برای تنگی نفس چه بخوریم؟ به طور کلی برای بهبود تنگی نفس و تنفس راحت تر و عمیق تر راه هایی وجود دارد که در این بخش به آن ها می پردازیم. در ابتدا مصرف مواد غذایی که سبب بهبود نسبی تنگی نفس می شود را بیان می کنیم و در ادامه راهکار های کلی برای درمان تنگی نفس را بیان می کنیم.
۱- نوشیدن قهوه سیاه
نوشیدن قهوه سیاه نیز ممکن است به کاهش تنگی نفس کمک کند. زیرا کافئین موجود در آن می تواند گرفتگی عضلات مجاری تنفسی شما را کاهش دهد. یکی از بررسی های انجام شده نشان می دهد که تاثیر کافئین، تا حدودی باعث بهبود عملکرد مجاری تنفسی در افراد مبتلا به آسم می شود و این اتفاق می تواند برای تنفس راحت تر این افراد کافی باشد. با این حال، باید به خاطر داشته باشید که مصرف بیش از حد قهوه نیز می تواند ضربان قلب شما را افزایش دهد. به همین دلیل، هنگام استفاده از این ترفند باید مراقب مقدار کافئین مصرفی خود باشید و مطمئن شوید که بیش از حد کافئین مصرف نمی کنید.
۲- خوردن زنجبیل تازه
خوردن زنجبیل تازه، یا افزودن مقداری زنجبیل به آب گرم و نوشیدن آن، ممکن است به کاهش تنگی نفس ناشی از عفونت تنفسی کمک کند. یکی از مطالعات معتبر نشان می دهد که زنجبیل می تواند برای مبارزه با ویروس سین سیشیال تنفسی (که یکی از علل شایع عفونت های تنفسی است)، مفید باشد. در ادامه به بیان روش های غیر خوراکی برای بهبود تنگی نفس می پردازیم.
۳- نفس عمیق برای درمان تنگی نفس
تنفس عمیق می تواند به کنترل تنگی نفس کمک کند. برای تمرین تنفس عمیق در خانه، می توانید:
- دراز بکشید و دست هایتان را روی شکم خود قرار دهید.
- از طریق بینی خود یک دم عمیق انجام دهید، شکم خود را متسع کنید و اجازه دهید ریه ها پر از هوا شوند.
- نفس خود را به مدت چند ثانیه نگه دارید.
- به آرامی از طریق دهان عمل بازدم را انجام دهید و ریه ها را خالی کنید.
می توانید این تمرین را چند بار در روز و یا هر وقت که دچار تنگی نفس می شوید، انجام دهید. بهتر است آرام، راحت و عمیق نفس بکشید (نه سریع). همچنین می توانید انواع دیگری از تمرینات تنفس عمیق (مانند تنفس دیافراگمی) را امتحان کنید. اگرچه لازم به ذکر است که شواهد کافی در رابطه با موثر بودن تمرینات تنفس عمیق برای بهبود تنگی نفس وجود ندارد و تحقیقات بیشتری در حال انجام است. اما انجام دادن تمرینات تنفس عمیق به صورت اشتباه، می تواند خطراتی هم داشته باشد.
در واقع، تحقیقات نشان می دهد وقتی که فرد این تمرینات را به شکل صحیح انجام نمی دهد، می تواند بیشتر مضر باشد تا مفید. برای مثال، در برخی از افراد مبتلا به بیماری های مزمن تنفسی شدید، تمرینات تنفس عمیق میتواند منجر به تورم شدید ریه ها (hyperinflation) شود. این وضعیت زمانی رخ می دهد که افزایش حجم ریه ها، مانع از جریان کارآمد هوا در بدن می شود. سایر خطرات نیز شامل کاهش قدرت عضله دیافراگم و افزایش تنگی نفس می باشد. در صورت امکان، این تمرینات را با کمک یک فرد متخصص یا پزشک انجام دهید تا خطرات احتمالی آن کاهش یابد.
۴- تنفس لب غنچه ای (لب های جمع شده)
یکی دیگر از تمرینات تنفسی که می تواند به بهبود تنگی نفس کمک کند، تنفس لب غنچه ای است. این کار از طریق کاهش سرعت تنفس فرد، به بهبود تنگی نفس کمک می کند. به خصوص اگر تنگی نفس ناشی از اضطراب باشد. برای تمرین تنفس لب غنچه ای در خانه، می توانید:
- روی یک صندلی بنشینید و شانه های خود را ریلکس کنید.
- لب هایتان را جمع کنید و فضای کوچکی بین آن ها نگه دارید.
- عمل دم را طی چند ثانیه از طریق بینی خود انجام دهید.
- درحالی که لب های خود را جمع کرده اید، به آرامی عمل بازدم را از طریق دهان انجام دهید.
- این الگوی تنفس را چند بار تکرار کنید.
هر زمان که دچار احساس تنگی نفس شدید، این تمرین را انجام دهید. همچنین می توانید آن را چندین بار در طول روز انجام دهید تا زمانی که احساس بهتری پیدا کنید. لازم به ذکر است که شواهد موجود درباره تاثیر تنفس لب غنچه ای بسیار محدود است و انجام تحقیقات بیشتر در مورد اثربخشی آن همچنان ادامه دارد.
۵- قرار گرفتن در یک وضعیت راحت و حمایت کننده
قرار گرفتن در یک وضعیت راحت هنگام ایستادن یا دراز کشیدن، می تواند به شما کمک کند تا آرام شوید و تنفس خود را بهتر کنترل کنید. این تمرین به خصوص زمانی مفید است که تنگی نفس، ناشی از اضطراب و یا فعالیت بیش از حد باشد. وضعیت های زیر می توانند فشار روی مجاری تنفسی را کاهش داده و تنفس شما را بهبود بخشند:
- نشستن روی یک صندلی و خم شدن به سمت جلو (ترجیحا از یک میز برای حمایت از سر خود استفاده کنید)
- تکیه دادن به دیوار برای حمایت بهتر کمر
- ایستادن در حالی که دست ها روی میز قرار گرفته اند. (تا وزن از روی پاها برداشته شود)
- دراز کشیدن درحالی که سر و زانوها به بالش تکیه داده شده اند.
۶- استفاده از یک پنکه کوچک یا فن
یکی از مطالعات انجام شده نشان می دهد که استفاده از یک پنکه دستی برای دمیدن هوا در بینی و صورت، می تواند احساس تنگی نفس را کاهش دهد. احساس فشار هوا هنگام عمل دم، می تواند باعث شود که احساس کنید هوای بیشتری وارد بدن شما می شود. بنابراین، این ترفند ممکن است برای کاهش احساس تنگی نفس موثر باشد. اگرچه استفاده از یک پنکه یا فن، ممکن است علائمی که ناشی از یک بیماری زمینه ای هستند را بهبود نبخشد. در یکی از مطالعات معتبر دیگر، محققان هیچ گونه تاثیر واضحی از این روش پیدا نکردند. اگرچه به نظر می رسید این کار برای برخی افراد کمک کننده بوده است. برای تشخیص اینکه این راهکار برای چه افرادی می تواند مفید باشد، تحقیقات بیشتری لازم است.
۷- استنشاق بخار
این کار می تواند به تمیز نگه داشتن مجاری بینی کمک کند. در نتیجه باعث می شود که فرد راحت تر نفس بکشد. گرما و رطوبت بخار همچنین ممکن است به از بین رفتن مخاط درون مجاری تنفسی و ریه ها کمک کند که این امر می تواند تنگی نفس را نیز کاهش دهد.
۸- قبل از غذا شش های خود را تمیز کنید
برای نفس تنگی چی خوبه؟ بسته به شرایط تنفسی خود، میتوانید این کار را به چندین روش انجام دهید:
- به طور عمیق و کنترل شده سرفه کنید
- دراز بکشید و خلط را تخلیه کنید
- روی سینه خود ضربه بزنید
- از اسپری تنفسی خود برای درمان تنگی نفس استفاده کنید.
۹- قبل از وعدههای غذایی استراحت کنید
تا انرژی لازم را برای غذا حفظ کنید. و با آرامش بیشتری غذای خود را میل کنید.
۱۰- به صورت نشسته غذا بخورید
تا فضای کافی برای انبساط ششها و دیافراگم داشته باشید و راحتتر تنفس کنید.
۱۱- در حین وعده های غذایی از اکسیژن استفاده کنید
اگر از کانول استفاده میکنید، در زمان غذا خوردن از آن استفاده کنید تا اکسیژن لازم را جهت هاضمه برای بدن خود تأمین نمایید.
۱۲- در غذا خوردن زیاده روی نکنید
با کم غذا خوردن به دیافراگم و ششهای خود فضای کافی فراهم کنید تا کار خود را انجام دهند.
۱۳- وعده های غذایی کم حجم را در چندین نوبت داشته باشید
یک راه برای جلوگیری از غذا خوردن بیش از حد، شکستن سه وعده غذایی به پنج یا شش وعده است. وعده های غذایی خود را با سطح انرژی بدن خود متناسب سازید. اگر در طول روز احساس خستگی زیادی میکنید، زودتر غذا بخورید. اگر در طول روز برنامه خاصی دارید، قبل از آن غذا بخورید.
از خوردن غذا های نفاخ جلوگیری کنید
از غذاهایی که نفخ شکم ایجاد میکنند پرهیز کنید. نفخ شکم فضای ششها را کاهش میدهد؛ بنابراین از چنین غذاهایی پرهیز کنید و یا مقدار آن را محدود نمایید. این غذاها عبارت اند از:
- لوبیا و عدس
- پیاز، تره، موسیر و پیازچه
- سیر
- سبزیجات چلیپایی مانند گلکلم، کلم بروکلی، کلم و کلم بروکسل
- خربزه
- نخودفرنگی (مانند لپه و چشم بلبلی)
- خیار
- سبزیجات ریشه ای مانند شلغم، تربچه و روتاباگاس (شلغم روغنی)
- سیب کال
- مارچوبه
- ذرت
- نوشابه ها و آبمیوه های گازدار
- غذاهای سرخ شده یا چرب
- غذاهای ادویهدار
۱۴- درمان تنگی نفس در کرونا با کاهش مصرف نوشابه ها
اگر نوشابه سبب احساس سنگینی در شما میشود، در حین غذا کمتر از آن استفاده کنید و یا اینکه در زمان دیگری آن را مصرف کنید.
۱۵- به آرامی غذا بخورید و به آرامی بجوید
برای درمان تنگی نفس در کرونا، آرام غذا بخورید تا در حین غذا خوردن بتوانید نفس کشیده و اکسیژن لازم را دریافت کنید. لقمه های کوچک تری بخورید و در هر فاصله استراحت کنید. اگر احساس میکنید نمیتواند راحت نفس بکشید، آرام تر غذا بخورید و استراحت بیشتری داشته باشید. بسته به علت تنگی نفس، افراد می تواند در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد کنند تا از محرک ها پیشگیری نموده و علائم خود را کاهش دهند. برخی این تغییرات عبارتند از:
- کاهش وزن (اگر مشکلات تنفسی ناشی از چاقی یا اضافه وزن باشد)
- ورزش منظم، برای بهبود تناسب اندام
- اجتناب از فعالیت در هوای گرم یا در ارتفاعات بالا
- ترک سیگار یا اجتناب از مصرف دخانیات
- اجتناب از آلرژن ها (مواد حساسیت زا) و آلاینده ها
- پایبندی به برنامه های درمانی هر گونه بیماری زمینه ای
دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق