رگ های واریسی ، از تشخیص تا درمان

رگ های واریسی به خاطر انسداد برخی از رگ های بدن بخصوص پاها ایجاد می شود. در این مقاله قصد داریم به توضیح کامل درباره این بیماری و درمان آن بپردازیم.

رگ های واریسی چیست؟

به رگ های در هم پیچیده و یا بزرگ شده در بدن رگ های واریسی می گویند. هر کدام از رگ های سطحی بدن مستعد پیچیدگی و بزرگ شدن هستند اما به شکل رایج، رگ های ناحیه پا بیشتر از هر بخش دیگری تحت تاثیر قرار می گیرند. دلیل این موضوع نیز افزایش فشار بر روی رگ ها در زمان ایستادن و راه رفتن افراد است.

رگ های واریسی در بیشتر افراد در حالت رگ های عنکبوتی ( Spider veins ) هستند. رگ عنکبوتی یک نوع خفیف از رگ های واریسی است که تنها از لحاظ زیبایی و ظاهر برای افراد مشکل ایجاد می کند و عوارض دیگری ندارد. برای افراد دیگر، رگ های واریسی می توانند درد و ناراحتی ایجاد کنند. علاوه بر این گاهی اوقات رگ های واریسی زمینه ساز مشکلات جدی تر برای بیماران می شوند.

علائم رگ های واریسی

ممکن است رگ های واریسی هیچ دردی در افراد به وجود نیاورند. از جمله نشانه هایی که افراد واریس دار در بدن دارند عبارتند از:

• رگ هایی که به رنگ بنفش تیره و یا آبی در آمده اند
• رگ هایی که به شکل پیچیده و یا شکاف دار دیده شوند؛ این رگ ها معمولا به شکل بند و ریسمان بر روی پای افراد ظاهر می شوند.

گاهی اوقات نشانه ها و علائم دردناکی در بدن فرد ظاهر می شوند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:

• داشتن حس سنگینی یا درد در پاها
• سوزش، گرفتگی عضله، ورم و خفگی در ناحیه پایین پاهای فرد
• افزایش درد پا پس از نشستن و یا ایستادن طولانی مدت
• حس خارش در اطراف یک یا چند رگ در ناحیه مورد نظر
• تغییر رنگ پوست در اطراف رگ های واریسی بدن

رگ های عنکبوتی از جنبه های مختلف مشابه رگ های واریسی هستند، با این تفاوت که اندازه آن ها کوچک تر است. این دسته از رگ ها نزدیک به سطح پوست پدیدار می شوند و معمولا به رنگ قرمز یا آبی هستند.

رگ های عنکبوتی معمولا در ناحیه پا به وجود می آیند اما امکان شکل گیری آن ها بر روی صورت نیز وجود دارد. اندازه رگ های عنکبوتی معمولا متغیر بوده و شبیه به تار های عنکبوت بر روی پوست دیده می شوند.

علل ایجاد رگ های واریسی

دریچه های ضعیف و یا آسیب دیده رگ ها می توانند منجر به شکل گیری رگ های واریسی شوند. شریان ها مسئول انتقال خون از قلب به بافت های مختلف از بدن شما هستند و رگ ها نیز خون را از نواحی مختلف و ارگان ها به قلب باز می گردانند و بدین ترتیب گردش خون اتفاق می افتد. جهت بازگشت خون ناحیه پا به قلب، رگ ها باید خلاف جهت جاذبه زمین کار کنند.

در این شرایط انقباض های عضلانی در نواحی پایین پا به عنوان پمپ فعالیت می کنند و دیواره های کشسان و ارتجاعی رگ ها نیز در بازگشت خون به قلب موثر هستند. دریچه های کوچک در رگ های شما در حین انتقال خون به سمت قلب باز می شوند و سپس جهت جلوگیری از بازگشت آن به رگ بسته خواهند شد. اگر این دریچه ها ضعیف باشند و یا آسیب ببینند، امکان بازگشت خون به عقب و جمع شدن در رگ ها وجود دارد. در نتیجه رگ های مورد نظر پیچیده و یا کشیده خواهند شد.

عوامل موثر بر واریس

سن افراد

ریسک به وجود آمدن رگ های واریسی با بالا رفتن سن افراد وجود دارد. بالا رفتن سن منجر به ایجاد ساییدگی و پارگی در دریچه رگ های فرد می شود که مسئول مدیریت گردش خون در بدن هستند. در نهایت همین آسیب دیدگی و ضعف منجر به بازگشت خون به عقب و انباشته شدن آن در رگ ها می شود.

جنسیت فرد

بانوان بیشتر از آقایان مستعد بروز این شرایط در رگ های خود هستند. تغییرات هورمونی در حین بارداری، قبل قاعدگی و یائسگی می توانند فاکتور ایجاد این دسته از رگ ها باشند. چرا که هورمون های زنانه معمولا دیواره های رگ را شل می کنند. درمان های هورمونی نظیر قرص های کنترل بارداری می توانند ریسک به وجود آمدن رگ های واریسی را افزایش دهند.

بارداری

در حین دوران بارداری، حجم خون در بدن شما افزایش پیدا می کند. همین تغییر می تواند جنین رو به رشد را پشتیبانی کند اما علاوه بر آن عوارض جانبی خاصی دارد. یکی از این عوارض بزرگ شدن رگ های درون پا است. تغییرات هورمونی در حین بارداری نیز می توانند در ایجاد واریس و رگ های عنکبوتی نقش داشته باشند.

تاریخچه خانوادگی افراد

اگر دیگر اعضای خانواده مشکل واریس را تجربه کرده باشند، شانس بیشتری برای دیگر اعضا در بروز این مشکل وجود دارد.

چاقی زیاد

داشتن اضافه وزن می تواند فشار بر روی رگ های پا را افزایش دهد. در نتیجه احتمال پدیدار شدن رگ های واریسی وجود خواهد داشت.

ایستادن و یا نشستن برای مدت زمان طولانی

در این شرایط گردش خون در بدن شما به خوبی انجام نمی شود و در نتیجه احتمال واریسی شدن رگ ها بالا خواهد رفت.

عوارض واریس

عوارض جانبی مربوط به واریس در بدن بسیار نادر هستند اما به هر حال احتمال بروز مشکلات زیر وجود دارد:

زخم ها

احتمال ایجاد زخم های دردناک بر روی پوست ناحیه رگ های واریسی وجود دارد؛ بخصوص ناحیه نزدیک به قوزک پا. معمولا قبل از به وجود آمدن زخم شاهد تغییر رنگ ناحیه مربوطه بر روی پوست هستیم. در صورت بروز این مشکل حتما به پزشک مراجعه نمایید.

لخته های خونی

گاهی اوقات رگ های عمیق در داخل پاها بزرگ می شوند. در چنین شرایطی احتمال بروز درد و یا ورم در پای مورد نظر وجود دارد. هرگونه درد و یا ورم ادامه دار را باید هر چه سریعتر از طریق پزشکان پیگیری کرد، چرا که می تواند زمینه ساز لخته شدن خون در رگ شود. به این شرایط ترومبوفلبیت ( thrombophlebitis ) می گویند.

خون ریزی

گاهی اوقات رگ های نزدیک به پوست شکافته و باز می شوند. در این شرایط معمولا خون ریزی کمی خواهید داشت. با این حال هرگونه خون ریزی را نیز باید توسط پزشک پیگیری کرد.

جلوگیری از ایجاد رگ های واریسی

راهی جهت جلوگیری کامل از ایجاد رگ های واریسی در بدن وجود ندارد. اما بهبود گردش خون و عضلات بدن می تواند ریسک واریسی شدن رگ ها خصوصا در ناحیه پا را کاهش دهد. در ادامه لیستی از راهکار های درمان خانگی و همچنین اجتناب از ایجاد واریس را آورده ایم:

• تمرین و ورزش
• کنترل کردن وزن بدن
• داشتن رژیم غذایی با فیبر بالا و نمک کم
• اجتناب از پوشیدن کفش های پاشنه بلند و یا کفی تنگ
• قرار دادن پاها در حالت ارتفاع
• تغییر مکرر نحوه ایستادن و نشستن

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درمان واریس شامل راهکار های خود درمانی و همچنین پروسه های مخصوصی است که توسط پزشکان پیگیری می شوند تا رگ ها بسته شوند و یا با جراحی از بدن خارج گردند. راه های خانگی و خود درمانی نظیر تمرین و ورزش، بالا نگه داشتن پاها یا پوشیدن جوراب های بلند و چسبان می توانند درد ناشی از واریس را تسکین داده و از تشدید این رگ ها در داخل پوست جلوگیری به عمل آورند. اما اگر از بابت ظاهر رگ های خود احساس ناراحتی دارید و راهکار های خود درمانی نتوانستند مشکل شما را متوقف کنند، حتما برای رگ های خود واریسی به پزشک مراجعه نمایید.

دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.