بدن چربی را جهت تامین انرژی و محافظت در بسیاری از مناطق از جمله کبد ذخیره می کند. اگر بر اساس سونوگرافی یا نمونه برداری بافت چربی حداقل 10-5 درصد از وزن کبد را تشکیل دهد، بیماری کبد چرب حاصل شده است. کبد چرب یک بیماری خاموش است و تاکنون هیچ دارویی از طرف FDA برای درمان کبد چرب تایید نشده است. اصلاح سبک زندگی و بویژه تغییرات رژیم غذایی و دانستن لیستی از غذاهای مفید برای کبد چرب، اولین خط درمان این بیماری است.
انواع کبد چرب
دو نوع کبد چرب شامل بیماری کبدی مرتبط با الکل (ARLD) و بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) وجود دارد. همچنین نوعی کبد چرب ممکن است در زنان باردار ایجاد شود که به کبد چرب حاد بارداری معروف است. این عارضه نادر می تواند در سه ماهه سوم یا دوره اولیه پس از زایمان رخ دهد. تجمع چرب به کبد آسیب می رساند و مانع از دفع سموم از خون و تولید صفرا برای دستگاه گوارش می شود. هنگامی که کبد نمی تواند این وظایف را به طور موثر انجام دهد، فرد در معرض خطر عوارض دیگر قرار می گیرد.
به گفته انجمن گوارش آمریکا (AGA) ، لایف استایل یا سبک زندگی شامل رژیم غذایی و فعالیت فیزیکی برای مدیریت کبد چرب غیر الکلی عامل کلیدی است. از آن جایی که حدودا 90 درصد مبتلایان به سیروز دچار سوء تغذیه هستند، رژیم غذایی متعادل می تواند از سوء تغذیه در افراد مبتلا به ARLD که دچار سیروز کبدی شده اند جلوگیری کند. در این مقاله ما چندین ماده غذایی که بهتر است در رژیم غذایی افراد مبتلا به کبد چرب قرار گیرد را ارائه میدهیم.
خوردن غذاهای طبیعی و فرآوری نشده حاوی کربوهیدراتهای پیچیده، فیبر و پروتئین نقطه شروع خوبی است. این مواد می توانند انرژی پایداری را ارائه دهند و در شما احساس سیری ایجاد کنند. برخی افراد رژیمهای خاصی مانند رژیم مدیترانه ای را انتخاب می کنند. این رژیم به ویژه برای افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی به جهت به حداقل رساندن غذاهای فرآوری شده، قند اضافی و اسیدهای چرب اشباع یک انتخاب بسیارخوب است.
در مسیر درمان کبد چرب بسته به نوع بیماری، وجود یک کارشناس یا متخصص تغذیه به جهت ایجاد یک رژیم غذایی خاص که متناسب با سلایق، علائم و وضعیت سلامتی شما باشد بسیار کمک کننده است. برخی از غذاهای خاص که ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید باشد عبارتند از:
مصرف سیر برای کبد چرب
سیر جزء اصلی بسیاری از رژیم های غذایی است و میتواند برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید باشد. یک مطالعه معتبر در سال 2016 نشان داد که مکمل های پودر سیر به کاهش وزن بدن و توده چربی بدن در افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی کمک می کند.
اسیدهای چرب امگا 3
مصرف اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است چربی کبد و سطح LDL کلسترول یا کلسترول بد خون را بهبود بخشد. غذاهایی که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند عبارتند از:
- ماهی سالمون
- ساردین
- گردو
- دانه کتان
کنترل کبد چرب با قهوه!
نوشیدن قهوه برای برخی افراد جزو دریافت های روزانه است و برخی هم به ندرت از این نوشیدنی استفاده میکنند. اما باید ذکر کنیم که مطالعات بسیاری نشان داده اند که مصرف قهوه به صورت روزانه میتواند در پیشگیری از، ابتلا به کبد چرب غیر الکلی و پیشرفت بیماری و فیبروزه شده بافت کبد در افراد مبتلا، کمک کند.
سبزیجات بویژه بروکلی
خوردن انواع سبزیجات برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید است و کلم بروکلی از جمله سبزیجاتی است که افراد مبتلا به بیماری کبد چرب باید آن را به طور جدی در رژیم غذایی خود لحاظ کنند. دریافت سبزیجات به میزان کافی خطر ابتلا به کبد چرب و باز گشت کبد چرب را کاهش میدهد.
چای سبز
با توجه به این که کبد چرب یک بیماری التهابی است و استفاده از آنتی اکسیدان ها سبب کاهش التهاب خواهد شد، چای سبز به عنوان یک منبع آنتی اکسیدانی متواند مفید باشد. چای سبز به جهت داشتن آنتی اکسیدان های زیاد از جمله کاتچین می توانند در بهبود علائم بیماری کبد چرب کمک کننده باشد.
گردو
در حالی که همه مغزهای درختی یک افزودنی عالی برای هر برنامه غذایی هستند، در بین مغزها گردو به جهت مقادیر زیاد اسیدهای چرب امگا 3 برای افراد مبتلایان کبد چرب مفید است. مطالعات نشان داده اند که مصرف بیشتر آجیل به میزان قابل توجهی با شیوع کمتر کبد چرب مرتبط است. اما باید توجه داشت که مغزها از کالری زیادی برخوردار هستند و اگر شما دچار چاقی یا اضافه وزن هستید حتما در حد اعتدال از مغز دانه ها استفاده کنید.
پروتئین سویا یا آب پنیر
پروتئین سویا و آب پنیر تجمع چربی را در کبد کاهش می دهند. پروتئین سویا حاوی آنتی اکسیدان هایی به نام ایزوفلاون است که به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش چربی در بدن کمک می کند. پس حتما از مصرف سویا در رژیم غذایی خود غافل نشوید.
اگر شما فردی چاق یا دارای اضافه وزن هستید، حتما درصدد کاهش وزن خودتان باشید. چرا که همان طور که بالاتر هم ذکر شد خط اول درمان کبد چرب اصلاح شیوه زندگی است و کاهش وزن تدریجی با یک رژیم غذایی اصولی زیر نظر کارشناسان و متخصصین تغذیه بیشترین کمک را به شما در درمان کبد چرب خواهد کرد.
به قلم دکتر خراسانیان متخصص تغذیه
