت دسته داروهای Thienopyridines تجویز میشود.
چنانچه هدف PCI باشد، ابتدا پلاویکس یا پراسوگرل تجویز می شود و چنانچه که هدف تجویز فیبرینولیتیک باشد، ابتدا فیبرینولیتیک تجویز می شود و سپس پلاویکس ادامه میابد. بهترین اثرات سودمند داروهای فیبرینولیتیک زمانی است که فرد در ریسک خونریزی نباشد و ظرف تا ۳-۲ ساعت از شروع علایم تجویز شود و حداکثر تا ۱۲ ساعت فرصت برای تجویز داروهای فیبرینولیتیک وجود دارد . تجویز داروهای فیبرینولیتیک به بیماران Unstable Angina و NSTEMI توصیه نمی شود.
پس از تجویز فیبرینولیتیک بعد از ۱۲ ساعت یا بعد از چک pt …iNR که باید زیر ۲ باشد، می توان هپارین، انوکساپارین یا فونداپارینوکس را تجویز کرد. چنانچه برای بیمار PCI انجام شده باشد، مهارکننده های گلیکوپروتئین IIb/IIa (در موارد خاص AcUteMI) به همراه با اسپرین و پلاویکس داده می شود. از داروهای فیبرینولیتیک که برای STEMI مورد تجویز قرار می گیرد می توان به Alteplase , reteplas ، tenecteplase و استرپتوکیناز اشاره کرد.
چنانچه بیش از ۱۲ ساعت از واقعه STEMI گذشته باشد آنژیو بر فیبرینولیتیک ارجح تر است.
در این حالت به بیمار پلاویکس و آسپرین تجویز می شود و بعد از انجام آنژیوگرافی، بر اساس جواب آن CABG و یا PCI صورت می گیرد. زمانی بیمار برای PCII بستری است و تا انجام آنژیو زمان زیادی ممکن است طول بکشد هپارین یا انوکساپارین را به همراه پلاویکس و آسپرین میدهند و در بعضی موارد خاص Acute MI در زمان آنژیو مهار کننده های گلیکوپروتئین IIb/IIIa تجویز می کنند.
پس از طی شدن مراحل اولیه برای بیمار STEMI، داروهای زیر برای بیمار در نظر گرفته می شود:
۱_ ACE inhibitors or ARB
۲_ aldosterone antagonists
۳_ beta blockers
۴_ Statin
درمان NSTEMI
مراحل اولیه درمان مشابه STEMI است ( اکسیژن، نیتروگریسیرن زیرزبانی یا وریدی، مورفین، اسپیرین یا پلاویکس، بتابلاکر ، ACE inhibitors و یا ARB). سپس با دو رویکردinvasive و یا conservative درمان پی گرفته می شود.
درمان Invasive( تهاجمی ) درمان انتخابی می باشد و در ۷۲ ساعت اول بهتر است انجام شود. در این حالت درمان با آنتی کواگولانت آغاز می شود (هپارین، enoxaparin ، Bivalirudin و یا fondaparinux ). قبل از شروع آنژیوگرافی حداقل یکی از داروهای کلپپیدوگرل یا پراسوگرل تجویز می شود، سپس آنژیوگرافی صورت می گیرد و در صورت لزوم PCI و یا عمل CABG صورت می گیرد.
رویکرد Conservative در مواردی انجام می شود که ریسک انجام آنژیوگرافی بر سود آن بیشتر باشد و بیمار بیماری های مزمن پیشرفته داشته باشد.
دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوگرافی در تهران
