۱۰ علت پایین بودن پلاکت خون platelets چیست؟

پلاکت های خون platelets یا سلول های ترومبوسیت، سلول های کوچک بیضی شکل یا کروی بدون هسته می باشند. در این مقاله سعی شده در ارتباط با مشکل شایع پایین بودن پلاکت خون صحبت شود.

پلاکت خون چیست؟

پلاکت خون یا Platelets چیست؟ پلاکت خون در مغز استخوان تولید شده و نقش مهمی در انعقاد خون ایفا می کنند. طول عمر پلاکت های خون ۱۰-۷ روز است. آنها در کبد، طحال و مغز استخوان تخریب می شوند. 

طحال محل جداسازی سلول های خونی است که شامل پلاکت می گردد. به طور معمول، حدود ۳ /۱ طحال به پلاکت اختصاص یافته است.

تجربه خونریزی شدید، ناگهانی و کنترل نشده از بینی، لثه و دیگر نقاط بدن واقعا یک وضعیت وحشتناک خواهد بود و متاسفانه، می تواند با تعداد پلاکت های خون واقعا کم اتفاق بیافتد. قبل از اینکه این اتفاق بیافتد، بهتر است آن را بلافاصله مدیریت کنید. 

پلاکت خون باید چند باشد؟

پلاکت خون پایین، ترومبوسیتوپنی نامیده می شود. با توجه به درجه، می تواند از متوسط، نسبتا شدید و شدید متغیر باشد. با کاهش شمارسلولی، شدت بیماری بیشتر می شود.

علائم کمبود پلاکت خون

نشانه ها و علایم پایین بودن پلاکت خون یا ترومبوسیتوپنی عبارتند از:

– کبودی غیر منتظره
– لکه های بنفش یا قرمز کوچک زیر پوست به نام پتشی.
– خونریزی بینی و یا لثه
– دوره های قاعدگی شدید تر از حد معمول در زنان
– مدفوع سیاه رنگ یا خونی
– ادرار قرمز یا صورتی رنگ
– استفراغ خونی
– سردرد های شدید
– سرگیجه
– درد در مفاصل یا عضلات
– افزایش ضعف

اگر با هر یک از این نشانه ها مواجه شدید، سریعا به یک پزشک مراجعه کنید. معمولا این علائم تا زمانی که سطح پلاکت بسیار پایین نباشد رخ نمی دهند. با آزمایش خون می توان ترومبوسیتوپنی را قبل از بروز علائم تشخیص داد.

آیا پایین بودن پلاکت خون خطرناک است؟

زمانی که تعداد پلاکتهای خون پایین باشد (مخصوصاً در زمان انواع جراحی یا زایمان) خطر خونریزی بالا می رود. پزشک در موارد زیر می تواند انتقال پلاکت یا خون را برای بیمار تجویز کند:

• پایین بودن قابل توجه تعداد پلاکت
• بالا بودن خطر خونریزی
• وجود خونریزی فعال، به علت پایین بودن تعداد پلاکت

در این روش، کمبود پلاکت با انتقال خون از فرد اهدا کننده یا تزریق پلاکت خالص برطرف می شود. به عبارت دیگر طی انتقال خون، سلول های اهدایی به صورت درون وریدی در ناحیه بازو تزریق می گردد.

این انتقال بدون درد می باشد؛ هر چند ورود سوزن به پوست طبیعتاً با کمی درد همراه است.

علت پایین بودن پلاکت خون

” پلاکت خون پایین باشه نشانه چیست؟” این سؤال ممکنه برای افراد ایجاد شود. در این قسمت دو دلیل کمبود پلاکت خون را بیان می کنیم:

۱- ترومبوسیتوپنیک پورپورای به واسطه ایمنی یا خود ایمن

پورپورای ترومبوسیتوپنیک با واسطه ایمنی که با عنوان ITP نیز شناخته می شود، بیماری است که در آن آنتی بادی های بدن بر علیه پلاکت خون اقدام می کنند. این حمله آنتی بادی ها به سلول های طبیعی چیزی است که باعث پایین بودن پلاکت خون در بیماران مبتلا به ITP می شود. چنین اتفاقی در نهایت سبب ایجاد بیماری ترومبوسیتوپنی با واسطه ایمنی می گردد.

ITP دو حالت مزمن و حاد دارد. فرم حاد در کودکان شایع تر است و معمولا بعد از بهبودی از عفونت رخ می دهد. اغلب، بیمار عفونت ویروسی غیر اختصاصی دارد. اگر چه زمان هایی وجود دارد که در آن ITP حاد بعد از بهبودی از یک عفونت باکتریایی ایجاد می شود.

بزرگسالان ممکن است به ITP حاد توسعه یافته مبتلا گردند، این بیماری در اغلب موارد به تدریج رخ می دهد (ITP مزمن). اکثر بزرگسالان به یاد ندارند که دچار عفونت ویروسی شده اند یا باکتریایی!؟ حدود ۹۰٪ از بیماران ITP جوان تر از ۴۰ سال می باشند. جالب توجه است، فرم مزمن ITP بر زنان بیشتر اثر می گذارد.

۲- پایین بودن پلاکت خون در دوران بارداری

تقریبا ۵ درصد از زنان به ترومبوسیتوپنی توسعه یافته در دوران بارداری مبتلا می شوند که یکی از چندین علت پایین بودن پلاکت خون در بارداری می باشد. ترومبوسیتوپنی باید نه تنها از ITP، بلکه از سایر علل ترومبوسیتوپنی مرتبط با بارداری، مانند پره اکلامپسی متمایز گردد.

اگر تعداد پلاکتها به <50000 / UL افت کند، بیمار باید به طور جدی احتمال ITP را در نظر بگیرد. معیارهای تشخیصی برای ترومبوسیتوپنی حاملگی در ادامه ذکر شده است.

 معیارهای تشخیص پلاکت خون پایین در بارداری

– ترومبوسیتوپنی خفیف

– ترومبوسیتوپنی بدون علامت

– شرح حال و سابقه مثبت ترومبوسیتوپنی قبلی بیمار

– توسعه ترومبوسیتوپنی در دوران بارداری

– عدم وجود ترومبوسیتوپنی جنین

– پس رفت ترومبوسیتوپنی پس از تولد

۳- عفونت

عفونت یکی از علل پایین بودن پلاکت خون  است که معمولا در بیماران شناسایی می گردد. علت اصلی پایین بودن پلاکت خون در این حالت نوعی عفونت ویروسی می باشد. نمونه هایی از آن می تواند شامل مونونوکلئوز عفونی، CMV و HIV شود.

پایین بودن پاکت خون می تواند در بیماران مبتلا به HIV نیز باشد که ممکن است منشا ایمنی یا غیر ایمونولوژیک داشته باشد، اما به نظر می رسد که اکثر موارد نشان دهنده پایین بودن پلاکت خون ناشی از تولید ناکارآمد پلاکت خون است. 

علاوه بر پایین بودن تعداد پلاکت خون به واسطه سلولهای ایمنی، ترومبوسیتوپنی در بیماران مبتلا به اچ آی وی همچنین می تواند به دلیل سرکوب ایجاد شده در مورد بیماری گرانولوماتوز مغز استخوان رخ دهد و یا احتمالا از داروها ناشی گردد.

علاوه بر این، پایین بودن پلاکت خون با واسطه سیستم ایمنی در HIV ممکن است در هر زمان در طول عفونت HIV رخ دهد. این اتفاق حتی می تواند زمانی رخ دهد که بار ویروسی کوچک است و تعداد لنفوسیت های CD4 به نسبت خوبی حفظ شده اند.

پایین بودن پلاکت خون به غیر از ارتباط آن با یک بیماری ویروسی، می تواند با عفونت هایی که توسط باکتری ایجاد شده از قبیل مایکوپلاسما، ریکتزیا و همچنین با سیفلیس و مالاریا رخ دهد.

۴- بیماری بدخیم

بیماری های لنفوپرولیفراتیو مانند لوسمی مزمن غدد لنفاوی و لنفوم همچنین ممکن است با پایین بودن پلاکت خون ناشی از سلولهای ایمنی یا خود ایمنی، همراه گردد که یکی از بیماری های شایع مربوط به علت پلاکت پایین می باشد.

با این حال، در اغلب موارد پایین بودن پلاکت خون با توجه به کاهش نفوذ پلاکت خون درمغز استخوان و یا احتمالا به دلیل درمان سرطان با سایتواستاتیک ها می باشد. اگر چه پایین بودن پلاکت خون خود ایمن همچنین در بیماران مبتلا به تومورهای جامد شرح داده می شود، اما این ارتباط نادر است.

۵- ترومبوسیتوپنی Dilutional یا رقیق شده

این عامل یکی از علل شایع پایین بودن پلاکت خون در بیماران بستری در بیمارستان است که مقدار قابل توجهی از خون خود را از دست داده اند. این اتفاق زمانی می افتد که برنامه تهاجمی مایعات داخل وریدی شمار پلاکتی خون را کاهش می دهد.

۶- پرتو های خاص

پرتو درمانی می تواند عارضه پایین بودن پلاکت خون را به همراه داشته باشد که یکی از علل پایین آمدن تعداد پلاکت خون به حساب می آید که در آن آسیب رخ داده در مغز استخوان بر مگاکاریوسیت ها که یک فرایند خاص قبل از به گردش درآمدن پلاکت ها می باشد، را تحت تاثیر قرار می دهند. پایین آمدن پلاکت خون معمولا در حدود ۷ تا ۱۰  روز پس از درمان رخ می دهد.

۷- پایین بودن پلاکت خون ناشی از دارو

بسیاری از مواد دارویی که در طول درمان استفاده شده است می تواند سبب ترومبوسیتوپنی شوند. در واقع، زمان مورد نیاز برای وقوع کاهش شمار پلاکت ها تنها ۲ هفته است.

تشخیص پایین بودن پلاکت خون ناشی از دارو و یا پزشکی زمانی حاصل می گردد که مصرف داروی مشکوک متوقف گردیده و تعداد پلاکت ها به حالت عادی باز گردند. در اغلب موارد، ۷-۵ روز پس از قطع دارو زمان می برد. گاهی اوقات ترومبوسیتوپنی زمان بیشتری طول می کشد چرا که حذف دارو و یا متابولیت های آن به آهستگی از بدن خارج می شوند.

۸- الکل

پایین بودن پلاکت خون می تواند در اثر مصرف الکل زیاد ایجاد گردد. این علت پلاکت پایین خون مربوط به شیوه زندگی می باشد. اما چه چیزی باعث می شود در زمان نوشیدن الکل پلاکت خون کاهش یابد؟

اگر چه شمار پلاکت خون کاهش یافته ممکن است به دلیل سرکوب مغز استخوان ناشی از الکل باشد، در این گروه جمعیتی دو فاکتور حائز اهمیت می باشد: کمبود فولات و بزرگی طحال به دلیل بیماری های مزمن کبدی

پایین بودن پلاکت خون ناشی از الکل می تواند به طور کلی خفیف تا متوسط باشد، اما ما می توانیم مواردی از ترومبوسیتوپنی شدید را نیز پیدا کنیم، به خصوص هنگامی که عوامل متعدد دیگری نیز وجود داشته باشد (به عنوان مثال کمبود فولات + سرکوب مغز استخوان القاء شده توسط الکل).

۹- پایین بودن پلاکت خون ناشی از هپارین

برای هر بیمار با تعداد پلاکت پایین، مهم است که از نظر ترومبوسیتوپنی ناشی از هپارین ارزیابی گردد چرا که این بیماران در معرض افزایش خطر ابتلا به ترومبوز قرار دارند. 

پایین بودن پلاکت خون به علت هپارین می تواند در ۱٪ تا ۵٪ از بیماران گسترش یابد. در اغلب موارد، این چیزی است که سبب پلاکت پایین خون فقط ۱۰-۶ روز پس از شروع درمان با هپارین می شود.

با این حال، در صورتی که بیمار در گذشته درمان با هپارین را دریافت کرده باشد، ترومبوسیتوپنی ممکن است سریع تر اتفاق بیافتد. این مهم است که بدانید که حتی دوزهای پایین هپارین می تواند باعث پایین بودن پلاکت خون شوند. به یاد داشته باشید، خطر خونریزی با پلاکت پایین وجود دارد که به خصوص در موارد شدید، بیشتر می گردد.

در واقع، پایین بودن پلاکت خون ناشی از هپارین، می تواند پس از تجویز هپارین در دوزهای پایین فقط به منظور وارد کردن کاتتر عروقی نیز مشاهده گردد. با این حال اعتقاد بر این است که هپارین با وزن مولکولی کم، کمتر حالت ایمنی دارد و تنها با تعداد کمی از موارد ترومبوسیتوپنی و در مقایسه با حالت استاندارد درگیر می باشد.

با این حال، ترومبوسیتوپنی خود ایمن هنوز هم در استفاده از هپارین با وزن مولکولی کم شرح داده می شود. از آنجا که بین این دو نوع هپارین عبارت واکنش متقاطع رسما بیان شده، با این وجود چنین چیزی اغلب امکان پذیر نیست، حتی در صورت وقوع ترومبوسیتوپنی، به سادگی، جایگزین استفاده از هپارین استاندارد با وزن مولکولی کم می شود.

۱۰- هایپراسپلنیسم یا تشدید عملکرد همولیتیک طحال

هایپراسپلنیسم یک علت نسبتا شایع پایین بودن پلاکت خون به علت افزایش احتباس پلاکت می باشد. در بیماران مبتلا به هایپراسپلنیسم، تعداد پلاکت خون به ندرت به <30000 / UL افت پیدا می کند. اگر چه، آن ممکن است همچنین بصورت معمول در لکوپنی و یا کم خونی نیز وجود داشته باشد، در برخی شرایط، ممکن است تنها ترومبوسیتوپنی ظاهر شود.

تشخیص اسپلنومگالی یا بزرگی طحال در طول معاینه فیزیکی برای تائید تشخیص در نظر گرفته می شود. با این حال مطالعات نشان داده اند که معاینه فیزیکی همیشه بسیاری از موارد اسپلنومگالی را نشان نمی دهد. بنابراین، ممکن است برای انجام تخمین اندازه طحال از سونوگرافی استفاده شود.

درمان پلاکت پایین خون

راه های متفاوتی برای درمان پلاکت خون پایین وجود دارد که پزشک متخصص بنابر تشخیث خود از یکی از این روش ها استفاده می کند. این روش های درمانی عبارتند از:

قرص افزایش پلاکت خون

در برخی از موارد ترومبوسیتوپنی، درمان دارویی می تواند مؤثر باشد. برای مثال، در مورد ITP اولیه، سیستم ایمنی به اشتباه پلاکت های سالم را مورد هجوم قرار می دهد، که نتیجه آن کاهش تعداد پلاکت خون است. سایر ناهنجاری های خود ایمنی نیز می توانند تأثیر مشابهی داشته باشند.

برخی از موارد ترومبوسیتوپنی به علت عوارض جانبی برخی از دارو ها رخ می دهند. به این معنا که بیماری تحت تاثیر مصرف دارویی خاص شکل می گیرد. دارو هایی که می توانند منجر به این مشکل شوند عبارتند از:

• هراپین
• استامينوفن
• ایبوپروفن
• ناپروکسن
• کوئینین
• سولفونامید ها
• آمپیسلین
• وانکومیسین
• پیپراسیلین

درصورتی که علت ترومبوسیتوپنی مصرف داروی خاصی باشد، پزشک روش درمانی مناسب را برای بیمار تجویز می کند. در اغلب این موارد، قطع مصرف دارو برای درمان ترومبوسیتوپنی کافی است.

جایگزینی پلاسما

پورپورای ترومبوسیتوپنی ترومبوتیک (TTP‌) یک بیماری نادر است که باعث تجمع پلاکت ها در سر تا سر بدن و نهایتاً ایجاد لخته های خونی کوچک می شود. این مشکل همچنین باعث کاهش تعداد پلاکت های سالم خون می گردد.

درمان استاندارد برای پورپورای ترومبوسیتوپنی ترومبوتیک، جایگزینی پلاسما است. طی عمل جایگزینی پلاسما، کادر پزشکی پلاسمای فرد بیمار را خارج کرده و آن را با پلاسمای خون سالم جایگزین می کند.

 این پلاسما همچنین حاوی پلاکت های سالم می باشد. این عمل مشابه عمل انتقال خون بوده و از طریق تزریق درون وریدی انجام می شود.

جراحی برای درمان ترومبوسیتوپنی

جراحی تنها در موارد ترومبوسیتوپنی ناشی از مشکلات خود ایمنی کاربرد دارد. مبتلایان به ITP اولیه که به درمان دارویی پاسخ گویی مناسب نشان نمی دهند، ممکن است برای کنترل بیماری به اسپلنکتومی نیاز داشته باشند.

طی عمل اسپلنکتومی، طحال (اندامی که پلاکت ها را ذخیره کرده و از ورود آن به سیستم گردش خون جلوگیری می کند) از بدن خارج می شود. همچنین در ITP، آنتی بادی های مخرب پلاکت سالم در طحال تولید می شوند. حذف طحال از بروز این مشکل جلوگیری می کند.

حدود 50 الی 70 درصد مبتلایان به کمبود پلاکت پایین که تحت درمان با اسپلنکتومی قرار می‌ گیرند به طور کامل درمان می شوند. اما پیش بینی اینکه کدام بیمار در این گروه قرار خواهد گرفت دشوار بوده و هیچ اطمینانی از نتیجه ی عمل وجود ندارد.

همچنین، این جراحی عوارض جانبی احتمالی مثل خونریزی و عفونت را به همراه دارد. حتماً قبل از انجام این عمل، در رابطه با خطرات و مزایای آن با پزشک خود مشورت کنید.

تغییرات سبک زندگی

به جز در موارد سوء تغذیه، هیچ قطعیتی برای تأثیر تغییرات سبک زندگی در درمان ترومبوسیتوپنی وجود ندارد. کمبود ویتامین ب-۱۲، فولات و مس در برخی موارد منجر به بروز ترومبوسیتوپنی می شود.

اگر پزشک تشخیص دهد که ترومبوسیتوپنی در اثر سوء تغذیه و کمبود مواد مغذی شکل گرفته است، ممکن است فقط مصرف بیشتر غذا های حاوی این مواد مغذی تجویز شود. همچنین شما می توانید با مصرف مکمل های غذایی، ویتامین ها و مواد مغذی مورد نظر را تأمین کنید.

کمبود پلاکت خون در کودکان

ترومبوسیتوپنی شرایطی است که پلاکت ها کم است و سلولهای خونی نمی توانند از خونریزی جلوگیری کنند.
علل ترومبوسیتوپنی یا پایین بودن پلاکت خون عبارتند از افزایش تخریب پلاکت ها (مربوط به یک اشکال در سیستم ایمنی بدن) و کاهش تولید پلاکت ها در طحال.

همچنین ترومبوسیتوپنی می تواند ناشی از بیماری دیگری مانند لوسمی، لنفوم، شکست مغز استخوان (آنمی آپلاستیک)، برخی از ویروس ها یا عفونت های باکتریایی، شرایط ژنتیکی خاص، به عنوان یک عارضه جانبی دارو یا از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی خاص باشد.

شایع ترین علت پایین بودن پلاکت خون در کودکان ، پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک (ITP) است. خوشبختانه، برای کودکان، پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک معمولا بدون نیاز به درمان، بهبود پیدا می کند. 

حدود ۸۰ درصد از کودکان مبتلا به پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک به طور کامل در عرض شش ماه بهبود می یابند. اگرچه در کودکان مبتلا به ITP مزمن، هم ممکن است همچنان بهبود کامل پیدا نکرده باشد.

در حالی بسیار نادر است، صرف نظر از سن یا تعداد پلاکت ها، خونریزی شدید می تواند با ITP رخ دهد. اگر این مورد باشد، یا اگر خونریزی گسترده شود، این شرایط بیمار را در معرض تهدیدات خطرناکی قرار می دهد و به اورژانس نیاز است. 

درمان آن به طور معمول شامل انتقال غلظت پلاکت، متیل پردنیزولون وریدی (یک نوع کورتیکواستروئید) و ایمونوگلوبولین داخل وریدی است. بخصوص با توجه به عوارض احتمالی بیماری و درمان آن در کودکان، برای شما و پزشک بسیار مهم است که مزایا و خطرات درمان کودک را محاسبه کنید.

بدون پلاکت کافی، یک کودک ممکن است به راحتی خونریزی کند، از جمله:

# از پوست (کبودی)
# از سطوح مخاطی (خونریزی بینی، خونریزی دهان، خونریزی روده، خونریزی ادراری و یا دوره های قاعدگی بیش از حد)
# گاهی از اندامها

خونریزی بیش از حد و یا خونریزی ممکن است خطرناک باشد و بر عملکرد مغز یا عملکرد بدن تأثیر بگذارد. درمان های خاص برای پایین بودن پلاکت خون در نوزادان و کودکان توسط پزشکان کودک شما بر اساس علت و شدت بیماری و همچنین تحمل فرزندتان نسبت به داروها تعیین خواهد شد.

موارد خفیف ممکن است نیاز به درمان نداشته باشند و ممکن است خودشان حل شوند. گاهی انتقال خون با پلاکتها یا گلبولهای قرمز لازم است.

درمان پایین بودن پلاکت خون در کودکان

۱- کورتیکواستروئیدها

درمان کوتاه پلاکت خون در کودکان با داروهای استروئیدی باعث کاهش خونریزی و کاهش تخریب پلاکت می شود. استروئیدها می توانند تعداد پلاکت ها را در ۲ تا ۳ هفته افزایش دهند.

۲- ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIg)

یک دوز واحد IVIg برای تسکین تخریب پلاکت ها کافی است. این کار سریعتر از استروئید ها انجام می شود (در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت )

۳- ایمونوگلوبولین RH

این دارو به طور موقت با توقف طحال از تخریب پلاکت ها کار می کند. بسیار دقت نیاز است زیرا ممکن است باعث تخریب گلبول های قرمز نیز شود.

درمان پلاکت خون پایین در طب سنتی

چگونه پلاکت خون را بالا ببریم؟

۱- الوئه ورا

شواهد بی نظیر به شدت از آلوئه ورا به عنوان روش سریع برای افزایش شمارش پلاکت ها و جلوگیری از بسیاری از نشانه های ناراحت کننده یا ناخوشایند ترومبوسیتوپنی، حمایت می کند. به خصوص، نوشیدن آب آلوئه ورا هر روز برای کاهش خونریزی لثه ها و دهان شناخته شده است و هنگامی که بدن شروع به افزایش تولید پلاکت می کند، تقویت می شود.

۲. فسفر

اگرچه مکانیسم دقیق مشخص نیست، دوزهای فسفر ماهانه می تواند بر روی تعداد پلاکت های یک فرد تاثیر بسزایی داشته باشد. فسفر همچنین دومین ماده ی معدنی در بدن پس از کلسیم است، بنابراین افزایش سطح فسفر در بدن موجب ایجاد بافت ها و سلول های جدید می شود و به همین دلیل برای افرادی که از ITP رنج می برند سودمند است.

۳. کورتیزون

کورتیزون دارای تأثیر قاطع استروئیدی است و برای کسانی که کورتیکواستروئیدها را نمی خواهند برای افزایش تولید پلاکت مصرف کنند، کورتیزون یک جایگزین عالی است. افزایش تعداد پلاکت ها در عرض چند هفته یا چند ماه رخ می دهد. کورتیزون به آسانی قابل دسترس و نسبتا ارزان است.

۴. ورزش

عدم فعالیت می تواند منجر به توسعه ی ITP در موارد بالغ شود. اساسا یک زندگی بدون تحرک می تواند باعث کاهش پلاکت های بدن شود و باعث می شود احساس خستگی بیشتر شود ولی ورزش منجر به شیوه ی زندگی آرام تر می شود. راه رفتن و ورزش کردن، راهی عالی برای متوقف کردن متابولیسم بدن و کارخانه های سلول های خون است.

۵. ویتامین C

افزایش مصرف ویتامین C ممکن است یکی از ساده ترین و موثر ترین راه های درمان باشد. با مصرف روزانه ی مکمل های ویتامین C ، می توانید میزان خونریزی را در عرض یک هفته یا بیشتر مشاهده کنید. ویتامین C جزء مهمی از کلاژن است، و چیزی است که همه چیز از استخوان ها و عضلات به بافت ها و سلول های خونی می سازد. افزایش مواد اولیه برای پلاکت ها موجب تولید بیشتر پلاکت ها می شود!

۶. کاهش استرس

سطح استرس بالا و هورمون استرس پایدار در بدن شما می تواند باعث کاهش تعداد پلاکت ها شود. شما می توانید آرامبخش، یوگا، و یا هر فعالیت تسکین دهنده ی دیگری را امتحان کنید تا از استرس خود رهایی یابید و خود را در برابر ترومبوسیتوپنی مقاوم کنید.

دکتر محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوگرافی در تهران

پرسش از دکتر قلب