امروزه از روش ابلیشن قلب یا سوزاندن به طور گستردهای برای درمان تاکیکاردی یا ضربان سریع قلب استفاده میشود. برای ابلیشن ازکاتتر استفاده می شود.
کاتترها سیم های قابل انعطافی هستند که در انتهای خود الکترود دارند و دارای قابلیت مانور پذیری داخل قلب هستند. از کاتترها برای ثبت دقیق فعالیت الکتریکی قلب استفاده می شود.
در مورد بیشتر افرادیکه اختلال ضربان قلب دارند (آریتمی یا تپشهای نامنظم قلب)، نوار قلب یا سایر بررسیهای معمولی اطلاعات کافی ارایه نمی کنند. مطالعات الکتروفیزیولوژی قلب (EPS) بررسی هایی هستند که با استفاده از کاتترگذاری، پزشک را قادربه بررسی سیگنالهای الکتریکی داخل قلب می نماید. در حین EPS با ارسال ایمپالسهای الکتریکی کنترل شده به درون قلب، آریتمی (اختلال ضربان قلبی) بیمار دوباره ایجاد شده و مکانیسم آریتمی بررسی شده و تعیین میشود که مشکل در کجای قلب قرار داشته و چگونه باید اصلاح شود.
قبل از انجام مطالعه الکتروفیزیولوژی لازم است که بیمار لیست تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک ارائه دهد. گاهاً برخی داروهای مصرفی از قبیل آتنولول، متوپرولول، پروپرانول، وراپامیل، دیلتیازم، دیگوکسین و داروهای ضد آریتمی مثل آمیودارون منجر به تداخل در بررسی مناسب الکتروفیزیولوژی قلب می شوند و حتماً باید از قبل قطع شده باشند.
نتایج به پزشک کمک می کنند تا مشخص کند که یک آریتمی از کجای قلب ناشی می شود و تصمیم بگیرد که آیا بیمار نیاز به استفاده ازدارو، ضربانساز ( Pacemaker )، دفیبریلاتور کاشتنی داخل قلبی ( ICD ) ویا ابلیشن دارد یا نه؟
ابلیشن روشی است که برای اصلاح مشکلات ریتم قلب استفاده می شود. سیگنال الکتریکی که موجب ضربان سازی در قلب می شود، مسیر دقیقی را درون قلب شما طی می کند. هر گونه اختلال در شکل گیری و طی مسیر این سیگنال، می تواند باعث آریتمی شود.
ابلیشن در موارد زیر بهترین گزینه درمانی است :
۱- مواردیکه داروها برای درمان آریتمی موفقیت نداشته اند.
۲- داروهای درمان آریتمی باعث ایجاد عوارض جانبی جدی شده باشند.
۳- انواع خاصی از آریتمی هایی که خیلی خوب با ابلیشن از بین می روند، مانند سندرم ولف، پارکینسون، وایت ( WPW ) و تاکی کاردیها ( ضربانات تند ) فوق بطنی ( SVT )
۴- احتمال بالای ابتلا به عوارض خطرناک ناشی از آریتمی وجود داشته باشد مانند ایست ناگهانی قلبی
پس از تشخیص دقیق نوع آریتمی، اقدام به ابلیشن قلب می شود. برای ابلیشن قلب ،الکتروفیزیولوژیست (پزشک فوق تخصص در تشخیص و درمان آریتمی ها) یک یا چند کاتتر را وارد حفرات قلب می کند و از نوعی انرژی (معمولا امواج رادیوفرکوینسی) برای سوزاندن بافت غیر طبیعی قلب استفاده می نماید. مساحت ناحیه ای از بافت قلب که تخریب میشود، خیلی کم است و در کارکرد کلی قلب هیچ اثری ندارد. در نهایت یک اسکار (بافت ترمیمی) کوچک در این ناحیه تشکیل شده و ریتم طبیعی قلب به حالت نرمال باز میگردد.
روش ابلیشن قلب ،میزان موفقیت بسیار بالایی داشته و عوارض جانبی کمی دارد و به بیهوشی ملایم و بیحسی موضعی نیاز دارد. این روش درد و ناراحتی اندکی دارد و بسیاری از افراد بعد از چند روز به فعالیت معمول خود برمیگردند. در بیشتر افراد تاکیکاردی بطور قطعی درمان میشود و این افراد دیگر نیازی به استفاده از داروهای ضد آریتمی ندارند.
ابلیشن قلب چگونه انجام می شود؟
برای افرادیکه قرار است تحت روش سوزاندن با کاتتر قرار بگیرند، پزشک توصیه میکند که چند روز قبل از این عمل، مصرف تمام داروهای ضد آریتمی خود را قطع نمایند. در بیمارستان از یک بیهوشی ملایم و بیحسی موضعی استفاده خواهد شد. پزشک از طریق سیاهرگها و یا گاها سرخرگهای کشاله ران، کاتترها را به سمت قلب میفرستد. روش ابلیشن قلب با هدایت اشعه ایکس از طریق دستگاه فلوروسکوپی انجام میشود، بنابراین متخصص قلب میزان پیشرفت کاتترها در رگ را به طورمستقیم و همزمان مشاهده میکند.
سپس لازم است تا یک دوره از تاکیکاردی (ضربانات تند قلبی) شروع شود تا پزشک دقیقا معین کند که این آریتمیها از کجای قلب منشأ میگیرند. با استفاده از ثبت فعالیت الکتریکی داخلی قلب، پزشک نقشه بافتی قلب را ترسیم مینماید تا ناحیه مشکلدار را مشخص نماید. به محض آنکه ناحیه دچار مشکل مشخص شد، کاتتر مخصوص ابلیشن در آن محل قرار داده شده، امواج رادیوفرکوینسی ارسال میشود و بافت غیرطبیعی قلب از بین میرود.
برای اطمینان از نابودی کامل بافت غیرطبیعی قلب، پزشک ممکن است با استفاده از داروها یا تحریک الکتریکی بررسی نماید که آیا افزایش دوباره ضربان قلب (تاکیکاردی) رخ میدهد یا نه؟ اگر تاکیکاردی دوباره رخ دهد، پزشک تخریب را تکرار مینماید. زمانیکه دیگر تاکیکاردی رخ ندهد، کاتترها خارج میشوند. زمان عمل بسته به نوع آریتمی ۱ تا ۴ ساعت طول میکشد. حداقل ۱ روز در بیمارستان حضورخواهید داشت تا پزشکان علایم بهبودی، آریتمیها، یا خونریزی از محلهای ورود کاتترها را بررسی نمایند.
مراقبت های بعد از ابلیشن قلب
شما میتوانید فعالیتهای با شدت متوسط را انجام دهید. تقریباً بلافاصله میتوانید پیادهروی را شروع نمایید. بیشتر افراد در عرض چندروز به مدرسه یا سرکار خود بر میگردند. پزشک ممکن است توصیه نماید که ۲ تا ۴ هفته آسپیرین مصرف کنید تا خون شما را رقیق نماید و در محل تخریب بافت قلبی، لخته خون تشکیل نشود. بعد از چند هفته باید برای ویزیت پیگیری نزد الکتروفیزیولوژیست مراجعه نمایید.
در افراد مبتلا به آریتمی فوق بطنی بدون سایر بیماریهای قلبی، بهبودی کامل تاکیکاردی در بیش از ۹۵ درصد موارد با ابلیشن میسر میشود. در افراد مبتلا به آریتمیهای بطنی نیز میزان بهبودی کامل، بالا میباشد.
در افراد مبتلا به سایر بیماریهای قلبی مثل سکته پیشین قلبی که منجر به آسیب قلبی شده است یا بیماریهای عضلانی قلبی، با توجه به وضعیت قلب میتوان یک دفیبریلاتور کاشتنی ( ICD ) داخل قلب قرار داد. ابلیشن قلب باعث میشود که تعداد و دفعات فعال شدن دفیبریلاتور داخلی در این افراد کم شود. بعضی اوقات برای رسیدن به درمان قطعی انجام بیش از یک بار ابلیشن قلب ضروری است.
دکتر علیرضا مهریار متخصص قلب و عروق و فلوشیپ فوق تخصصی الکتروفیزیولوژی و پیس میکر
برای ویزیت و یا گرفتن نوبت با دکتر مهریار با شماره ۲۲۸۷۴۸۹۹ تماس حاصل نمایید.