زندگی من با دیابت یا بیماری قند

فهرست مطلب

دیابت یا بیماری قند از جمله بیماری هایی است که بر نحوه استفاده بدن از قند خون تأثیر دارد. 

گلوکز برای سلامتی شما حیاتی است زیرا یک منبع مهم انرژی برای سلول هایی است که عضلات و بافت های شما را می سازند و همچنین سوخت (غذای) اصلی برای مغز شماست.

گلوکز برای سلامتی شما حیاتی است زیرا یک منبع مهم انرژی برای سلول هایی است که عضلات و بافت های شما را می سازند و همچنین سوخت (غذای) اصلی برای مغز شماست.

اگر شما دیابت دارید مهم نیست از کدام نوع است؛ زیرا به این معناست که شما مقدار زیادی گلوکز در خون خود دارید. اگر چه علت های متفاوتی باعث ایجاد دیابت می شود. وجود مقادیر زیادی قند در خون میتواند مشکلات جدی برای سلامتی شما به وجود آورد.

انواع دیابت کدام است؟

دیابت مزمن شامل دو نوع است:

۱- دیابت نوع ۱

۲- دیابت نوع ۲

۳- پره دیابت

۴- دیابت حاملگی

میزان قند خون نرمال چند است؟

آزمایش قند خون بصورت ناشتا بعد از زمان ۱۰-۱۲ ساعت که چیزی نخورید و ننوشید انجام میشود. میزان نرمال قند خون در حالت ناشتا بین ۷۰-۹۹ میلی گرم بر دسی لیتردر افراد سالم میباشد. نتیجه ی قند خون نرمال که بصورت تصادفی انجام میشود بین ۷۰ الی ۱۴۰ میباشد. پیش دیابت زمانی تشخیص داده میشود که دو آزمایش قند خون ناشتا میزان ۱۰۰-۱۲۵ میلی گرم بر دسی لیتر را نشان دهند و یا دو آزمایش بررسی قند خون در هر زمانی از روز میزان مساوی یا بیشتر از ۱۴۰ و کمتر از ۲۰۰ را نشان دهند. اگر ۲۰۰ را نشان دهند فرد مبتلا به دیابت است. میزان A1C در افراد نرمال کمتر از ۵٫۷% و در افراد پیش دیابتی ۵٫۷-۶٫۴% و در مبتلایان به دیابت بیشتر از ۶٫۵% میباشد.

تفسیر آزمایش قند خون

پرسش از دکتر ۲۲۸۹۴۰۸۶

علت بیماری دیابت چیست؟

برای درک بیماری قند نخست باید بدانید که گلوکز نرمال در بدن چگونه تصفیه می شود. انسولین یک هورمون است که از یک غده که در پشت و زیر معده است ترشح میشود که پانکراس نامیده می شود.

-پانکراس انسولین را داخل گردش خون ترشح می کند.
-ترشح انسولین در بدن باعث ورود قند به داخل سلول می شود.
-انسولین مقدار قند خون را کاهش می دهد.
-زمانی که قند خون پایین می افتد، ترشح انسولین از پانکراس کاهش می یابد.

گلوکز (قند) منبع انرژی برای سلولهایی است که عضلات و سایر بافت ها را می سازند. گلوکز از دو منبع بزرگ تأمین می شود:

۱-غذای جذب شده در گردش خون با کمک انسولین وارد سلولها میشود.
۲-کبد شما گلوکز را هم ذخیره میکند و هم میسازد.

-زمانی که سطح گلوکز شما پایین است مانند زمانی که شما مدتی چیزی نخورده باشید، کبد گلیکوژنهای ذخیره شده را به گلوکز تجزیه میکند تا سطح گلوکز را در حد نرمال نگه دارد.

بر اساس آخرین معیارهای انجمن دیابت آمریکا تشخیص بیماری قند با ثبت یکی از موارد زیر قطعی است:

-ثبت حداقل یک میزان قند خون تصادفی بالای ۲۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر به همراه علایم کلاسیک دیابت (پرنوشی، پرادراری، پرخوری)
-قند ناشتای پلاسمای بالاتر یا مساوی ۱۲۶ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (ناشتا به معنای هشت ساعت عدم مصرف هر نوع کالری قبل انجام آزمایش است)
-هموگلوبین A1C بالای ۶٫۵٪
-نتیجه آزمایش تحمل قند ۷۵ گرمی خوراکی دوساعته بالای ۲۰۰ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر

علایم دیابت چیست؟

علائم بیماری دیابت به این که قند خون شما چقدر بالاست بستگی دارد. بسیاری از مردم به خصوص افراد مستعد بیماری قند یا دارای دیابت نوع ۲ در ابتدا بدون علامت هستند اما در تیپ ۱ نشانه ها به سرعت ظاهر می شود بعضی از علائم و نشانه های دیابت نوع  ۱ و ۲ شامل:

۱-تشنگی
۲-تکرر ادرار
۳-گرسنگی شدید
۴-کاهش وزن قابل ملاحظه
۵-وجود کتون ها در ادرار (کتون: کتونها توسط عضلات و چربیهایی در حال از بین رفتن تولید شده زمانی که (عضلات و چربی) انسولین کافی در دسترس نداشته باشد).
۶-خستگی
۷-زود رنجی
۸-تاری دید
۹-طولانی شدن زمان بهبود زخمها
۱۰-عفونت های مکرر مثل لثه یا پوست و عفونت واژن

هر چند که دیابت نوع ۱ میتواند در هر سنی ایجاد شود ولی معمولاً در کودکی یا در دوران نوجوانی بروز میکند. دیابت نوع ۲ که نوع شایع هست در هر سنی میتواند بروز کند اگر چه در افراد بالای ۴۰ سال شیوع بیشتری دارد.

پیش دیابت یا پره دیابت چیست؟

افرادی که قند خونشان از افراد نرمال بالاتر و از بیماران دیابتی پایین تر است دچار حالت پیش دیابتی هستند.  تحقیقات نشان میدهند که بیشتر این افراد در طی ۱۰ سال دیابت را بروز خواهند داد. اگر یکی از شرایط اختصاصی زیر را دارید برای آزمایش بررسی وضعیت پیش دیابتی اقدام نمایید:

• اگر اضافه وزن دارید و سنتان بالای ۴۵ است
• اگر اضافه وزن دارید و سنتان زیر ۴۵ بوده ولی برای یکی از حالت های زیر سابقه ی خانوادگی دارید: دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا، نژاد آمریکایی- آفریقایی بودن، بومیان آمریکا،نژاد اسپانیایی و آسیایی بودن، سابقه ی دیابت بارداری، تولد نوزادی با وزن ۹ پوند معادل ۴۵۴ گرم یا بیشتر.
  

  داروهای ضد دیابت

  داروهای خوراکی دیابت همراه با ورزش منظم و رژیم غذایی مناسب تجویز می شوند. برخی از این داروها در ترکیب با سایر داروها ویا با انسولین مصرف می شوند تا بهترین نتیجه را در کنترل قند خون اعمال کنند. این راهنما اطلاعات کلی درباره ی داروهای خوراکی دیابت ارائه می دهد. این راهنما به شما کمک خواهد کرد تا اطلاعات بیشتری در رابطه با داروها بدست آورید. داروها را دقیقا طبق تجویز پزشک مصرف کنید، سوالات ویژه و نگرانیهایتان را با پزشک درمیان بگذارید.

  ۱- سولفونیلورها Sulfonylureas

  این نوع از داروهای خوراکی دیابت از طریق تحریک پانکراس به ترشح انسولین گلوکز خون را کاهش می دهند.

  ۲- بیگوانیدها Biguanides

  (®Metformin (Glucophage^®, Glucophage XR^®, Glumetza^®, Fortamet^®, Riomet

  این داروها میزان گلوکز تولیدی توسط کبد را کاهش می دهد. این دارو همچنین نحوه ی عملکرد انسولین در بدن را بهبود می بخشد و سرعت تبدیل کربوهیدارت به قند را کاهش می دهد.

  ۳- Thiazolidinediones

  این داروها سبب ارتقا مسیر عملکردی انسولین می شوند که در طی آن انسولین نقش خود را از طریق کمک به ورود گلوکز به سلولهای ماهیچه ای، چربی و سلولهای کبد اعمال می کند.

  ۴- مهار کننده های آلفا گلوکوزیداز Alpha-glucosidase inhibitors

  این داروها گلوکز را از طریق به تاخیر انداختن شکستن کربوهیدراتها کاهش می دهند و جذب گلوکز در روده کوچک را کاهش می دهند. این داروها بعضی آنزیم ها را نیز از فعالیت باز می دارند تا پروسه ی هضم آنزیم ها کند شود.

  ۵- Meglitinide

  این داروها نیز گلوکز خون را از طریق تحریک پانکراس  برای ترشح انسولین افزایش می دهند.

  ۶-  DPP-4 inhibitors یا مهار کننده های DPP-4

  این داروها سبب می شوند تا پانکراس انسولین بیشتری بعد از هر وعده ی غذایی  ترشح کند، همچنین گلوکز ترشح شده از کبد را نیز کاهش می دهند.

  ۷- SGLT2 inhibitors یا مهار کننده های SGLT2

  این نوع از داروهای خوراکی دیابت بر کلیه ها اثر کرده و قند اضافی را از بدن حذف می کنند.

  ۸- Bile acid sequestrant

  داروهای خوراکی دیابت ، کلسترول و قند خون را در بیماران دیابتی کاهش می دهند.

  ۹- آگونیست دوپامین  Dopamine agonist

  این داروها مقدار گلوکز ترشحی بوسیله ی کبد را کاهش می دهند.

  بهترین زمان ورزش برای دیابتی ها

ورزش را به آهستگی شروع کنید و به آرامی آن را افزایش دهید. هدفتان را ۳۰ دقیقه در پنج روز از هفته قرار دهید و یا به همان مقدار که پزشک توصیه میکند ورزش کنید. ۳۰ دقیقه را به سه قسمت ۱۰ دقیقه ای بعد از صرف سه وعده اصلی غذایی توصیه تقسیم کنید. افرادی با دیابت تیپ ۲ باید به انجام ورزش استقامتی ۳ روز در هفته ترغیب شوند.

نکات لازم برای حفظ سلامت در حین ورزش

– برای اینکه خطر افت قند خون کاهش یابد قبل از شروع ورزش قند خونتان را اندازه بگیرید، اگر بالای ۲۵۰ میلی گرم بر دسی لیتر بود و کتون در قند خون وجود داشت فعالیتتان را تا زمانیکه سطح آن به زیر ۲۵۰ برسد به تاخیر بیندازید. اگر قند خونتاان زیر ۱۰۰ بود احتمالا شما نیاز به یک میان وعده قبل از شروع فعالیتتان دارید.

– بهترین زمان ورزش ۳۰ دقیقه الی یک ساعت بعد از خوردن وعده ی غذایی میباشد.

– پاهایتان را از نظر وجود تاول یا هرنوع زخم دیگری قبل و بعد از ورزش بررسی کنید.

– اگر داروی کاهش فشار خون مصرف میکنید یک چیز شیرین مانند قرص گلوکز یا شکلات را با خود همراه داشته باشید.

– ۵-۱۰ دقیقه برای گرم کردن و فاز آرام کردن بدن صرف کنید.

– قبل، بعد و در حین ورزش آب بخورید.

– سعی کنید در حین انجام ورزش با یک نفر همراه شوید.

– سطح قند خونتان را بعد از ورزش نیز بررسی کنید برای مثال برخی افراد قند خونشان بعد از ورزش تا ۲۴ ساعت پایین باقی میماند.

– کارت شناسایی دیابت را بهمراه داشته باشید.

دیابتی ها چه بخورند؟

محاسبه کربوهیدرات شامل مشخص کردن مقدار کربوهیدرات مناسب برای فرد در هر وعده غذایی  در کل روز است، در این رابطه خواندن برچسب مواد غذایی برای دانستن کل مقدار کربوهیدرات موجود میتواند کمک کننده باشد. برای مثال صبحانه ای شامل یک تکه نان تست با یک قاشق غذا خوری کره ی بادام زمینی، یک موز نصفه، و یک فنجان شیر مساوی با خوردن ۳ واحد کربوهیدرات یا خوردن ۴۵ گرم کربوهیدرات میباشد. ( ۱ وعده مساوی ۱۵ گرم کربوهیدرات میباشد.) متخصص تغذیه در محاسبه ی میزان کربوهیدرات مصرفی به شما کمک میکند و شما خواهید دانست در هر وعده ی غذایی چه مقدار کربوهیدرات باید مصرف کنید.

در هر زمانی که کربوهیدرات مصرف میکنید بیشترین اثر بر قند خون شما اعمال خواهد شد، در نتیجه به سهم غذایی کربوهیدرات در هر وعده توجه داشته باشید. بدنبال سبزیجات، میوه ها و غلات( نان و برشتوک حاوی غلات هستند و غلات بعنوان اجزای اصلی اینها عنوان میشود) غذاهایی مانند ماکارونی غنی شده، برنج قهوه ای، لوبیا ها باشید. میوه ها و سبزیجات تازه یا کنسروها و مواد فریز شده ی بدون شکر را استفاده کنید.

برای تعیین وقت بر روی نوبت دهی اینترنتی کلیک کنید.

دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی

دکتر قلب در تهران