تری گلیسرید یکی از اجزای چربی خون است که به شکل ذراتی ریز در عروق و گردش خون انسان دیده می شود. در کنار کلسترول خون، تری گلیسرید هم نقش به سزایی در بروز حوادث قلبی عروقی دارد و بالا بودن آن می تواند خطر بروز سکته های مغزی و قلبی را افزایش دهد. بنابراین بسیار ضروری است که در کنار توجهی که به کاهش کلسترول می شود برای کاهش این معیار نیز برنامه ریزی شده و تلاش گردد.
اما چگونه می توان اصلا تری گلیسرید را کاهش داد؟ آیا حتما نیاز به مصرف دارو است یا می توان از روش های دیگری نیز استفاده کرد؟ یا بعبارتی قاتل تری گلیسیرید چیست؟
قاتل تری گلیسرید
بهترین روش نابودی تری گلیسیرید و کاهش آن انجام ورزش روزانه به مدت ۴۵ دقیقه است. همچنین مصرف دو تا سه عدد گردو به صورت روزانه می تواند به کاهش چربی خون شود. مصرف برخی روغن ها مانند روغن کنجد و روغن زیتون می تواند بسیار مفید باشد و در نهایت داروهایی وجود دارند مانند جم فیبروزیل و فنو فیبروزیل از نسل قدیم و قرص های جدیدتری مثل ازتیمایب و فرآورده های امگا ۳، ۶ و امگا ۹ که بر اساس تشخیص پزشک تجویز می شوند.
خامه اسپرسو، پنیر کبابی ساندویچ، و یا یک اسکوپ بستنی قبل از خواب می تواند منجر به تری گلیسیرید بالا در شما شود. اگر شما اغلب کالری بیشتری میخورید نسبت به آنچه که می سوزانید، تری گلیسیرید شما ممکن است شروع به بالا رفتن کند. بدترین غذاهای پیشنهادی، غذاهای شیرین و سرشار از چربی های اشباع شده، مانند پنیر، شیر و گوشت قرمز می باشد.
چه سطحی از تری گلیسریدی خطرناک است؟
به طور کل و بر اساس معیارهای آزمایشگاهی تری گلیسرید بالاتر از ۱۵۰، بالا محسوب می گردد و بالا رفتن سطح آن از ۲۰۰ نیز می تواند همراه با افزایش عوارض و خطرات مربوط به این چربی باشد. به طور کل بالا بودن سطح کلسترول و تری گلیسرید خطر تشکیل پلاک های چربی داخل عروق کرونری قلب و عروق کاروتید مغزی را افزایش می دهد و در پی آن خطر بروز سکته های قلبی و مغزی را بیشتر کند.
علاوه بر آن، بالا بودن تری گلیسرید خون با افزایش خطر رسوب این چربی ها در داخل بافت کبد و بروز کبد چرب همراه است. در برخی موارد نادر که میزان تری گلیسرید خون به بالاتر از ۱۰۰۰ می رسد (مثل برخی بیماری های ژنتیکی) نیز ممکن است که فرد دچار آسیب حاد لوزالمعده (پانکراتیت) شود.
برای کاهش سطح تری گلیسرید چه روش هایی وجود دارد؟
به طور کل روش های درمانی کاهش تری گلیسرید به دو دسته ی روش های دارویی و روش های غیر دارویی تقسیم می شوند که در ابتدا اینجا ما در مورد روش های غیردارویی صحبت خواهیم کرد و در نهایت به روش های دارویی کاهش تری گلیسرید خواهیم پرداخت:
1_ کاهش سطح تری گلیسیرید با تغییر سبک زندگی
اما شاید نقش رژیم غذایی مناسب برای کاهش تری گلیسرید از نقش سایر موارد پررنگ تر باشد. در این زمینه توجه به نکات زیر می تواند بسیار حائز اهمیت باشد :
🔔 توصیه می شود از مصرف قندهای مصنوعی نظیر آنچه در نوشابه های گازدار و انواع آبمیوه های صنعتی و شیرینی جات دیده می شود پرهیز شود. این موارد ارزش تغذیه ای پایینی دارند و به راحتی می توانند تری گلیسرید خون شما را بالا ببرند. کاهش مصرف آنها با کاهش میزان تری گلیسرید شما رابطه ی مستقیمی دارد.
🔔 هم چنین مصرف تمامی غذاهای فراوری شده و صنعتی باید کاهش پیدا کند. نباید فراموش کرد که غلات سبوس دار از ارزش تغذیه ای بالاتری برخوردار هستند و استفاده از آنها می تواند در جلوگیری از بروز چربی خون بالا موثر باشد.
🔔 افزودن سبزیجات و میوه های تازه و هم چنین استفاده از فیبر بیش تر در رژیم غذایی می تواند به کاهش تری گلیسرید شما نیز در بلند مدت کمک کند و از افزایش تری گلیسرید نیز جلوگیری کند.
🔔 یک روش موثر دیگر در کاهش تری گلیسرید استفاده از چربی های سالم در مقابل چربی های ترانس است. از نمونه های چربی های سالم می توان به روغن زیتون و انواع مواد غنی از امگا۳ نظیر ماهی اشاره کرد. مصرف چربی های اشباع نظیر آنچه در گوشت قرمز دیده می شود بهتر است محدود شود.
🔔 اگر الکل مصرف می کنید باید بدانید که مصرف این ماده می تواند میزان چربی خون و تری گلیسرید شما را بالا ببرد بنابراین توصیه می شود مصرف آن را قطع کنید. چنین توصیه ای در مورد مصرف سیگار نیز صادق است.
کاهش تری گلیسیرید بالا با مصرف دارو
همان طور که گفتیم درمان تری گلیسرید بالا دو جزء دارد که جزء اول بر عهده ی بیمار است (رعایت رژیم غذایی و کاهش وزن و فعالیت منظم روزانه) و جزء دوم بر عهده ی پزشک می باشد که همان تجویز داروست. پیش از این برای کاهش میزان تری گلیسرید خون از داروهایی نظیر جمفیبروزیل و فنوفیبرات استفاده می شد که البته امروزه دیگر این داروها منسوخ شده اند. امروزه درمان تری گلیسرید بالا بر دو اصل استوار است :
- تجویز کپسول های امگا ۳ به میزان حداقل ۴ گرم روزانه
- استفاده از داروهای دسته ی استاتین ها نظیر روزوواستاتین یا آتورواستاتین
درمان این عارضه نیازمند همکاری پزشک و بیمار است. بیمار باید با کاهش وزن، مصرف رژیم غذایی مناسب و هم چنین ورزش منظم روزانه در کنار مصرف داروی تجویزی با دوز مناسب با تشخیص پزشک به سمت سطح مناسب تری گلیسیرید از خون برسد.
کلینیک قلب دکتر نجفی متخصص قلب و عروق در تهران
