دکتر محمد حسین نجفی

فنر یا استنت در واقع تورینه بافته شده و جمع شده کوچکی از آلیاژهای مختلف فلزی است که بوسیله بالونی خالی بافته شده و در طی  آنژیوپلاستی، آن را از طریق شریان کشاله ران یا دست ، وارد رگ کرونری می کنند و توسط بالونی که داخل آن است، فنر را باز می نمایند تا هم اندازه دیواره درونی رگ شود.

بالن برای باز کردن رگ بسته قلب بکار می رود و استنت روی آن زده می شود. استنت برای باز نگه داشتن شریان های کرونر قلبی یا سایر عروق بدن مثل عروق کاروتید مغزی ، عروق کلیوی و… که تنگ یا بسته شده اند، استفاده می شود. در زیر عکس استنت قلب آمده است.

فنر یا استنت

تعبیه فنر آنژیوگرافی یا استنت گذاری قلب بعد بالون زدن موجب کاهش واضح و قابل توجه عوارض روش استفاده از بالون به تنهایی مثل بازگشت فوری تنگی یا انسداد مجدد و تدریجی آن با گذشت زمان می شود. اما عوارض خاص خود را هم دارد؛ مثلا پس از کارگذاری استنت فلزی در برخی از بیماران در روزهای اول (معمولا طی ماه اول)، لخته خون در داخل استنت ایجاد می‌شود که بیمار بایستی مجددا تحت آنژیوپلاستی قرار گیرد و گاهی حتی بدلیل ماهیت انسداد ناگهانی و کامل، سکته وسیع قلبی و مرگ بیمار رخ می دهد.

لذا مصرف داروهای ضد تجمع پلاکتی و بروز لخته خون مانند آسپیرین به همراه کلوپیدوگرل ( با نام تجاری پلاویکس، اوسفیکس و…) سفارش می شود. با تجویز داروهای فوق، میزان بروز لخته خون بسیار کاهش می یابد و لذا میزان موفقیت آنژیوپلاستی افزایش قابل توجهی پیدا می کند.

مشکل دیگری که پس از این مرحله دیده می شد، ایجاد تنگی مجدد عروق ناشی از تشکیل بافت اضافی در داخل استنت یا فنر بود که معمولا ۴-۳ ماه پس از گذاشتن فنر قلب بروز می‌ کرد. با توجه به بافت اضافی تشکیل شده در این محل (شامل سلول‌ های طبیعی داخل رگ که بیش از حد رشد کرده بودند)، محققان به فکر استفاده از داروهایی بر روی استنت افتادند که مانع بروز این تنگی مجدد از طریق کاهش رشد سلول‌های داخلی رگ شود.

لذا در سال ۲۰۰۳ با استفاده از پلی‌ مرهای حاوی دارو که داخل استنت کار گذاشته بودند (استنت های دارویی) دارو را به صورت تدریجی وارد رگ می ‌کردند، استنت دارویی موجب رفع این مشکل شد ولی بواسطه عدم اپیتلیالیزه شدن داخل رگ، مشکل افزایش احتمال تشکیل لخته و انسداد ناگهانی داخل رگ تا حدود یک سال باقی می ماند (بر خلاف فنر معمولی که در طی ماه اول این خطر زیاد بود) که با مصرف طولانی مدت داروهای ضد پلاکتی ، این مشکل نیز قابل حل شد.

مقایسه استنت قلب فلزی لخت و استنت دارویی

– استنت فلزی لخت

استنت فلزی هیچ پوشش خاصی ندارد. آنها به عنوان داربست، به سرپا نگه داشتن رگ های خونی بازشده پعد از رفع گرفتگی آنها توسط آنژیوپلاستی به کار می روند. در التیام عروق، بافت اطراف استنت رشد می کند و دراین محل متوقف می شود. با این حال، گاهی اوقات رشد بیش از حد بافت اسکار در پوشش شریانی خطر reblockage را افزایش می دهد.

– استنت دارویی

استنت آزاد کننده دارو با دارویی که به آرامی منتشر می شود (شسته) پوشیده شده و به جلوگیری از رشد بافت اسکار در پوشش عروق کمک می کند. این امر کمک می کند تا شریان، صاف و باز باقی می ماند و خون به خوبی جریان داشته باشد.

بسیاری از مردم با مشکلات قلبی که با با استنت دارویی بطور موفق درمان شده اند، دیگر نیاز به روش های تهاجمی تر، مانند جراحی قلب باز نخواهند داشت. کاهش خطر ابتلا به انسداد مجدد عروق توسط استنت دارویی سبب می شود تا احتمال انجام دوباره روش آنژیوپلاستی کاهش یافته و در نتیجه ریسک ابتلا به عوارضی مانند حمله قلبی یا سکته قلبی کم می شود.

تفاوت بالن و فنر آنژیوگرافی

بالن وقتی توسط کاتتر وارد رگ می شود، برای باز کردن عروق به کار می رود و پس از آن خارج می شود اما فنر قلب که ممکن است از جنس های مختلفی باشد، می تواند درون رگها بماند. این بستگی به تشخیص پزشک دارد.

آیا فنر در قلب میماند؟

فنر ها وسیله های دائمی هستند و در رگ باقی مانده و خارج نمی شوند.

عمر استنت قلب

ماندگاری استنت دائمی است. فقط ۲ تا ۳ درصد خطر بازگشت تنگی وجود دارد و اگر این اتفاق بیفتد معمولاً در عرض ۶ تا ۹ ماه است.

استنت امریکایی

مراقبت های بعد از استنت گذاری

۱-در ۶ ماه اول پس از تعبیه استنت انجام MRI ممنوع است. در مواردی که نیاز به انجام MRI بصورت اورژانسی در ۶ ماه پس از آنژیولاستی باشد، حتما با پزشک قلب خود مشورت کنید.

۲-وجود فنر قلبی باعث به صدا درآوردن زنگ خطرهای موجود در ایستگاه های بازرسی فرودگاه نمی شود.

۳-خطر انسداد فنر قلب بخصوص در کسانی که سیگاری هستند و یا داروهای ضد پلاکت ( آسپرین ، پلاویکس ، اوسویکس و کلوپیدوگرل) را مرتب مصرف نمی کنند، وجود دارد.

تنگی نفس بعد از استنت گذاری

گاهی اوقات مشکلات قلبی پس از استنت گذاری باز می گردند. اگر این اتفاق بیفتد، معمولاً علائمی مانند درد قفسه سینه، خستگی یا تنگی نفس خواهید داشت. اگر چنین علائمی دارید، تست استرس می تواند به متخصص قلب کمک کند تا ببیند چه اتفاقی در حال رخ دادن است. آیا انسداد جدیدی رخ داده است؟ آیا انسداد قبلی بازگشته است یا مربوط به مورد دیگری است.

هزینه استنت گذاری یا فنر زدن قلب

هزینه استنت و فنر قلبیکی از راه های باز کردن عروق بخصوص عروق قلب استفاده از استنت یا به اصطلاح عوام فنر است.  در مجموع امروزه دو گروه استنت بیشتر استفاده می شود:

  • استنت های غیر دارویی
  • استنت های دارویی

قیمت استنت های غیر دارویی به مراتب کمتر از استنت های داروئی است. هزینه قرار دادن استنت دارویی بر اساس اینکه بیمه پایه ( بیمه تامین اجتماعی – خدمات درمانی و یا نیروهای مسلح ) چه باشد، و اینکه آیا فرد بیمه تکمیلی ( آتیه سازان حافظ، ایران، آسیا، دانا،…. مخابرات و غیره) دارد یا خیر، متفاوت است.

بیمارستان هایی که در آن روش درمانی استنت گذاری یا آنژیوپلاستی انجام می شود، تعرفه گوناگون دارند. در برخی بیمارستان ها مانند بیمارستان شهید مصطفی خمینی، اگر بیمار بیمه پایه و نیز بیمه مکمل مانند آتیه سازان حافظ داشته باشد، می تواند بدون پرداخت هزینه تحت استنت گذاری یا قرار دادن فنر قرار بگیرد.

بیمارستان ها بر اساس نهاد موسس، دولتی یا خصوصی و یا هیات امنایی هستند. هزینه استنت قلب یا قیمت فنر زدن در بیمارستان های دولتی برای یک رگ به همراه گذاشتن یک استنت دارویی حدود یک و نیم میلیون تومان خواهد بود.

هزینه استنت گذاری یا فنر زدن قلب در یک بیمارستان خصوصی که با هیچ بیمه ای از قبیل بیمه پایه یا تکمیلی قرارداد ندارند، حدودا ده میلیون تومان می باشد.

هزینه استنت قلب در بیمارستان هیات امنایی تقریبا چیزی ما بین هزینه های فنر قلب در بیمارستان های دولتی و خصوصی است. هزینه آنژیوپلاستی یا بعبارتی قیمت فنر قلب حدود ۳ تا ۴ میلیون تومان خواهد بود.

تعرفه های ذکر شده برای باز کردن یک رگ با یک استنت یا فنر دارویی است. لازم به ذکر است که چنانچه این روند در شرایط اورژانسی مانند سکته حاد صورت گیرد، قیمت استنت قلب متفاوت خواهند بود.

عوارض بالون قلب

بسیاری از بیماران پیش از آنکه برایشان وقت گذاشتن فنر در قلب را در بیمارستان ها مشخص کنم، از من می پرسند که آیا استنت گذاری عوارض دارد یا خیر؟

من نیز در پاسخ همیشه این سوال را از بیمارانم می پرسم که اگر قرار باشد از خیابان عبور کنند، آیا ممکن است حادثه ای برایشان رخ دهد یا خیر؟

بیمار نیز در پاسخ می گوید: بله! پس در آنژیوپلاستی یا گذاشتن فنر در قلب نیز مانند هر کار دیگری ممکن است عوارضی ایجاد شود. خونریزی شایعترین عارضه آنژیوپلاستی یا فنر گذاشتن قلب است. این خونریزی ممکن است در محل ورود وسایل آنژیوگرافی در کشاله ران یا مچ دست رخ دهد. امروزه توسعه در روش رادیال یا همان آنژیوگرافی از طریق مچ دست شانس خونریزی محل آنژیوگرافی را به شدت کاهش داده است. برای آشنایی بیشتر با جزییات آنژیوگرافی مقاله زیر را بخوانید.

از دیگر عوارض گذاشتن فنر در قلب این است که  گاهی ممکن است به هنگام بادکردن بالن آنژیوپلاستی و استنت گذاری ، رگ قلب دچار پارگی شود. پزشک متخصص قلب و عروق در این مورد با استفاده از وسایل موجود می تواند از ادامه خونریزی ممانعت بعمل آورد. گاهی حین گذاشتن فنر در قلب عوارضی اتفاق می افتد که مجبوریم بیمار را به طور اورژانسی برای عمل قلب باز آماده کنیم؛ مثلا ممکن است پارگی رگ در حین آنژیوپلاستی به خوبی درمان نشود.

درد قفسه سینه به طور شدید نیز از عوارض گذاشتن فنر در قلب است که علت آن در معرض کم اکسیژن قرار گرفتن قلب بوده و حالت شبیه سکته قلبی باشد. به صورت کلی عوارض آنژیوپلاستی را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:

۱- تنگ شدن مجدد شریان(restenosis) بعد از بالون زدن قلب

از عوارض آنژیوپلاستی این است که در برخی مواقع جریان خون رگ مسدود می شود که علت آن هم آزاد شدن موادی است که از پشت استنت به داخل جریان خون آزاد می شود. تنگ شدن مجدد در ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد از جمله عوارض بالون زدن قلب است. فنر قلب به منظور کاهش تنگی مجدد طراحی شده است. استنت های فلزی خالص اصل، شانس تنگی مجدد را تا ۲۰ درصد کاهش می دهند و استفاده از استنت دارویی این میزان را به کمتر از ۱۰ درصد کاهش می دهد.

۲- ایجاد لخته های خونی بعد از بالون قلب

تشکیل لخته های خونی حتی در هفته یا ماه های اول پس از آنژیوپلاستی عروق کرونر در لابه لای استنت از جمله عوارض فنر قلب است. این لخته ها ممکن است سبب بروز حمله قلبی شوند. به منظور کاهش عوارض بالون زدن قلب و شانس ایجاد لخته در استنت ها، مصرف آسپیرین ، کلوپیدوگرل یا پلاویکس و داروهای دیگر، دقیقا طبق دستور دکتر متخصص قلب و عروق بسیار مهم است. در مورد مدت زمان مصرف این داروها یا قطع آن ها در صورت انجام جراحی باز قلب با دکتر قلب خود مشورت کنید.

۳- خونریزی بعد از بالون زدن قلب

ممکن است در محل نصب کاتتر در دست یا پا خونریزی دیده شود. معمولا این خونریزی ها در حدی است که تنها موجب ایجاد کبودی می شود. اما در صورت خونریزی جدی به تزریق خون و اقدامات جراحی نیاز دارد.

۴- حمله قلبی

حمله قلبی از جمله عوارض بالن زدن قلب بسیار نادر است اما ممکن است طی انجام آنژیوپلاستی عروق کرونر صورت گیرد.

درد قفسه سینه و حمله قلبی

۵- آسیب شریان کرونر

شریان کرونر ممکن است حین انجام آنژیوپلاستی پاره یا کنده شود. این مورد از عوارض بالون زدن قلب است که در صورت وخیم بودن میتواند به ضرورت انجام عمل قلب باز اورژانسی بینجامد.

۶- مشکلات کلیوی

موادی که طی عمل آنژیو قلب و جایگذاری استنت ها استفاده می شود، ممکن است باعث مشکلات کلیوی شود؛ به خصوص در افرادی که از پیش مشکلات کلیوی دارند. اگر جزء افراد در معرض خطر هستید، متخصص قلب و عروق ممکن است دارویی تجویز کند تا به حفاظت از کلیه ها کمک کند.

۷- سکته مغزی

طی آنژیوپلاستی عروق کرونر، لخته های خونی که ممکن است روی کاتتر ایجاد شوند می توانند جدا شده و به سمت مغز حرکت کنند. رقیق کننده های خونی به منظور کاهش این خطر تجویز می شوند. سکته مغزی از جمله عوارض بالون زدن قلب است که می تواند در اثر جدا شدن پلاک چربی هنگامی که کاتتر در آئورت پیچ خورده است نیز اتفاق بیفتد.

۸-ضربان غیرطبیعی قلب

قلب ممکن است در اثر بالون زدن عروق کرونر تحریک شود و ضربان آن بسیار تند با کند گردد. این مورد از عوارض بالون زدن قلب حالت معمولا گذراست اما گاهی استفاده از دارو یا دستگاه تنظیم ضربان قلب لازم است.

البته پزشک متخصص برای اغلب موارد فوق راه حل مناسب را پیدا می کند؛ پس نباید به خاطر ترس از تصادف، از خیابان عبور نکرد!

دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق در تهران

۳.۷/۵ - (۳۸ امتیاز)
Picture of دکتر محمدحسین نجفی
دکتر محمدحسین نجفی

ایشان متخصص قلب و عروق و فلوشیپ آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی هستند. دیگر تخصص های ایشان شامل: درمان فشار خون، درمان واریس، انجام هولتر مانیتورینگ قلب و غیره می شود.

آیا این مطلب مفید بود؟ به اشتراک بگذارید
از طریق ویزیت آنلاین سوال خود را بپرسید.
میخوای به صورت تلفنی سوالت رو از دکتر بپرسی؟