تنگی دریچه میترال یا گرفتگی آن سبب می شود تا دریچه میترال به درستی باز نشود که در نتیجه مانع ورود جریان خون به داخل محفظه اصلی پمپاژ قلب شما یا بطن چپ می شود. تنگی دریچه میترال می تواند شما را خسته ساخته و سبب تنگی نفس شود.

عملکرد دریچه میترال درون قلب چگونه است؟

قلب، مرکز سیستم گردش خون شماست، شامل چهار حفره. دو محفظه بالایی (دهلیز) خون را دریافت خواهند کرد. دو محفظه پایینی (بطن) خون را پمپاژ می کنند. باز و بسته شدن چهار دریچه قلب به جریان خون اجازه میدهد از طریق قلب شما تنها در یک جهت حرکت کند. دریچه میترال – بین دو محفظه در سمت چپ از قلب شما نهفته است که – شامل دو فلپ بافتی است که leaflets نامیده می شود.

دریچه میترال زمانی که جریان خون از دهلیز چپ به بطن چپ میرود بازمیگردد. سپس فلپ ها بسته میشوند تا خون فقط به داخل بطن چپ عبور کرده واز جریان رو به عقب خون جلوگیری کند. یک دریچه قلب معیوب نمیتواند هم باز و هم به طور کامل بسته شود.

تنگی دریچه میترال چیست؟

علت اصلی گرفتگی دریچه میترال یک عفونت به نام تب روماتیسمی است که مربوط به عفونت های استرپتوکوکی است. تب روماتیسمی در حال حاضر در ایالات متحده نادر است، اما هنوز هم در کشورهای در حال توسعه رایج می باشد، می تواند دریچه میترال را زخم کند. عدم درمان، تنگی دریچه میترال سمت چپ می تواند به عوارض جدی قلبی منجر شود.

علایم گرفتگی دریچه میترال

شما ممکن است احساس خوبی با تنگی دریچه میترال نداشته باشید و یا ممکن است حداقل علائم برای چندین دهه داشته باشید . با این حال، مشکلات خفیف می توانند به طور ناگهانی بدترشوند. اگرعلایم شما گسترش یافتند به پزشک خود مراجعه کنید:

• تنگی نفس، به خصوص با فعالیت یا زمانی که شما درازکشیده اید.
• خستگی، به خصوص در افزایش فعالیت بدنی
• تورم پا یا ساق پا
• تپش قلب – احساس ضربان قلب سریع، تکان و لرزش
• سرگیجه یا غش
• سرفه سنگین، گاهی اوقات با خلط آغشته به خون
• ناراحتی قفسه سینه یا درد قفسه سینه
• سردرد شدید، مشکل در صحبت کردن و یا سایر علایم سکته مغزی

علایم تنگی دریچه میترال ممکن است هر باری که ضربان قلب شما افزایش میابد ظاهر و یا بدتر به نظر به رسد، از جمله در طول ورزش. یک دوره از ضربان قلب سریع ممکن است با این علایم همراه باشد یا آنها ممکن است در دوران بارداری و یا دیگر فشار بدنی از قبیل عفونت شروع شوند.

در تنگی دریچه میترال، فشاری که در قلب ساخته می شود و سپس به ریه ها فرستاده می شود، منجر به تجمع مایع (تراکم) و تنگی نفس می شود. علایم تنگی دریچه میترال اغلب در بین سنین ۳۰ و ۵۰ در کشورهای توسعه یافته ظاهر میشوند، اما آنها می توانند در هر سنی رخ دهند – حتی در دوران کودکی

علل تنگی دریچه میترال

علل گرفتگی دریچه میترال عبارتند از:

۱- تب روماتیسمی. یکی از عوارض گلو درد استرپتوکوکی، تب روماتیسمی می تواند به دریچه میترال آسیب برساند. تب روماتیسمی شایع ترین علت تنگی دریچه میترال است. با ایجاد فلپ ها به ضخیم شدگی و یا فیوز می تواند به دریچه میترال آسیب برساند. علائم و نشانه های تنگی دریچه میترال ممکن است تا سال ها نشان داده نشود.

۲-رسوب کلسیم. با افزایش سن، کلسیم می تواند در اطراف حلقه اطراف دریچه میترال (آنولوس)، رسوب کند که گاهی اوقات می تواند باعث تنگی دریچه میترال شود.

۳-علل دیگر. در موارد نادر، نوزادانی با دریچه میترال تنگ (نقایص مادرزادی) به دنیا می آیند در طول زمان باعث مشکلاتی میشود . معمولا برای ترمیم تنگی میترال مادرزادی جراحی توصیه می شود. دیگر علل نادر عبارتند از تشعشعات به قفسه سینه و برخی از بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس.

عوارض گرفتگی دریچه میترال

مانند سایر مشکلات دریچه ای قلب، تنگی دریچه میترال می تواند به قلب شما فشار و جریان خون را کاهش دهد. در صورت عدم درمان تنگی دریچه میترال می تواند به عوارضی منجر شود از قبیل:

۱- پرفشاری خون ریوی

این یک بیماری است که در آن فشارافزایش یافته در شریانی که خون را از قلب شما به ریه های شما (شریان ریوی) حمل میکند وجود دارد، و باعث میشود قلب شما سخت تر کار کند.

۲- نارسایی قلبی

دریچه میترال تنگ شده با جریان خون تداخل میکند. این می تواند باعث ساخت فشار در ریه های شما شود، ومنجر به تجمع مایع گردد . تجمع مایع طرف سمت راست قلبی، منجر به نارسایی قلب راست میشود. با تنگی شدید دریچه میترال، در طول زمان، توانایی قلب برای پمپ کردن خون ممکن است کاهش یابد.

۳- بزرگ شدن قلب

تجمع فشار در نتیجه تنگی دریچه میترال باعث بزرگی محفظه بالایی سمت چپ قلب شما میشود (دهلیز).

۴- فیبریلاسیون دهلیزی

کشش و بزرگی دهلیز چپ قلب شما ممکن است منجربه بی نظمی ریتم قلب شود که در آن حفره های بالایی از قلب شما ضربان آشفته و سریعی دارند

۵- لخته شدن خون

فیبریلاسیون دهلیزی درمان نشده می تواند باعث لخته شدن خون موجود در محفظه سمت چپ بالا از قلب شما شود. لخته های خون از قلب شما می تواند شل شده و شکسته شود و به سایر نقاط از بدن شما مهاجرت کند و اگر لخته ها یک رگ خونی در مغز شما را مسدود کنند باعث ایجاد مشکلات جدی مانند سکته مغزی میگردد.

تشخیص تنگی دریچه میترال

پزشک قلب و عروق در مورد سابقه پزشکی شما خواهد پرسید و یک معاینه فیزیکی که شامل گوش دادن به قلب شما از طریق یک گوشی پزشکی است را انجام خواهد داد. تنگی دریچه میترال باعث ایجاد صدای غیر طبیعی قلب، به نام سوفل قلبی می شود.

متخصص قلب همچنین به ریه های شما برای ارزیابی گرفتگی ریه گوش خواهد داد چرا که تجمع مایع در ریه های شما می تواند با گرفتگی دریچه میترال مرتبط باشد. دکتر متخصص قلب سپس تصمیم خواهد گرفت که چه آزمایشاتی برای تشخیص تنگی دریچه میترال نیاز خواهد داشت.

تست های تشخیص تنگی دریچه میترال عبارتند از:

۱- اکوکاردیوگارم

اکوکاردیوگرام از راه قفسه سینه امواج صوتی هدایت شده درقلب شما از یک دستگاه گرز مانند (مبدل) که بر روی قفسه سینه نگه داشته شده تصاویر ویدئویی از قلب در حال حرکت شما را تولید می کند. این آزمایش برای تایید تشخیص گرفتگی دریچه میترال استفاده می شود.

۲- نوار قلب یا ECG

سیم (الکترود) متصل شده به پدها بر روی پوست شما، پالس های الکتریکی را از قلب اندازه گیری می کند و اطلاعاتی در مورد ریتم قلبی شما فراهم می کند. همچنین شما ممکن است بر روی تردمیل و یا پدال دوچرخه ثابت در طول یک ECG راه بروید تا متخصص قلب ببیند که چگونه قلب شما به انجام فعالیت پاسخ می دهد.

۳- عکس رادیو گرافی قفسه سینه

عکس رادیوگرافی پزشک شما را قادر می سازد که تعیین کند آیا حفره قلب بزرگ شده یا خیر و همچنین وضعیت ریه شما را نیز بررسی کند.

۴- اکوکاردیوگرام از راه مری

در روش اکوکاردیوگرام از راه مری یک مبدل کوچک متصل شده به انتهای یک لوله به پایین مری شما وارد می شود و اجازه نگاهی دقیق تر به دریچه میترال را به پزشک می دهد.

۵- کاتتریزاسیون قلبی

کاتتریزاسیون قلبی روشی تهاجمی است که به طور معمول برای تشخیص گرفتگی میترال انجام نمی شود اما ممکن است هنگامی استفاده شود که به اطلاعات بیشتری برای ارزیابی وضعیت شما نیاز باشد. این روش شامل یک لوله نازک (کاتتر) وارد شده از طریق عروق خونی و یا کشاله ران شما به یک سرخرگ در قلبتان و تزریق ماده رنگی از طریق کاتتر به شریان است که در نهایت وضعیت رگ های قلب با اشعه X قابل مشاهده است. کاتتریزاسیون قلبی یک تصویر دقیق از قلب شما را فراهم می کند.

تست های قلبی به پزشک در تشخیص گرفتگی دریچه میترال از دیگر ناراحتی های قلبی دریچه میترال مانند شلی دریچه میترال یا افتادگی دریچه میترال کمک خواهد کرد. این آزمایشات همچنین علت تنگی دریچه میترال شما را نشان خواهند داد و اینکه آیا دریچه قلب شما می تواند ترمیم شود یا خیر؟!

چه زمانی برای تنگی دریچه میترال به پزشک خود مراجعه کنید؟

اگر خستگی یا تنگی نفس شما حین فعالیت فیزیکی، تپش قلب یا درد قفسه سینه گسترش یافت، برای تعیین یک وقت ویزیت فوری با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر شما مبتلا به تنگی دریچه میترال تشخیص داده شدید اما علائمی نداشتید، با پزشک خود در مورد ارزیابی مراجعات بعدی صحبت کنید.

خون و مایع می تواند به درون ریه های شما برگردد و منجر به تنگی نفس و گاهی اوقات، سرفه آغشته به خلط خونی گردد.

دکتر نجفی متخصص قلب و عروق در تهران

برای پرسش و پاسخ از دکتر روی لینک پرسش از دکتر کلیک کنید.