شما هم احتمالا افراد بسیاری را می شناسید که سال های زیادی می باشد که در رژیم هستند. این افراد احتمالا عادت دارند، هر زمان احساس خطر می کنند و یا وزن شان افزایش می یابد به سراغ یک رژیم سخت می رونند ولی پس از مدت زمانی انگیزه لازم را از دست داده و به رژیم غذایی معمول خود باز می گردند و وزن شان مجدد افزایش پیدا می کند.
رژیم های سختی که همراه با کاهش شدید انرژی دریافتی می باشد مورد علاقه بسیاری از افرادی است که از افزایش وزن شدید خود رنج می برند چرا که آنها تصور می نمایند با این شیوه خود را در یک فرصت محدود به جهت شرکت در مراسمی ویژه آماده می نمایند.
اما از آنجایی که این نوع رژیم ها با زندگی متعارف کاملا در تضاد می باشد، مدت طولانی ادامه نداشته و اگر هم موفقیت گذرایی داشته باشد وزن کاهش یافته سریعا باز خواهد گشت. به چنین رژیم هایی که با کاهش و افزایش وزن های مجدد همراه بوده، رژیم های یویویی می گویند.
این شکل از رژیم در زنان شایع تر از مردان می باشد. مطالعاتی که در گذشته انجام شده نشان داده زنانی که وزن شان نوسان دارد نسبت به زنانی که اضافه وزن دارند متاسفانه بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی قرار دارند.
یکی از جمله مطالعاتی که در ژورنال متخصصین قلب آمریکا به چاپ رسیده است نشان می دهد که رژیم غذایی یویویی خطر حمله و بیماری های قلبی را در زنان افزایش می دهد. بیان شد که کاهش وزن حدود 5 کیلوگرم در سه دوره رژیم یویویی و سپس بازگشت همین میزان وزن، ریسک بیان شده را در حدود 12 درصد بالا می برد.
به نظر می آید، ارتباط اصلی این می باشد که رژیم غذایی یویویی باعث کاهش کلسترول خوب خون (HDL) می شود. HDL یکی از فاکتورهای اصلی در ارتباط با حفاظت از بیماری های قلبی می باشد. مطالعات دیگر نیز ارتباط مشابهی را میان رژیم یویویی و بیماری قلبی نشان می دهند و همچنین ارتباطات احتمالی نیز بین دیابت، فشارخون بالا و سنگ کیسه صفرا و رژیم های یویویی و یا نوسانی وجود دارد.
از دیگر عوارض رژیم های یویویی آن است که سال ها در رژیم یویویی بودن ممکن است سبب کمبود و یا چربی های ضروری مانند امگا 3(که سلامتی را از راه های گوناگون تحت تاثیر قرار می دهند) و یا مغذی ای مانند کلسیم(که ممکن است درطولانی مدت شما را مستعد بروز بیماری پوکی استخوان کند) شود.
با این حال، این تاثیرات مضر امکان دارد برای زنان و همچنین مردانی که وزن خود را در یک دوره ای از زمان خیلی پایین نگه می دارند(بدون yo-yo) نیز صحت داشته باشد.
رژیم غذایی یویو احتمالا از جهت روانی نیز مضراتی داشته باشد، چرا که سبب به وجود آمدن احساس گناه، ناامیدی، عصبانیت و افسردگی می شود.
اما موضوع مهم این می باشد که هیچ گاه برای جبران این آسیب ها دیر نمی باشد. اگر اکنون وزن شما مناسب است، از رژیم غذایی ای متعادل که کالری آن هم خیلی پایین نباشد، پیروی نمایید و به صورت منظم ورزش هایی که سبب ساخت ماهیچه و در ضمن کاهش وزن می شود را انجام دهید. به این روش شما می توانید میزان کلسترول و مواد مغذی تان را بهبود بخشید.
همچنین با توجه به سن و دیگر فاکتورها، حتی می توانید تراکم استخوانی خود را افزایش دهید.
تجویز ریز مغذی های ضروری در زمان رژیم می تواند از آثار مخرب رژیم های غیر منطقی جلوگیری کند و برای دریافت و نیز نحوه ی اضافه نمودن این ریز مغذی ها با پزشک تان مشورت نمایید.
توصیه هایی جهت جلوگیری از رژیم های مکرر
از آخرین وزن خود خوشحال باشید حتی اگر خیلی هم پایین نباشد. جهت افرادی که رژیم غذایی یویویی داشته اند، داشتن شاخص توده بدنی حدود 25 مناسب تر از حدود 23 است. اگر باز هم خواهان شاخص توده بدنی خیلی پایین تر باشید، این خود دلیلی می شود برای شروع یک سیکل یویو دیگر.
در شروع کاهش وزنی مستمر و آهسته در حدود دو تا سه کیلوگرم در ماه را هدف قرار بدهید که این امر با رعایت نمودن یک رژیم غذایی مناسب و متعادل که روزانه در حدود 500 کالری از کل کالری دریافتی شما را کاهش بدهد، رخ می دهد. این موضوع را در نظر بگیرید که هر چقدر شما به وزن انتخابی تان نزدیک تر می شوید، کاهش وزن شما نیز به میزان قابل توجهی کند می شود. البته نگران این موضوع نباشید، چرا که این یک مکانیسم دفاعی بدن تان می باشد.
ورزش های هوازی منظم و کاهش دهنده وزن را به جهت کمک به سوختن کالری و همچنین افزایش بافت ماهیچه تان، در برنامه خود قرار دهید. ورزش حساب شده و منظم می تواند شما را از سال ها نومیدی به دلیل کاهش و افزایش وزن های مکرر نجات بدهد.
انگیزه تان را در جهت دست یابی به هدف خود تقویت نمایید. چرا که در رژیم غذایی نگاه منفی ناشی از تجربیات ناموفق گذشته راه حلی را برای شما به همراه نخواهد داشت و از آن جا که در رژیم غذایی شما بازیگر اصلی هستید نه پزشک تان، بنابراین با انگیزه بالا مشکلات گذشته تان را به فراموشی بسپارید.
زمانی که وزن مناسب و ثابتی دارید و یا نزدیک به این وزن می باشید، عادات غذایی اصلاح شده و ورزش منظم را باید به عنوان بخشی از زندگی خود تا همیشه داشته باشید.
هر چه سن شما بیشتر می شود، به ویژه در سنین میانسالی، تغییرات فیزیولوژیکی بدن شما، به بازگشت راحت تر وزن کم شده کمک می نماید.
این بدین معنی می باشد که کمی افزایش وزن تدریجی در بیشتر افراد پدیده ای طبیعی است، با این وجود، توصیه های بالا را جدی بگیرید.
و اما در سنین پیری، عکس این اتفاق به طور طبیعی رخ می دهد و کمی کاهش وزن تدریجی طبیعی می باشد.
دکتر حدیث گرامی (متخصص تغذیه)
