سی تی آنژیوگرافی نوعی تصویر برداری است که در آن می توان عروق تغذیه کننده قلب را مشاهده نمود، بر خلاف عمل آنژیو قلب مرسوم در این روش هیچ کاتتری داخل بدن نشده و با تصویر برداری عروق مشاده می شوند. در این روش از یک ماشین قوی تولید کننده اشعه x استفاده می شود تا تصاویر عروق و قلب را نمایان سازد.
سی تی آنژیوگرافی یک روش غیر تهاجمی بوده و نیازمند بستری پس از آن در بیمارستان نمی باشد. شما هنگام آنژیوگرافی و سی تی آنژیوگرافی تحت تاثیر اشعه x قرار می گیرید ولی میزان اشعه دریافتی در دو روش متفاوت است.
اگر شما بیماری شناخته شده قلبی دارید بهتر است تحت آنژیوگرافی قلب قرار گیرید تا سی تی آنژیوگرافی زیرا در فرآیند آنژیوگرافی در صورت وجود گرفتگی پزشک با اندکی تغییر رویه میتواند گرفتگی رگ را از بین ببرد.
سی تی آنژیوگرافی قلب چگونه است؟
در این روش با استفاده از یک دستگاه اشعه ایکس و تزریق ماده حاجب به داخل ورید محیطی تصویر سازی از عروق تغذیه کننده قلب و یا سایر عروق انجام می گیرد.
چرا سیتی آنژیوگرافی قلب انجام می شود؟
سی تی آنژیوگرافی قلب برای بررسی قلب بخصوص ارزیابی عروق تغذیه کننده قلب، بررسی شدت تنگی و محل تنگی کاربرد دارد. گاهی از سی تی آنژیوگرافی قلب به جای آنژیوگرافی مرسوم استفاده می شود و عروق قلب تحت ارزیابی قرار می گیرند. در افرادی که احتمال بیماری عروق قلب کم یا متوسط است، انجام سی تی آنژیوگرافی قلب نسبت به آنژیوگرافی ارجح است.
در آنژیوگرافی کرونر یک کاتتر یا لوله توخالی از طریق یک شریان (شریان فمورال کشاله ران یا شریان رادیال مچ دست) به داخل آئورت و سپس ابتدای رگ قلب وارد شده و ماده حاجب به داخل عروق تغذیه کننده قلب تزریق می شود. این ماده حاجب توسط اشعه x تصویرسازی شده و نمایی از عروق قلب به وجود می آید. در این روش چنانچه هر نوع گرفتگی شدید داخل عروق قلب مشاهده شود که قابل باز کردن باشد، در همان مرحله با استفاده از ابزاری مانند بالون یا استنت باز خواهد شد ( آنژیوپلاستی ).
در سی تی آنژیوگرافی قلب هیچ کاتتری وارد عروق نشده و ماده حاجب از طریق ورید دست به داخل جریان خون تزریق می شود. حال یک دستگاه اشعه ایکس به کمک این ماده حاجب عروق قلبی را تصویرسازی می نماید اما به جهت اینکه هیچ کاتتری وجود ندارد نمی توان اقدام به باز کردن عروق قلبی نمود و برای باز کردن عروق دچار تنگی یا انسداد نیازمند یک آنژیوگرافی مستقل می باشد.
یک روش مشابه سی تی آنژیوگرافی قلب بررسی کلسیم عروق قلب است. در این روش با استفاده از نوعی خاصی از سی تی میزان کلسیم عروق قلب ارزیابی می شود. هرچه میزان کلسیم عروق بالاتر باشد، شانس وجود بیماری عروق کرونر قلب بیشتر خواهد بود. طی این روند ماده حاجبی داخل عروق تزریق نمی شود.
تفسیر جواب سی تی آنژیوگرافی قلب
خطرات و عوارض سی تی آنژیوگرافی عروق کرونر
در سیتی آنژیوگرافی قلب از اشعه ایکس جهت تشخیص استفاده می شود. پس شما و بدنتان برای چند دقیقه تحت تاثیر اشعه ایکس خواهید بود. میزان اشعه دریافتی بستگی به نوع دستگاهی که از آن استفاده می شود، دارد. بطور متوسط میزان اشعه ای که توسط فرد طی یک سی تی آنژیوگرافی قلب دریافت می شود، معادل یک تا ۵ سال اشعه در زندگی معمول است. شانس ابتلا به سرطان در ازای این مقدار اشعه هنوز کاملا مشخص نمی باشد؛ ولی بسیار اندک است.
به دلیل صدمات بالقوه اشعه برای جنین این روش برای مادران حامله ممنوع است. گاهی برخی بیماران به ماده حاجب آلرژی دارند؛ اگر این چنین هستید پزشک خود را از حساسیت به ماده حاجب آگاه سازید.
آمادگی های لازم سی تی آنژیوگرافی قلب
پزشک شما را جهت آمادگی سی تی آنژیوگرافی آگاه می سازد. از چهار ساعت قبل از انجام سی تی آنژیوگرافی قلب غذا میل نکنید. می توانید مایعات مصرف کنید ولی مواد حاوی کافئین ممنوع است؛ زیرا باعث افزایش ضربان قلب شده که در انجام سی تی آنژیوگرافی قلب اخلال ایجاد می کند. می توانید به راحتی هم قبل و هم بعداز آنژیوگرافی رانندگی نمایید.
روش انجام سی تی آنژیوگرافی قلب
سی تی آنژیوگرافی قلب یا در بخش رادیولوژی بیمارستان و یا در یک مرکز رادیولوژی انجام می گیرد. قبل از انجام سی تی آنژیوگرافی قلب اگر گردنبند دارید آن را تحویل دهید؛ ممکن است به شما لباس بیمار(گان) داده شود. ممکن است برای کاهش تعداد ضربان قلب، قبل انجام سی تی آنژیوگرافی قلب به شما داروی آهسته کننده ضربان قلب داده شود ( بتابلوکر ). اگر حساسیت به بتابلوکر دارید حتما پزشک را نسبت به این موضوع آگاه سازید.
دستگاه های جدید سی تی آنژیوگرافی قلب برای تصویربرداری نیازمند ضربان قلب پایین نیستند؛ ولی با مصرف این داروها وضوح تصاویر بهتر خواهند بود. تکنسین از طریق ورید روی دست مقداری ماده حاجب داخل رگ تزریق می نماید. زمان لازم برای انجام سی تی آنژیوگرافی قلب حدود ۱۰ ثانیه بیشتر نیست ولی گاهی برای آماده سازی قلب و آهسته کردن ضربان حدود یک ساعت وقت صرف می شود.
تکنسین چندین الکترود روی قفسه سینه شما نصب می کند تا ضربان قلب را مانیتور نماید. طی مرحله سی تی آنژیوگرافی قلب یک تیوپ اشعه ایکس به دور قفسه سینه می چرخد و از زوایای متفاوت عکس برداری می کند. به شما آموزش داده می شود که برای مدتی نفس خود را حبس کرده تا وضوح تصویربرداری بهتر شود.
دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق در تهران و فوق تخصص آنژیوپلاستی
