مراقبت های قبل از عمل
در بخش آنژيوگرافي لازم است وسایل ارزشمند خود مانند: حلقه، انگشتر، دستبند و غیره را جدا کرده و در منزل بگذارید. آنژیو به این صورت است که ابتدا محل رود کاتتر بر روی کشاله ران و یا دست بیمار ضدعفونی می شود. سپس مقداری ماده ی بی حس کنند در این ناحیه تزریق می گردد.
– روز قبل از آنژیو قلب، استحمام کرده و موهای زائد کشاله ران خود را شیو کنید. در روش آنژیو با دست نیازی به این کار نیست.
– صبح روز عمل از مصرف مواد غذایی اجتناب شود.
– مصرف داروها تحت نظر پزشک ادامه یابد.
آنژیو قلب چجوریه؟
1- پس از شروع عمل آنژیو قلب شما به پشت روی تخت دراز می کشید. ممکن است به دور بدن و پای شما یک کمربند بسته شود. دوربین اشعه ایکس به دور سینه و سر شما چرخیده و از زوایای گوناگون عکس می گیرد.
2- محل ورود کاتتر که بر روی دست و یا کشاله ران است، توسط محلول های ضد عفونی تمیز شده و حجم کمی ماده بی حس کننده در آن تزریق می شود. ممکن است بریدگی کوچکی توسط پزشک در این منطقه ایجاد شود.
3- سپس توسط پرستار از شما یک لاین وریدی (رگ) گرفته می شود. ممکن است یک داروی آرامش بخش از طریق ورید به شما تزریق شود تا باعث آرامشتان گردد. از این طریق داروها و مایع نیز به شما تزریق می شود.
4- در تكنيك آنژيوگرافي یک لوله پلاستیکی کوچک ( شیت شریانی ) داخل شریان شما قرار داده می شود. یک کاتتر یا لوله بلند از داخل این شیت عبور کرده و به سمت قلب هدایت می شود. عبور کاتتر نباید باعث درد شود. اگر احساس درد می کنید، پزشک خود را آگاه سازید.
5- از داخل کاتتر ماده حاجب به داخل عروق کرونر تزریق می شود. هنگام تزریق ممکن است شما احساس گرما یا گر گرفتگی داشته باشید. ولی هر نوع احساس درد یا سنگینی را به پزشک اعلان نمایید.
6- ماده حاجب بخوبی توسط دوربین اشعه ایکس مشاهده می شود به راحتی پزشک را قادر می سازد تا چنانچه گرفتگی و تنگی در رگ های قلب وجود داشته باشد، آن را تشخیص دهد. بر اساس آنچه پزشک در عمل آنژیو شما مشاهده می کند، ممکن است تصمیم بگیرد اقدامات دیگری از جمله باز کردن رگ به کمک آنژیوپلاستی قلب (به کار بردن بالون و یا استنت ) را انجام دهد.
7- در حین انجام عمل ممکن است از شما چند کار خواسته شود به عنوان مثال: نفس عمیق بکشید، نفس خود را نگه دارید، سرفه کنید و یا موقعیت دست خود را تغییر دهید.
8- در زمان آنژیو، الکترودهای روی سینه برای ثبت نوار قلب به شما وصل هستند. همچنین ممکن است مواد ضد انعقاد (آنتی کواگولانت) برای اجتناب از انعقاد خون به شما تزریق گردد.
9- بیمار هنگام آنژیو هوشیار بوده و تمام مراحل را می تواند مشاهده نماید. انجام آنژیو حدود یک ساعت طول می کشد که شامل مراحل قبل و بعد از آن نیز می باشد.
آنژیوگرافی قلب و فنر
آنژیو قلب از دست و یا از طریق پا انجام می شود. اگر شریان تنگ شده باشد، یک بالون ریز باد می شود تا شریان را باز کند و جریان خون طبیعی را بازیابی کند. این رویکرد آنژیوپلاستی نامیده می شود.
آنژیو قلب از دست
عمل آنژیو قلب از طریق دست و کشاله ران قابل انجام است. برای نخستین بار در دنیا، آنژیو از طریق کشاله ران ( فمورال ) انجام گرفت. از این روش امروزه نیز به ندرت (بسته به شرایط بیمار) استفاده می شود. بیش از ۷۵% آنژیوها و آنژیوپلاستی ها از طریق مچ دست انجام می شود که به آن آنژیو رادیال نیز گفته می شود. خوشبختانه در کشور ما ایران نیز با ورود تجهیزات پیشرفته پزشکی و همچنین فراگیری تکنیک های نوین توسط متخصصان قلب و عروق عمل آنژیو رادیال بسیار رایج شده است.
در روش آنژیو کرونر از طریق دست به کمک وسایلی خاص به نام کاتتر ، ماده حاجب به داخل عروق کرونر بیمار تزریق شده و فیلم آن در نماهای مختلف از عروق قلب گرفته می شود تا تنگی عروق مشخص شود.
تفاوت آنژیو کشاله ران با دست چیست؟
همانطور که از نام آن نیز مشخص است در آنژیو پا، کاتتر از طریق کشاله ی ران وارد رگ بیمار می شود. برخلاف این روش، در آنژیو از راه دست، بیمار بلافاصله پس از اتمام عمل قادر است راه برود و نیاز به تحمل وزن بالای کیسه شن نیست. از طرف دیگر شانس خونریزی از محل ورود وسایل آنژیو از طریق دست، در مقایسه با ران پا به مراتب کمتر است.
حتی انجام آنژیوپلاستی برای بیمار به مراتب آسانتر از شریان ران می باشد. چرا که بیمار سریعتر سر پا شده و نیازمند کیسه شن نمی باشد.
در آنژیو از طریق دست طول زمان عمل و میزان اشعه دریافتی پزشک و بیمار بیشتر از آنژیو از طریق کشاله ران می باشد و احتمال خونریزی کمتر است. توجه داشته باشید در مواردی که بیمار دچار انسداد عروق ناحیه لگنی و یا آئورت باشد، می بایست از طریق رادیال آنژیو انجام شود.
الگوریتم بازکردن TR BAND
در بیماران بعد از آنژیو رادیال پس از ۲۵ دقیقه از تعبیه TR BAND هر ۱۵ دقیقه cc2 از حجم کاف با سرنگ مخصوص تخلیه می شود. در صورت بروز خونریزی پس از هربار تخلیه مجددا همان cc2 حجم خارج شده مجدد جایگزین می گردد و پس از ۱۵ دقیقه مجددا عمل تخلیهcc2 انجام می گیرد.
مراقبت بعد از آنژیو قلب
– در آنژیو قلب پس از انتقال بیمار به بخش آنژیو بدون انجام بیهوشی و با بی حسی موضعی عکسبرداری از عروق قلب انجام می گیرد.
– پس از اتمام، چنانچه آنژیو عروق از طریق کشاله ران انجام گرفته باشد بیمار حدود ۶ ساعت بی حرکت مانده و بواسطه گذاشتن کیسه شن خونریزی کنترل می شود.
– در صورت انجام آنژیو عروق از طریق شریان دست (رادیال) بلافاصله مریض اجازه دارد بدون محدودیت حرکت کرده و نیازمند استراحت نمی باشد، اما حدود ۴ ساعت تحت نظر خواهد بود.
– آنژیو تنها یک روش تشخیصی است اما چنانچه لازم باشد می توان پس از تصمیم گیری، باز کردن عروق دچارگرفتگی را آغاز کرد.
بی حسی پا بعد از آنژیو از پا نشانه چیست؟
گاهی منطقه ی شیت آنژیو در کشاله ران دچار خونریزی می شود و این امر باعث فشار برروی اعصاب می شود. گاهی نیز سوزن های آنژیو می توانند آسیب هایی را به اعصاب آن منطقه بزنند.
عوارض بعد از عمل آنژیو چیست؟
-آنژیو عروق تغذیه کننده قلب در شرایط فعلی یا از طریق شریان فمورال ( کشاله ران) و یا شریان رادیال ( مچ دست) انجام می شود. هر کدام از این دو روش مزایا و معایب خاص خود را دارد.
-از جمله عوارض بعد از آنژیو از طریق ران این است که چون برای حدود ۶ ساعت چند کیسه شن روی محل سوزن زدن بر روی کشاله ران قرار داده می شود، ممکن است در اثر جابجایی کیسه شن ها، این منطقه دچار خونریزی شود.
-گاهی آثار خون ریزی و کبودی بعد از عمل آنژیو تا بالای زانو گسترش می یابد و تا یک ماه نیز ممکن است وجود داشته باشد. به بیماران توصیه می کنم بطور متوالی از دستمال گرم شده برای کمپرس منطقه دچار خون ریزی استفاده کنند تا طول دوره درمان کوتاه تر شود.
-از دیگر عوارض آنژیو قلب این است که بسیاری از بیماران دچار درد کمر پس از قرار دادن کیسه شن و عدم تحرک به مدت ۶ ساعت، از دردهای کمر گله می کنند؛ به هر حال طبیعی است که برای بند آوردن خون راهی جز این کار وجود ندارد.
-در طولانی مدت ممکن است عوارض دیگری نیز در روش کشاله ران (فمورال) به وجود آید از جمله ایجاد فیستول شریان های وریدی. این بیماران از ایجاد یک ناحیه متورم که هنگام لمس، دچار لرزش عبور خون است، شاکی می باشند. اگر بیمار دچار این عارضه بشود، باید با مشورت پزشک جهت بستن فیستول اقدام نماید.
در صورت بروز هر یک از علائم زیر در اولین فرصت به پزشک خود مراجعه کنید:
- درد متوسط تا شدید در محل آنژیو
- احساس ضعف، گرفتگی یا بی حسی در عضوی که آنژیو شده
- قرمزی، گرمی و ترشح در محل عمل آنژیو
- تب بالای ۳۸ درجه
- ضایعات پوستی
توجه: در صورتی که دچار خونریزی یا تورم ناگهانی محل آنژیو شدید، تا انتقال به بیمارستان روی زخم را فشار دهید.
گرفتگی رگ قلب و آنژیوگرافی
اگر شما یکی از موارد زیر را تجربه کنید، پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که عمل آنژیو قلب را انجام دهید.
- علائم بیماری عروق کرونر مثل درد قفسه سینه
- درد قفسه ی سینه، فک، گردن یا دست که علتش در دیگر آزمایشات مشخص نشود.
- درد قفسه سینه ای که جدیدا به سراغ شما امده است و یا رو به افزایش باشد.
- اگر شما دچار بیماری های قلبی مادرزادی باشید.
- نتایج غیر عادی تست غیر تهاجمی فشار قلب
- مشکلات دیگر مربوط به رگ های خونی
- جراحت قفسه سینه
- مشکلات دریچه قلب که نیاز به جراحی داشته باشند.
تصاویر آنژیو قلب
۱- شرح حال بیمار اول با آنژیو نرمال یا طبیعی
بیمار خانمی ۶٢ ساله با تنگی نفس کوششی بودند که از ده سال قبل سابقه فشار خون کنترل شده را داشتند. در اسکن پرفیوژن قلب ایشان کم اکسیژنی قدام قلب مشاهده شد. بیمار کاندید انجام عمل آنژیو گردید. با توجه به نتایج آنژیو، انسداد شدید در عروق قلب ایشان مشاهده نشد.
تشخیص دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی
به بیمار توصیه گردید که مصرف مرتب دارو را ادامه دهد و تلاش کند روزانه یک ساعت پیاده روی مداوم داشته باشد. همچنین از ایشان خواسته شد تا شش ماه بعد برای ویزیت مجددا مراجعه نماید.
۲- شرح حال بیمار دوم با آنژیو غیر طبیعی
بیمار آقایی ۶۵ ساله با تنگی نفس کوششی هستند که شش ماه قبل نیز مراجعه کرده بودند. ایشان ۵ سال سابقه دیابت دارند که البته تحت درمان با قرص ضد قند بوده است. علاوه بر این فشار خون بالا نیز آن هم به مدت ١۵ سال از دیگر بیماری های این بیمار بود. بیمار با توجه به عوامل خطر، مستقیما کاندید انجام آنژیو قلب گردید.
تشخیص دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی
بیمار به جهت انسداد شدید در هر سه رگ اصلی تغذیه کننده قلب، کاندید جراحی قلب باز است.
۳- شرح حال بیمار سوم با آنژیو غیر طبیعی حاد
بیمار آقای ٧٠ ساله دیابتی با درد سینه فعالیتی مراجعه کرده است که روزانه بیست عدد سیگار می کشد و قند خون ندارد.
ایشان دارای فشار خون هستند که البته کنترل نشده بود. جهت تشخیص دقیق علت بیماری، انجام آنژیو قلب تجویز گردید.
تشخیص دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی
جهت درگیری تنه اصلی رگ تغذیه کننده قلب، بیمار کاندید جراحی قلب اورژانسی است.
۴- شرح حال بیمار چهارم مستعد استنت گذاری
بیمار آقایی ۵٠ ساله بود که به علت درد سینه هنگام راه رفتن و تنگی نفس کوششی به مطب دکتر قلب مراجعه نمود. ایشان سابقه مصرف روزانه شش نخ سیگار را به مدت سی سال و فشار خون کنترل شده طولانی مدت دارد. جهت بررسی بیماری و انتخاب درمان مناسب، بیمار کاندید روش عمل آنژیو شد.
تشخیص دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق و فوق تخصص آنژیوپلاستی
در آنژیو انجام شده دو رگ تغذیه کننده قلب دچار گرفتگی شدید می باشند. در ادامه ی درمان بیمار کاندید آنژیوپلاستی عروق کرونر گردید که در یک جلسه هر دو رگ مسدود به وسیله استنت باز شدند.
⬛ مدت بستری آنژیو چقدر است؟
مدت بستری آنژیوگرافی حدود ۱ ساعت در بخش ویژه ای در کت لب خواهد بود. پس از حدود ۳۰ دقیقه شما به بخش منتقل می شوید.
شما بعد از انجام عمل، یک شب در بیمارستان بستری خواهید بود و فردای آن در صورتی که مساله ی خاصی ایجاد نشود، مرخص خواهید شد.
⬛ علت درد دست بعد از آنژیو چیست؟
علت ایجاد درد دست بعد از آنژیو از طریق شریان دست اغلب ایجاد لخته در اون منطقه ای است که شیت آنژیو داخل شریان گذاشته شده است. به جهت اینکه دست از سیستم دوگانه، خونگیری می کند اگر در داخل شریانی خون لخته بشود، خونرسانی به دست از طریق شریان مقابل انجام می شود و این باعث می شود حیات دست به خطر نیافتد.
اما باید درد دست بعد از آنژیو را جدی گرفت زیرا ممکن است خونریزی زیر جلدی وجود داشته باشد که به تدریج باعث بروز مشکلات بزرگتر می شود.
معمولا با قرص هایی مانند پروفن درد دست کاهش میابد. پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که ساعت های اولیه از کمپرس سرد و در روزهای بعدی از کمپرس گرم استفاده کنید.
⬛ سوال: آیا خونریزی های داخل شکمی نیز می تواند از عوارض آنژیو باشد؟
گاهی بعلت صدمه به دیواره خلفی شریانی که از طریق آنژیو انجام می شود، خون وارد فضای شکم می شود. این نوع عارضه بیماران اغلب از طریق سونوگرافی و مشاهده مایع داخل شکمی تشخیص داده می شوند. اغلب این بیماران با روش های نگهدارنده مانند تزریق خون و داروهای انعقادی درمان می شوند.
⬛ علت تپش قلب بعد از آنژیو چیست؟
گاهی در حین آنژیو قلب به علت وارد شدن ابزارهای عمل فرد ممکن است دچار تپش قلب بشود ولی این تنها دلیل تپش قلب در حین آنژیو نیست. مواد حاجب نیز می توانند باعث تحریک قلب و ایجاد ضربان نامنظم بشوند.
⬛ احتمال مرگ در آنژیو چقدر است؟
احتمال مرگ در عمل آنژیو قلب خیلی کم و تقریبا صفر است.
دکتر محمدحسین نجفی فوق تخصص آنژیوگرافی در تهران