برای درمان آپنه خواب یا خفگی موقت در خواب چه باید کرد؟

آپنه خواب یک نوع اختلال خواب جدی می باشد. این امر باعث قطع تنفس مداوم شده که در طول خواب آغاز می گردد. انواع مختلفی از آپنه خواب وجود دارد، اما شایع ترین آن آپنه انسدادی خواب است. این نوع از آپنه هنگامی رخ می دهد که عضلات گلوی شما به طور متناوب استراحت کرده و راه هوایی در هنگام خواب مسدود می نمایند. نشانه قابل توجهی از آپنه خواب خروپف است.

یکی از درمان های آپنه خواب شامل استفاده از یک دستگاه است که راه هوایی شما را در هنگام خواب باز نگه می دارد. یکی دیگر از گزینه ها دستگاهی دهانی است که در طول خواب محور فک شما را رو به جلو نگه می دارد. در موارد شدیدتر، جراحی ممکن است یک گزینه درمانی محسوب گردد.

علائم آپنه خواب چیست؟

علائم و نشانه های آپنه انسدادی خواب عبارتند از:

⚠ خواب آلودگی مفرط در طول روز

⚠ خروپف بلند

⚠ مشاهده دوره های قطع تنفس در هنگام خواب

⚠ بیداری ناگهانی همراه با نفس نفس زدن یا خفگی

⚠ بیداری با خشکی دهان و گلو درد

⚠ سردرد صبحگاهی

⚠ مشکل در تمرکز در طول روز

⚠ تجربه تغییرات خلق و خو، مانند افسردگی یا تحریک پذیری

⚠ فشار خون بالا

⚠ عرق کردن شبانه

⚠ کاهش میل جنسی

چه زمانی برای درمان آپنه خواب به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما تجربه هر یک از این علایم را دارید و یا اگر شریک زندگی شما این علایم را در شما مشاهده نمود با یک پزشک متخصص مشورت کنید، موارد زیر عبارتند از:

⛔ خروپف به قدر کافی بلند که خواب شما و یا دیگران را برهم بزند.

⛔ بیدار شدن از خواب به حالت نفس نفس زدن یا خفگی

⛔ قطع تنفس متناوب در طول خواب

⛔ خواب آلودگی بیش از حد در طول روز که ممکن است باعث به خواب رفتن شما در حین کار و یا در حال تماشای تلویزیون و یا حتی رانندگی شود.

بسیاری از مردم ممکن است خروپف را به عنوان نشانه ای از مشکلات به طور بالقوه جدی در نظر نگیرند و یا هر کس که در خواب خروپف می کند، ممکن است مبتلا به آپنه خواب نباشد.

اگر شما خروپف بلند، به خصوص خروپف هایی که با دوره هایی از سکوت نشانه گذاری می شوند، تجربه می کنید با پزشک خود مشورت کنید. با آپنه خواب ،خروپف معمولا زمانیکه شما به پشت خود می خوابید بلندتر است و زمانی که شما به یک طرف خود بر می گردید، آرام تر می شود.

در مورد هر گونه مشکل خواب که در شما خستگی مزمن، خواب آلودگی و تحریک پذیری ایجاد می کند با پزشک خود صحبت کنید. خواب آلودگی مفرط در طول روز ممکن است به دلیل اختلالات دیگر مانند حمله خواب باشد.

علت آپنه خواب 

آپنه خواب زمانی رخ می دهد که عضلات در پشت گلو شما بیش از حد شل شده و اجازه تنفس طبیعی را نمی دهند. این عضلات از ساختارهایی از جمله نرم کام، زبان کوچک حمایت می کنند.

هنگامی که این عضلات شل شوند، راه هوایی شما تنگ و یا بسته شده که تنفس شما را قطع کرده و ممکن است تنفس به مدت ۱۰ تا ۲۰ ثانیه کافی نباشد که این حالت ممکن است سطح اکسیژن در خون شما را کاهش داده و باعث ایجاد دی اکسید کربن گردد. مغز شما این اختلال تنفس را حس می کند و به فاصله زمانی کوتاهی شما را از خواب بلند می کند به طوری که شما بتوانید راه هوایی خود را اندکی بازتر نمایید. این بیداری معمولا به قدری مختصر است که شما آن را به یاد نمی آورید.

شما می توانید با تنگی نفس گذرا بطور خود بخودی از خواب بیدار شوید و به سرعت، با یک یا دو نفس عمیق آن را تصحیح نمایید. شما ممکن است صدای یک خرناس، خفگی یا صدای نفس نفس زدن ایجاد نمایید.

این الگو می تواند در شما پنج تا ۳۰ بار یا بیشتر، هر یک ساعت و یا در تمام طول شب تکرار گردد. این اختلالات توانایی شما را برای رسیدن به خواب مطلوب عمیق، مراحل آرام از خواب، مختل می کند و شما احتمالا در زمان بیداری خود احساس خواب آلودگی خواهید کرد.

افراد مبتلا به وقفه تنفسی خواب ممکن است از این که خواب آنها قطع شده، آگاه نباشند. در واقع، بسیاری از مردم با این نوع از آپنه خواب فکر می کنند که تمام شب را به خوبی خوابیده اند.

عوامل خطر در آپنه خواب

آپنه خواب در هر کسی می تواند گسترش یابد. با این حال، بعضی عوامل شما را در معرض خطر قرار می دهند، از جمله:

۱- اضافه وزن

حدود نیمی از افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب اضافه وزن دارند. رسوب چربی در اطراف راه هوایی فوقانی ممکن است مانع تنفس گردد. با این حال، هر کس که با آپنه خواب است، لزوما اضافه وزن ندارد و بالعکس. افراد لاغر هم می توانند این اختلال توسعه یافته را داشته باشند. در هر حال به دنبال روش های کاهش وزن باشید.

۲- چسبیدن راه هوایی

 ممکن است به طور طبیعی تنگی راه های هوایی بصورت ارثی باشد. لوزه سوم و یا آدنوئید شما ممکن است بزرگ بوده که می تواند مسیر راه هواییتان را مسدود کند.

۳- فشار خون بالا (هایپرتانسیون)

آپنه خواب در افراد مبتلا به فشار خون بالا نسبتا شایع است.

۴- احتقان مزمن بینی

 آپنه انسدادی خواب در افرادی که دچار گرفتگی بینی مداوم شبانه می باشند، دو برابر بیشتر، رخ می دهد. این حالت ممکن است به دلیل تنگ شدن راه های هوایی باشد.

۵- سیگار کشیدن

 احتمال ابتلا به وقفه تنفسی خواب در افراد سیگاری بیشتر است. چگونه سیگار را ترک کنیم؟

۶- دیابت

 آپنه انسدادی خواب ممکن است در افراد مبتلا به دیابت بیشتر رایج باشد.

۷- جنسیت

 به طور کلی، مردان دو برابر زنان به آپنه انسدادی خواب مبتلا می گردند.

۸- سابقه خانوادگی آپنه خواب

 اگر یکی از اعضای خانواده شما دچار آپنه انسدادی خواب باشد، شما ممکن است در معرض خطر باشید.

۹- آسم

تحقیقات اخیر رابطه میان آسم و خطر ابتلا به آپنه انسدادی خواب را نشان می دهد.

عوارض آپنه خواب چیست؟

آپنه خواب یک وضعیت پزشکی جدی در نظر گرفته می شود. عوارض این نوع وقفه تنفسی خواب ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1_ خستگی در طول روز و خواب آلودگی

بیداری های مکرر همراه با آپنه انسدادی خواب، خواب عادی را غیر ممکن می سازد. افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب اغلب در طول روز خواب آلودگی، خستگی شدید و تحریک پذیری را تجربه می کنند. آنها ممکن است در تمرکز کردن مشکل داشته باشند و در محل کار، هنگام تماشای تلویزیون و یا حتی در هنگام رانندگی، خواب آلود باشند.

کودکان و افراد جوان مبتلا به آپنه خواب ممکن است در مدرسه عملکرد ضعیفی داشته باشند و معمولا مشکلات توجهی و یا رفتاری دارند.

2_ مشکلات قلبی و عروقی

افت ناگهانی سطح اکسیژن خون که در طول آپنه خواب انسدادی رخ می دهد، فشار خون را افزایش داده و بر سیستم قلبی عروقی فشار وارد می آورد. بسیاری از مردم با آپنه انسدادی خواب مبتلا به فشار خون بالای توسعه یافته (هایپرتانسیون) می باشند که می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد.

آپنه انسدادی خواب شدید تر، خطر ابتلا به بیماری عروق کرونری، حمله قلبی ، نارسایی قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد. مردان با آپنه انسدادی خواب به نظر می رسد در معرض خطر نارسایی قلبی باشند، در  حالی که زنان با آپنه انسدادی خواب اینگونه نیستند.

آپنه انسدادی خواب خطر ضربان غیر طبیعی قلب (آریتمی) را افزایش می دهد. این ریتم غیر طبیعی می تواند میزان اکسیژن خون را کاهش دهد. اگر بیماری قلبی وجود داشته باشد، این تکرار دوره های متعدد کاهش سطح اکسیژن خون می تواند به مرگ ناگهانی ناشی از یک رویداد قلبی منجر شود.

3- عوارض ناشی از داروها و جراحی

برخی داروها مانند آرام بخش، مسکن های مخدر و داروهای بیهوشی عمومی، راه هوایی فوقانی شما را ریلکس کرده و ممکن است آپنه انسدادی خواب شما را بدتر کنند.

اگر شما به وقفه تنفسی خواب مبتلا هستید، ممکن است مشکلات تنفسی بدتری را بعد از عمل های جراحی بزرگ به خصوص پس از دریافت مسکن ها و دراز کشیدن به پشت خود تجربه کنید. افراد مبتلا به آپنه خواب ممکن است بعد از عمل جراحی، بیشتر در معرض ابتلا به عوارض آن باشند.

قبل از اینکه تحت عمل جراحی قرار بگیرید، پزشک خود را در صورت داشتن آپنه انسدادی خواب و یا نشانه های مربوط به آپنه انسدادی خواب در جریان بگذارید. اگر شما دچار علائم آپنه خواب هستید، پزشکتان ممکن است شما را برای آپنه انسدادی خواب قبل از عمل تست کند.

4 – مشکلات چشم

بعضی از تحقیقات ارتباط بین آپنه خواب و شرایط خاص چشم، مانند گلوکوم را پیدا کرده است. عوارض چشمی معمولا می تواند درمان شود.

5 – عدم خواب کافی همسرتان

خروپف بلند می تواند افرادی که در اطراف شما خوابیده اند را از داشتن استراحت خوب محروم سازد و در نهایت روابط شما را مختل کند. برخی حتی ممکن است برای داشتن خواب بهتر، رفتن به یک اتاق دیگر را ترجیح دهند.

افراد مبتلا به آپنه خواب همچنین ممکن است از مشکلات حافظه، سردرد صبحگاهی، نوسانات خلقی و یا احساس افسردگی شکایت کنند، و نیاز به ادرار کردن مکرر در شب (شب ادراری) داشته باشند.

تشخیص آپنه خواب

برای تشخیص وضعیت تان، پزشک ممکن است یک ارزیابی بر اساس علائم، نشانه های شما و برخی آزمایش ها انجام دهد. پزشک ممکن است شما را به یک متخصص خواب در مرکز خواب برای ارزیابی بیشتر ارجاع دهد.

شما یک معاینه فیزیکی خواهید داشت، و پزشک متخصص پشت گلو، دهان و حفره بینی شما را برای مشاهده بافت اضافی و یا اختلالات بررسی خواهد کرد. همچنین ممکن است دور گردن و کمر شما را اندازه گیری کرده و فشار خون تان را چک نماید.

ارزیابی ممکن است شامل نظارت تنفس شبانه و دیگر عملکردهای بدن شما هنگام خواب باشد. تست های اولیه برای تشخیص آپنه انسدادی خواب عبارتند از:

✅ پلیسومنوگرافیPolysomnography

در طی این مطالعه خواب، شما به تجهیزاتی متصل خواهید شد که بر فعالیت قلب، ریه و مغز شما، الگوهای تنفس، حرکات بازو، پا و سطح اکسیژن خون در هنگام خواب نظارت می کنند. شما ممکن است یک خواب کامل شبانه داشته باشید، که در آن شما در تمام طول شب تحت نظارت قرار گرفته و دوره های خواب شما هم بررسی می گردند.

در مطالعه دوره خواب شبانه، شما در نیمه اول شب تحت نظارت هستید. اگر شما با آپنه انسدادی خواب تشخیص داده شوید، پرستار شاید شما را از خواب بیدار کرده و شما ممکن است فشار مثبت مداوم را برای نیمه دوم شب دریافت کنید.

این تست می تواند به پزشک در تشخیص آپنه انسدادی خواب کمک نموده و درمان فشار مثبت راه هوایی، در صورت مناسب بودن را تنظیم نماید. این مطالعه خواب همچنین می تواند در رد کردن سایر اختلالات خواب، مانند حرکات دوره ای دست و یا حمله خواب، که همچنین می تواند باعث خواب آلودگی مفرط در طول روز گردد، کمک نماید، اما نیاز به درمان متفاوتی است.

✅ تست آپنه خواب در خانه

 تحت شرایط خاص، پزشک ممکن است شرایط ویژه ای را در خانه برای تشخیص آپنه خواب شما فراهم آورد. این تست معمولا شامل اندازه گیری جریان هوا، الگوهای تنفسی و سطح اکسیژن خون، و احتمالا حرکات و شدت خروپف می باشد.

پزشک ممکن است شما را به یک متخصص گوش، حلق و بینی برای رد کردن هر گونه انسداد آناتومیک در بینی یا گلوی شما، ارجاع دهد.

درمان آپنه خواب چیست؟

✅ تغییر در شیوه زندگی

برای موارد خفیف آپنه انسدادی خواب، پزشکتان ممکن است تغییر در شیوه زندگی را توصیه نماید.

✔ اگر وزن اضافه دارید، حتما به دنبال کاهش وزن باشید.

✔ به طور منظم ورزش کنید.

✔ ترک مصرف الکل و سیگار

✔ استفاده از یک ضد احتقان بینی یا داروهای ضد حساسیت

✔ به پشت خود نخوابید.

اگر این اقدامات خواب شما را بهتر نکرد و یا اگر آپنه شما متوسط تا شدید است، سپس پزشکتان ممکن است درمان های دیگری را به شما توصیه نماید. دستگاه های خاص می توانند به باز کردن راه هوایی مسدود شده کمک کنند. در موارد دیگر، عمل جراحی ممکن است لازم باشد.

✅ فشار مثبت مداوم (CPAP)

اگر شما به آپنه خواب مبتلا هستید، ممکن است از فشار مثبت بهره مند شوید. در این درمان، یک ماشین فشار هوا از طریق یک قطعه متناسب با بینی شما تماس برقرار کرده و یا در بینی و دهان شما در هنگام خواب قرار می گیرد.

فشار مثبت تعدادی از حوادث تنفسی که در هنگام خواب شما رخ می دهند را کاهش می دهد، خواب آلودگی روزانه را کاهش داده و باعث بهبود کیفیت زندگی شما می گردد.

رایج ترین نوع، فشار مثبت مداوم مسیر هوایی یا CPAP نامیده می شود. این فشار هوا مانع از آپنه انسدادی خواب و خروپف می گردد.

CPAP در یک فشار مداوم (ثابت) و یا فشار متنوع (با تنظیم دستی) قرار داده می شود. در CPAP ثابت، فشار ثابت باقی می ماند. در CPAP با تنظیم خودکار، اگر دستگاه افزایش مقاومت راه هوایی را احساس کند، سطح فشار تنظیم می گردد.

فشار مثبت راه هوایی دوسطحی (BiPAP)، نوع دیگری از فشار مثبت راه هوایی است، یک مقدار از فشار پیش تعیین شده را زمانی که شما در حال تنفس هستید را ارائه کرده و یک مقدار متفاوت از فشار را در هنگام بازدم خارج می سازد.

اگر چه CPAP موفق آمیزترین روش به طور مداوم و متداول ترین روش برای درمان آپنه خواب می باشد، برخی از افراد استفاده از ماسک موجود در این روش را دست و پا گیر و ناراحت کننده می دانند. با این حال، دستگاه های جدیدتر، کوچکتر و با سر و صدای کمتر از دستگاه های قدیمی تر هستند.

همچنین ممکن است استفاده از یک مرطوب کننده هوا همراه با سیستم CPAP به شما توصیه شود.

✅ درمان آپنه خواب با جراحی 

گزینه جراحی معمولا در شرایطی که سایر درمان ها موفق واقع نشوند، پیشنهاد می شود.

۱- جراحی بافت

روشی است که در آن پزشک، بافت را از پشت دهان و بالای گلوی شما حذف می کند. لوزه ها و آدنوئید شما ممکن است حذف گردد. این روش معمولا در بیمارستان انجام شده و نیاز به بیهوشی عمومی دارد.

پزشکان گاهی اوقات حذف بافت از پشت گلو با یک لیزر (uvulopalatoplasty به کمک لیزر) و یا با انرژی فرکانس رادیویی (ابلیشن رادیوفرکونسی) را برای درمان خروپف استفاده می کنند. انجام این روش ممکن است خروپف را کاهش دهد.

۲- تحریک راه هوایی فوقانی

این دستگاه جدید برای استفاده در افراد مبتلا به آپنه خواب متوسط تا شدید که نمی توانند CPAP یا BiPAP را تحمل نمایند، به کار می رود.

۳- جراحی باز کردن گردن

اگر شما به آپنه خواب شدید و تهدید کننده حیات مبتلا هستید و درمان های دیگر شکست خورده اند، شما ممکن است به این شکل از جراحی نیاز داشته باشید.

در این روش، به نام تراکئوستومی، جراح، گردن شما را باز می سازد و یک فلز یا لوله پلاستیکی مناسبی در گردن شما قرار می دهد تا از طریق آن نفس بکشید. هوا از داخل آن عبور می کند و از ریه های شما خارج گردیده و عبور هوا از طریق گلوی شما مسدود می گردد.

۴- جراحی فک

در این روش، قطعات بالا و پایین تر از فک شما نسبت به سایر استخوان های صورت به سمت جلو انتقال داده می شوند که فضای بزرگی را پشت زبان و نرم کامه ایجاد می کند و احتمال کمتری برای وقفه تنفسی وجود دارد.

۵- ایمپلنت

این درمان های غیر تهاجمی شامل قرار دادن سه میله پلی استر کوچک در نرم کامه شماست. این پلی استر سفت از بافت نرم کامه حمایت نموده و فرو افتادن راه هوایی فوقانی و خروپف را کاهش می دهد. این درمان فقط برای افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب خفیف توصیه می شود.

انواع دیگر جراحی ممکن است به کاهش خروپف و آپنه خواب با تمیز ساختن یا بزرگ کردن راه های هوایی کمک کنند که عبارتند از:

♻ جراحی بینی برای حذف پولیپ یا قسمت های سخت انحراف بین سوراخهای بینی (انحراف تیغه بینی)

♻ جراحی برای برداشتن لوزه ها یا آدنوئید

دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی

برای پرسش از دکتر بر روی لینک مشاوره پزشکی کلیک کنید.