پزشکان اغلب داروهای رقیق کننده خون را برای کسانی با افزایش خطر بیماری قلبی یا عروق خونی تجویز می کنند. خون رقیق تر می تواند منجر به کاهش خطر ابتلا به لخته شدن خون در شریانها و وریدها شده، که می تواند شانس ابتلا به حمله قلبی را کاهش دهد.

داروهایی مانند آسپرین یا داروهای ضد انعقاد اغلب برای جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می شود. رژیم غذایی غنی از غذاهای مدیترانه ای می تواند به کاهش خطر ابتلا به انسداد سرخرگها کمک کرده، و غذاهای خاصی – از جمله سیر، زنجبیل و زردچوبه – می تواند در رقیق شدن خون و جلوگیری از لخته شدن خون مفید واقع شوند.

– جلوگیری از لخته شدن خون با رژیم غذایی مدیترانه ای

رژیم غذایی مدیترانه ای در ایتالیا، اسپانیا و دیگر کشورها در منطقه مدیترانه سرچشمه گرفته است. این شامل کربوهیدرات کمتر، گوشت کمتر و بیشتر بر پایه غذاهای گیاهی و چربی های اشباع نشده نسبت به رژیم غذایی معمول آمریکایی است. سایت مدلاین MedlinePlus  به رژیم غذایی بر پایه خوردن مقدار زیادی از ماهی، غذاهای دریایی دیگر، غذاهای با فیبر بالا، میوه ها، سبزیجات، آجیل، حبوبات و روغن زیتون، با مقدار کمی از گوشت قرمز، چربی اشباع شده و قند اشاره می کند. این رژیم برای جلوگیری از لخته شدن خون مفید است.

– سیر

سیر در طی قرن ها در تعدادی از برنامه های دارویی استفاده گردیده، که به عنوان یک ضد عفونی کننده و یک درمان برای سرماخوردگی می باشد. یکی از امیدوار کننده ترین نقش های سیر استفاده از آن در پیشگیری از بیماری های قلبی و تصلب شرایین است. سیر ممکن است نه تنها قادر به کاهش سرعت پیشرفت تصلب شرایین باشد، بلکه همچنین ممکن است اثرات مطلوبی بر فشار خون داشته باشد. توانایی سیر در جلوگیری از لخته شدن خون عمل می کند می تواند تا حدی مسئول این اثرات سلامتی بر روی قلب باشد.

– زنجبیل

ریشه زنجبیل در غذاهای آسیایی، هندی و عربی و بعنوان دارو استفاده می شود. دانشگاه مرکز پزشکی مریلند به لیست طولانی از کاربردهای آن اشاره می کند که عبارتند از درمان ناراحتی معده، اسهال، تهوع، ورم مفاصل و بیماری قلبی از جمله آنها هستند. زنجبیل همچنین دارای خواص جلوگیری از لخته شدن خون و رقیق کننده خون ، و نیز اثرات ضد التهابی بوده که به عنوان التهاب ایجاد شده ای که می تواند خون را غلیظ نماید، ممکن است به طور غیر مستقیم به رقیق کردن خون کمک کند و از لخته شدن خون جلوگیری می کند . زنجبیل را می توان در شکل های مختلف از جمله ریشه، عصاره، کپسول تازه یا خشک و چای مصرف کرد.

– زردچوبه

زردچوبه گیاه معطری که معمولا در آشپزی هندی استفاده می شود، همچنین بعنوان دارویی است در طب چینی و آمریکایی و هندی به عنوان یک ضد التهاب با پتانسیل بالقوه برای درمان زخم، بیماری های پوستی و شرایط کبد مورد استفاده قرار می گیرد. مشابه سیر، زردچوبه نیز ممکن است با جلوگیری از تجمع کلسترول بد در رگ های خونی شروع آترواسکلروز را دفع نماید. سایت مدلاین همچنین اشاره می کند که زردچوبه می تواند لخته شدن خون را کاهش دهد، که با توجه به خواص رقیق کننده خون آن است.

تعدادی از مواد غذایی و مکمل ها برای جلوگیری از لخته شدن خون شناخته شده هستند. این مواد عبارتند از مواد غذایی با مقادیر بالایی از مواد آسپرین مانند به نام سالیسیلاتها، اسیدهای چرب امگا ۳، مکمل های ویتامین E، و مواد غذایی با خواص طبیعی آنتی بیوتیک.

توت فرنگی حاوی مقدار بسیار بالای طبیعی از سالیسیلاتها می باشد.

– سالیسیلات ها

یک نوع از رقیق کننده های طبیعی خون زیر واحدهایی از ویتامین K شناخته شده به عنوان سالیسیلاتها هستند که از لخته شدن خون جلوگیری می کنند. یکی از مهمترین و به خوبی شناخته شده ترین این مواد آسپرین ها هستند. برخی از افراد شناخته شده به آسپرین یا سایر سالیسیلات حساس می باشند.

غذاهایی که سالیسیلاتهای بالاتری دارند شامل بسیاری از ادویه جات، میوه ها، میوه ها به خصوص میوه های خشک، آجیل، و همچنین برخی از طعم دهنده و مواد نگهدارنده.

گیاهان و ادویه جات حاوی سالیسیلات ها عبارتند از:

• پودر کاری
• فلفل هندی
• زنجبیل
• پاپریکا
• آویشن
• دارچین
• زعفران
• پونه کوهی
• زردچوبه
• شیرین بیان
• نعناع

میوه های حاوی سالیسیلات ها شامل:

• کشمش
• آلو
• گیلاس
• کران بری
• بلوبری
• انگور
• توت فرنگی
• ماندارینها
• پرتقال ها

دیگر مواد حاوی مقادیر بالای سالیسیلات ها:

• عسل
• سرکه
• سرکه سیب

– ویتامین E

ویتامین E یک آنتاگونیست یا مهار کننده ویتامین K می باشد. برخی از غذاها این روزها با ویتامین E نگه داری شده اند، بنابراین به برچسب مواد غذایی دقت کنید. البته مقدار این ویتامین در غذاهای سرشار از این ویتامین بقدر ضروری بالا نیست.

تعدادی از تحقیقات اثر برخی از موارد را روی رقیق کنندگی خون و جلوگیری از لخته شدن خون بررسی کرده اند که به نظر می رسد بین این موارد و انعقاد خون رابطه ای وجود دارد.

یک از این موارد آهن است هنگامی که افراد دچار کم خونی فقر آهن هستند، تعداد پلاکت آنها معمولا افزایش می یابد که مطالعات موردی نشان دهنده اینست که زمانیکه سطح آهن بالاست، مقدار پلاکت پایین است و برعکس.

ورزش 

بر اساس مطالعات، به نظر می رسد ورزش شدید سطح ویتامین K کاهش می دهد. ویتامین K یک ماده ضروری در فرآیند انعقاد خون به حساب می آید.

جالب توجه است، نتایج مطالعات سال ۲۰۰۳ انجام شده در دانشگاه مرکز علوم بهداشتی کلرادو نشان داد که لخته شدن خون در افراد چاق می تواند با ورزش منظم حل شود.

خطر خونریزی

تمام غذاهای رقیق کننده خون باید با دقت استفاده گردند، چرا که آنها می تواند خطر خونریزی را افزایش دهند. به خصوص اگر شما از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنید، آنها می توانند شما را در معرض افزایش خطر خونریزی قرار دهند. اگر شما آسپرین، و یا رقیق کننده های دیگر خون مانند وارفارین و یا کلوپیدوگرل مصرف می کنید و یا در حال برنامه ریزی برای عمل جراحی هستید، لازم است تا با پزشک خود قبل از اضافه کردن سیر، زردچوبه، زنجبیل و یا هر مواد غذایی دیگر برای جلوگیری از لخته شدن خون به رژیم غذایی تان، صحبت نمایید.

انعقاد خون باید در محدوده مطلوب قرار گیرد. اگر خون به راحتی منعقد شود، لخته شدن می تواند به نوبه خود به شرایط سلامتی نامطلوب مانند حملات قلبی منجر گردد. و یا برعکس اگر خون به اندازه کافی لخته نشود، شرایطی مانند خونریزی از بینی با نام مستعار (خون دماغ و یا اپیستاکسی)، خونریزی، هماچوری (خون در ادرار)، دوره های سنگین قاعدگی در زنان، و حملات خونریزی مغزی ممکن است رخ دهد.

دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوگرافی در تهران

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.